Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Grinwis over het waarderen van de zonnestroomboiler ofwel PV-zonneboiler in de NTA 8800

Antwoord van Minister Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), mede namens
de Minister van Klimaat en Groene Groei (ontvangen 15 oktober 2024).

Vraag 1

Hoe luidt uw reactie op het artikel «Zonnestroomboiler: bewezen techniek met een nieuwe
toepassing» van Warmte365?1 Is de zonnestroomboiler ofwel de PV-zonneboiler (met dagopslag van elektrische energie
in de vorm van warmte) volgens u inderdaad een bewezen techniek?

Antwoord 1

Laat ik vooropstellen dat het aan bedrijven is om te bepalen wat ze op de markt brengen
en aan mensen zelf is om te bepalen wat ze kopen. Een zonnestroomboiler is technisch
gezien een boiler op elektriciteit. Dit is inderdaad in de basis een al langer bestaande
techniek aangevuld met een aansturing die regelt dat de boiler alleen wordt gebruikt
met zonnestroom van eigen opwek. Dit is dus iets anders dan de zonneboiler: dat is
een zonnecollector die met buizen op het dak direct water opwarmt, dus niet indirect
via de elektriciteit van zonnepanelen.

Vraag 2

In hoeverre ziet u dat grootschalige toepassing van de PV-zonneboiler kan bijdragen
aan de energietransitie van de gebouwde omgeving?

Antwoord 2

Voor bepaalde situaties kan dit een goede oplossing zijn; namelijk specifiek voor
woningen die zonnepanelen hebben en waarbij een eigenaar het eigen gebruik van de
zonnestroom wil verhogen. Voor het verhogen van het eigen gebruik van de zonnestroom
zijn echter ook andere oplossingen. Wij zien daarbij een grotere rol voor andere technieken
voor de bereiding van warm tapwater zoals door een warmtepomp of een warmtepompboiler.
Door deze technieken kan immers ook gebruik worden gemaakt van de eigen zonnestroom.

Deze andere methodes zijn efficiënter dan een zonnestroomboiler, en gebruiken dus
minder energie. Dit is beter voor de energierekening. Daarnaast zal er naast de zonnestroomboiler
altijd nog een tweede opwekker geplaatst moeten worden voor wanneer er onvoldoende
stroom van de zonnepanelen beschikbaar is. Voor nieuwbouw betekent dit dat er ook
nog een warmtepomp of warmtenetaansluiting aangelegd moet worden. Tot slot is een
nadeel dat indien bij onvoldoende zonnestroom alsnog gebruik gemaakt wordt van elektriciteit
van het net om de boiler te verwarmen, dit de netcongestieproblematiek kan verergeren.

Vraag 3

In welke mate deelt u de verwachting dat grootschaliger toepassen van PV-zonneboilers
direct bijdraagt aan beperking van de netcongestie? Ziet u in het grootschaliger toepassen
van de PV-zonneboiler ook kansen om netcongestie tegen te gaan?

Antwoord 3

Het stimuleren van eigen gebruik van zelf opgewekte energie kan helpen bij het verminderen
van de congestie op het elektriciteitsnet. Op het laagspanningsnet zit de problematiek
echter meer op de afname van elektriciteit van het net (door bijvoorbeeld elektrische
auto’s, een elektrische boiler of een warmtepomp), dit wordt niet direct opgelost
door een PV-zonneboiler.

Aanvullend is het ook van belang dat de boiler alleen de zelf opgewekte zonnestroom
gebruikt en geen stroom van het elektriciteitsnet. Als dit wel gebeurt, wat veelal
het geval is met name in de winter, dan maakt de boiler, door zijn lage efficiëntie,
het probleem alleen maar groter.

Vraag 4

Hoe weegt u het voordeel dat een PV-zonneboiler aan een huishouden geeft doordat het
zonnepanelen rendabeler houdt – ook als de salderingsregeling afloopt? Welke rol ziet
u voor de PV-zonneboiler om de toepassing van zonnepanelen op woningen te stimuleren?
Hoe gaat u dit vormgeven?

Antwoord 4

Het kan voor een deel van de mensen met zonnepanelen een uitkomst zijn om eigen gebruik
van zonnestroom te verhogen nadat salderen afloopt per 2027. Bij veel woningen ligt
echter een efficiënter apparaat zoals bijvoorbeeld een warmtepomp meer voor de hand
als eindbeeld en wanneer er een volledig elektrische warmtepomp met een buffervat
geïnstalleerd wordt kan deze ook worden gebruikt om het eigen gebruik te verhogen
door warm water te produceren wanneer er een overschot aan zonnestroom is.

Het subsidiëren van een dergelijke boiler ligt niet voor de hand, fiscaal voordeel
voor mensen met zonnepanelen is er immers al via het benutten van de eigen zonnestroom
en dit voordeel zal verder toenemen als de salderingsregeling beëindigd is. Het is
dan immers dan nog aantrekkelijker om de zonnestroom zelf te gebruiken. Overigens
wordt in het betreffende artikel benoemd dat de boiler zichzelf ook zonder subsidie
reeds terugverdient.

Vraag 5

Klopt het dat PV-zonneboilers niet te waarderen zijn in de NTA 8800, het model dat
wordt gebruikt in de BENG-berekening, en het zodoende niet mogelijk is nieuwbouw met
een PV-zonneboiler goed door te rekenen? Zo ja, waarom is dit het geval?

Antwoord 5

De PV-zonneboiler die primair wordt gevoed vanuit de op het eigen perceel aanwezige
PV-panelen (zonnecellen) wordt in de NTA8800 niet anders gewaardeerd dan de elektrische
boiler. Beide kunnen gewaardeerd worden in de NTA8800.

In de NTA8800 wordt de berekende jaaropbrengst van de PV-panelen geheel verrekend
met het berekende totale fossiele energiegebruik voor de gebouwgebonden installaties.
Daarom is het tot nu toe ook nooit nodig geweest om het direct eigen gebruik specifiek
te waarderen.

Het doel van het stelsel Energieprestatie gebouwen is het op eenduidige wijze bepalen
en vastleggen van de energieprestatie van een gebouw. Direct eigen gebruik zorgt niet
direct voor een betere energieprestatie van het gebouw en daarom is de flexibiliteit
richting het elektriciteitsnet tot op heden geen onderdeel geweest van deze berekeningsmethode.

Wel is er inmiddels een stimulans via de elektriciteitsrekening van de betreffende
bewoners, maar dat maakt geen onderdeel uit van een energieprestatieberekening volgens
NTA 8800.

Vraag 6

Erkent u dat het ontbreken van rekenregels voor PV-zonneboilers in de NTA 8800 ertoe
heeft bijgedragen dat deze techniek in het geheel niet wordt toegepast? Vindt u dat
in het licht van de voorgaande vragen geen gemiste kans?

Antwoord 6

Dat deze techniek nog niet wordt toegepast kan niet op het conto van de berekeningsmethode
geschreven worden. Aangezien het hier over een nieuwe toepassing gaat is het logisch
dat dit nog niet veel toegepast wordt.

Ook zijn er efficiëntere oplossingen voor het leveren van warm tapwater.

Vraag 7

Bent u bereid om spoedig de mogelijkheid te creëren om nieuwbouw met een PV-zonneboiler
door te rekenen volgens de NTA 8800-rekenmethode, zodat de aanschaf hiervan aantrekkelijker
wordt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Waarderen van deze toepassing vraagt een principieel andere beoordeling van de opbrengst
van PV-panelen en andere vormen van gebouwgebonden elektriciteits- en warmte-opwekking.
Dat vraagt om een ingrijpende herziening van de berekeningsmethode en de achterliggende
beleidsmatige uitkomsten.

Er wordt momenteel op ambtelijk niveau gewerkt aan de implementatie van de Europese
richtlijn voor de energieprestatie van gebouwen (EPBD-IV) in mei 2026. Onderdeel van
die implementatie is dat NTA 8800 op afzienbare termijn moet worden herzien. In het
kader van die herziening zal nader beoordeeld worden of en hoe eigen opslag (warmte
en elektriciteit) gewaardeerd kan worden.

Vraag 8

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het commissiedebat Klimaatakkoord gebouwde omgeving,
dat 3 oktober 2024 plaatsvindt?

Antwoord 8

Nee, dit is helaas niet gelukt, waarvoor excuus.