Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ouwehand over “Het langverwachte verbod op stroomstootwapens in de veehouderij”

Antwoord van Minister Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) (ontvangen
20 september 2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 2252.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de mondelinge vragen tijdens het Vragenuur aan uw voorganger
over het gebruik van stroomstootwapens in de veehouderij?1

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van de mondelinge vragen tijdens het Vragenuur over het gebruik
van stroomstootapparatuur in de veehouderij.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat de Kamer al in 2021 heeft opgeroepen om het gebruik van stroomstootwapens
in de veehouderij volledig te verbieden en dat de Kamer in 2022 opnieuw heeft verzocht
om spoedig met een totaalverbod te komen?2, 3

Antwoord 2

Ik kan bevestigen dat de Kamer in 2021 heeft opgeroepen om een verbod voor het gebruik
van stroomstootapparatuur, en dat de Kamer in 2022 verzocht om zo spoedig mogelijk
te komen met een verbod.

Vraag 3

Heeft u de beelden gezien die Varkens in Nood in mei van dit jaar heeft gemaakt bij
meerdere transporteurs waarop te zien is dat varkens, terwijl ze worden opgedreven
vanuit de stal naar de vrachtwagen, veelvuldig worden bestookt met stroomstoten?4

Antwoord 3

Deze beelden heb ik gezien.

Vraag 4

Heeft u gezien dat de Kamer tijdens het Vragenuur van 25 juni 2024 unaniem de praktijken
op de beelden van Varkens in Nood veroordeelde?

Antwoord 4

Ja dit heb ik gezien.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de beelden?

Antwoord 5

De beelden zijn verschrikkelijk om te zien, net zoals de beelden van vorig jaar. De
beelden laten zien dat een aantal bedrijven zich niet aan de regels houden die gelden
voor het gebruik van stroomstootapparatuur. Tegen dergelijke bedrijven wordt hard
opgetreden en ik vind dat ook zeer terecht. Ik vind namelijk dat er te allen tijde
op een dierwaardige, respectvolle manier met dieren moet worden omgegaan. Tegelijkertijd
weet ik dat het overgrote deel van de bedrijven dit ook zeker doet. Maar tegen excessen
moet waar mogelijk stevig worden opgetreden.

Vraag 6

Erkent u dat eind 2022 vergelijkbare beelden te zien waren, waarop ook toen al grote
maatschappelijke en politieke verontwaardiging ontstond? Onderschrijft u de reactie
van uw voorganger destijds?

Antwoord 6

Ik erken dit en sluit mij aan bij de reactie van mijn voorganger destijds.

Vraag 7

Kunt u bevestigen dat uw voorgangers, nadat de Kamer in 2021 een motie aannam voor
een totaalverbod op stroomstootapparatuur in de veehouderij, vragen bij de sector
hebben neergelegd, onder meer over wat zij zouden kunnen doen om een cultuurverandering
tot stand te brengen? Onderschrijft u de conclusie die voormalig Minister Adema eind
2022 trok, namelijk dat daar niet zoveel van terecht is gekomen?

Antwoord 7

Ik kan bevestigen dat mijn voorgangers bij de sector vragen hierover hebben neergelegd.
Gezien de misstanden die het nieuws hebben gehaald, wordt de indruk gewekt dat de
sector niet haar verantwoordelijkheid heeft genomen. Echter heb ik vernomen dat veel
bedrijven het wel goed doen of dat ze willen verbeteren.

Vraag 8

Onderschrijft u de uitspraak van voormalig Minister Adema, die tijdens het Vragenuur
van 25 juni 2024 zei dat hij «hier heel sterk het zelfreinigend vermogen van de sector
[mist]»?

Antwoord 8

Dit onderschrijf ik niet.

Vraag 9

Deelt u de kritiek van voormalig Minister Adema op Vee & Logistiek Nederland, dat
bij monde van voorzitter Helma Lodders de integriteit van Varkens in Nood in twijfel
probeerde te trekken en probeerde te bagatelliseren wat er op de beelden is te zien?
Onderschrijft u zijn uitspraken «Het kan zo ook niet. De beelden zijn ook volstrekt
helder. Het is niet zo dat je die beelden ook kunt interpreteren. Dat is gewoon digitaal,
je kunt gewoon zien wat daar gebeurt. Vee & Logistiek zegt ook dat er zo veel goed
gaat in de sector. Ja, dat zal ongetwijfeld, maar er gaat dus ook veel fout»?5

Antwoord 9

Ik deel de kritiek deels. Incidenten gebeuren, en deze reflecteren op de hele sector.
Ik vind niet dat er veel fout gaat, maar ik vind wel dat als er iets fout gaat, de
impact heel groot is en daarom de sector haar verantwoordelijkheid moet nemen. Ieder
incident er één te veel. Tegen incidenten moet hard worden opgetreden, en dat gebeurt
ook.

Vraag 10

Heeft u gezien dat ook de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) de beelden
probeerde te bagatelliseren en de integriteit van Varkens in Nood in twijfel probeerde
te trekken, door in een nieuwsbericht te stellen dat «[er] hoogstwaarschijnlijk vele
uren heimelijk [is] gefilmd door Varkens in Nood en laat veel beeldmateriaal een correcte
laadwijze zien»? Wat is uw oordeel hierover?6

Antwoord 10

Ik vind niet dat deze beelden moeten worden gebagatelliseerd. Tegen misstanden moet
duidelijk stelling worden genomen. Iedere misstand is er één te veel.

Vraag 11

Heeft u gezien dat de POV de onafhankelijkheid van RTL in twijfel trok door in hetzelfde
nieuwsbericht te beweren dat «Varkens in Nood doorgaans gebruik[maakt] van RTL voor
het naar buiten brengen van haar bevindingen»? Wat is uw oordeel hierover?7

Antwoord 11

Ik heb hier geen oordeel over.

Vraag 12

Zijn Vee & Logistiek Nederland en de POV twee van de «landbouworganisaties» waarmee
volgens het Hoofdlijnenakkoord geregeld zal worden «overlegd» op het Ministerie van
Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), wat zou moeten bijdragen aan
«beleid dat in de praktijk werkt»?

Antwoord 12

Ja.

Vraag 13

Kunt u bevestigen dat voormalig Minister Adema in 2023 is gaan werken aan een verbod
op het gebruik van stroomstootapparatuur in de veehouderij en dat hij dat verbod beoogde
te verbreden naar de gehele vleesketen, op het primaire bedrijf, tijdens transport
en op het slachthuis, voor zover dat mogelijk is binnen de Europeesrechtelijke kaders,
dat er inmiddels een concept-Algemene maatregel van bestuur (Amvb) is opgesteld, en
dat er een HUF-toets door de NVWA, een internetconsultatie en een mkb-toets hebben
plaatsgevonden?8

Antwoord 13

Ja, dat kan ik bevestigen.

Vraag 14

Kunt u bevestigen dat naar aanleiding van deze toetsen en consultatie een alternatief
voor een verbod op het gebruik van stroomstootapparatuur op tafel is gekomen, namelijk
een vergelijkbaar apparaat met een lager voltage? Heeft u gezien dat voormalig Minister
Adema heeft besloten toch door te zetten met het volledige verbod op het gebruik van
stroomstootapparatuur?

Antwoord 14

Ja, dit kan ik bevestigen. Ik heb gezien dat mijn voorganger heeft besloten door te
zetten met een volledig verbod op het gebruik van stroomstootapparatuur.

Vraag 15

Neemt u de beslissing van voormalig Minister Adema over om ook het gebruik van stroomstootapparatuur
met een lager voltage niet toe te staan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 15

Ik kies ervoor om hierover eerst in gesprek te gaan met de sector en wil samen met
de sector tot een gedragen werkwijze komen. Met het oog op de afspraak in het Hoofdlijnenakkoord
dat nieuwe nationale koppen op Europese regels moeten worden voorkomen, hoop ik zo
tot afspraken te komen die waar mogelijk een verbetering vormen voor het dierenwelzijn
en tegelijkertijd worden gedragen door de partijen die ze in de praktijk moeten brengen.

Vraag 16

Heeft u gezien dat voormalig Minister Adema heeft gezegd het gebruik van stroomstootapparatuur
in slachthuizen niet te gaan verbieden, omdat de behandeling van dieren in slachthuizen
onder een andere verordening zou vallen die het Nederland niet toe zou staan om stroomstootapparatuur
in slachthuizen te verbieden?

Antwoord 16

Dit heb ik gezien.

Vraag 17

Heeft u gezien dat voormalig Minister Adema tijdens het Vragenuur van 25 juni 2024
heeft gezegd dat naar aanleiding van de internetconsultatie nu een aantal aanpassingen
worden gedaan op de concept-Amvb, waaronder het creëren van uitzonderingen voor veeartsen?

Antwoord 17

Dit heb ik gezien.

Vraag 18

Heeft u gezien dat een groot deel van de Kamer zich kritisch toonde op het voornemen
van voormalig Minister Adema om uitzonderingen op het aangekondigde verbod te creëren,
voor bijvoorbeeld slachthuizen en dierenartsen?

Antwoord 18

Dit heb ik gezien.

Vraag 19

Deelt u de mening van het lid Holman (NSC), die tijdens het Vragenuur van 25 juni
2024 stelde dat hij een dierenarts gemiddeld genomen slim genoeg acht om een dier
met tact te bejegenen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 19

Ja, daarom weet ik dat een dierenarts alleen stroomstootapparatuur zal toepassen wanneer
die ertoe genoodzaakt is, en op een manier die zo min mogelijk stress of pijn veroorzaakt
bij het dier.

Vraag 20

Bent u bereid de voorgenomen uitzondering op het gebruik van stroomstootapparatuur
voor veeartsen te schrappen, conform het gevoelen in de Kamer en de eerder aangenomen
moties?

Antwoord 20

Zie het antwoord op vraag 15.

Ik ben wel van mening dat dierenartsen hun werk moeten kunnen uitvoeren, en vanwege
hun kennis, expertise en achtergrond vertrouw ik erop dat zij stroomstootapparatuur
ten alle tijden op de juiste manier toepassen.

Vraag 21

Bent u bereid het gebruik van stroomstootapparatuur ook in slachthuizen te verbieden?
Zo nee, gaat u dan wel gebruik maken van de maximale ruimte die Nederland heeft om
het gebruik van stroomstootapparatuur in slachthuizen aan banden te leggen, zoals
oud-Minister Adema had aangekondigd?

Antwoord 21

Voor het gebruik van stroomstootapparatuur in slachthuizen, is het niet mogelijk deze
op nationale gronden te verbieden. De verordening inzake de bescherming van dieren
bij het doden ((EG) nr. 1099/2009) geldt voor het aandrijven van dieren binnen slachthuizen
en geeft geen ruimte om hiervoor verder strekkende nationale wetgeving op te stellen,
zoals een verbod.

Zie verder mijn antwoord op vraag 15.

Vraag 22

Wat is de stand van zaken rond het opstellen van de Amvb voor een verbod op het gebruik
van stroomstootapparatuur in de veehouderij? Ligt die na de vakantie klaar, zoals
voormalig Minister Adema heeft toegezegd? Gaat u de Amvb in september via een voorhangprocedure
naar de Kamer sturen, wat voormalig Minister Adema verwachtte? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 22

Zie het antwoord op vraag 15, ik wil eerst met de sector in gesprek.

Vraag 23

Welke ruimte geeft de huidige verordening inzake de bescherming van dieren bij het
doden ((EG) nr 1099/2009) precies als het gaat om strengere nationale voorschriften?
Bent u bereid deze ruimte te benutten, conform aangenomen moties waarin de Kamer zich
heeft uitgesproken voor een volledig verbod op stroomstootapparatuur in de veehouderij,
en dus ook in slachthuizen?9

Antwoord 23

Zie mijn antwoord op vraag 21.

Vraag 24

Kunt u de Kamer informeren over de beleidsregel voor het gebruik van stroomstootapparatuur
in slachthuizen en de uitspraak van oud-Minister Adema dat hij die wilde aanscherpen?
Is daar op het ministerie al aan gewerkt? Op welke punten kan de beleidsregel worden
aangescherpt? Gaat u dit daadwerkelijk doen?

Antwoord 24

Zie mijn antwoord op vraag 21.

Vraag 25

Bent u bereid zich in te zetten voor een Europees verbod op stroomstootapparatuur,
zowel in de transportverordening als in de slachtverordening, waarbij het gebruik
van stroomstootapparatuur volledig wordt verboden?

Antwoord 25

Ik vind dierenwelzijn belangrijk. Maar ik vind het ook belangrijk dat regelgeving
doeltreffend, realistisch en goed uitvoerbaar is, zeker op het boerenerf. Hierbij
heeft een gelijk speelveld ook mijn aandacht. Gelet hierop, beraad ik mij nog op mijn
inzet ten aanzien van dierenwelzijn op Europees niveau.

Vraag 26

Bent u bereid een wettelijke grondslag te creëren om het bezit van deze stroomstootwapens
in de veehouderij te kunnen verbieden, zoals door een aantal Kamerleden bepleit tijdens
het Vragenuur?

Antwoord 26

Zie mijn antwoord op vraag 15.

Vraag 27

Kunt u deze vragen binnen de gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 27

Het is helaas niet gelukt om de vragen binnen de gestelde termijn te beantwoorden.