Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dobbe over het bericht dat er in vapes van Nederlandse kinderen giftige metalen, kankerverwekkende stoffen en veel meer nicotine zit dan wettelijk is toegestaan

Antwoord van Staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
14 juni 2024).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het onderzoek van RTL Nieuws, waaruit blijkt dat er in vapes
van Nederlandse kinderen giftige metalen, kankerverwekkende stoffen en veel meer nicotine
zit dan wettelijk is toegestaan?1

Antwoord 1

Het is zorgelijk en onverantwoordelijk dat deze schadelijke en verslavende – en in
dit geval waarschijnlijk volstrekt illegale – producten nog steeds op de markt worden
gebracht. Producenten, importeurs en handelaren moeten er voor zorgen dat hun producten
aan de regels voldoen.

Vraag 2

Zijn de geteste vapes verkrijgbaar bij reguliere verkooppunten op de Nederlandse markt?

Antwoord 2

Ik beschik niet over informatie over welke precieze merken en soorten vapes er in
het RTL onderzoek getest zijn, en waar deze gekocht zijn. Op basis van het bericht
lijkt het erop dat het illegale vapes zijn, omdat het vapes zijn met smaakjes en met
een te grote inhoud.

Vraag 3

In hoeverre is er zicht op de hoeveelheid schadelijke stoffen in vapes die worden
verkocht bij reguliere verkooppunten?

Antwoord 3

Door wetenschappelijk onderzoek is al langer bekend dat er in vapes schadelijke stoffen
zitten, waarvan nicotine het belangrijkste voorbeeld is. Dat is ook de reden waarom
we deze producten zoveel mogelijk proberen te ontmoedigen. In Nederland wordt onderzoek
gedaan naar schadelijke stoffen in vapes. Zo heeft het RIVM een rapport uitgebracht
waar de gezondheidsrisico’s van e-sigaretgebruik zijn beschreven. In hun laatste factsheet
beschrijft Trimbos eveneens het voorkomen van schadelijke stoffen zoals formaldehyde,
acetaldehyde en acroleïne.

Vraag 4

Bent u het ermee eens dat de handhaving op de industrie die deze vapes produceert
en de verkooppunten die dit soort vapes met een hoger dan toegestane dosis schadelijke
stoffen verkoopt sterk verbeterd zou moeten worden? Zo ja, welke stappen gaat u daartoe
zetten?

Antwoord 4

De NVWA is de toezichthouder op de Tabaks-en rookwarenwet, waar de vapes onder vallen.
De NVWA controleert in eerste instantie bij de bron, namelijk de importeurs en distributeurs
waar de vapes binnenkomen. Als de NVWA vapes aantreft met bijvoorbeeld een te grote
inhoud, te veel nicotine of met smaakjes, dan wordt er opgetreden. Op deze manier
heeft de NVWA ervoor gezorgd dat er 3,6 miljoen vapes zijn uit de handel zijn gehaald.
De NVWA werkt in het toezicht samen met de Douane om meer zicht te krijgen op de invoer
van vapes. Daarnaast controleert de NVWA bij verkopende partijen zoals winkels.

Er wordt aan gewerkt om de NVWA meer handhavingsmogelijkheden te geven, zodat de handhaving
verbeterd kan worden. Een voorbeeld hiervan is dat de NVWA ruimere bevoegdheden voor
inbeslagname krijgt. Ook verhogen we de boetes voor overtreders. Importeurs, distributeurs
en alle andere bedrijven en individuen in de handelsketen van vapes roep ik daarom
op hun verantwoordelijkheid te nemen en alleen vapes te verkopen die aan de regels
voldoen.

Vraag 5

Wat wordt er aan gedaan om de industrie en producenten aan te pakken die deze stoffen
in de vapes stoppen? Hoe worden zij aan banden gelegd en welke verdere stappen overweegt
u richting de industrie?

Antwoord 5

We hebben al heel veel stappen gezet om het vapen terug te dringen, zoals het beperken
van het aantal verkooppunten, het smaakjesverbod, het rookverbod en verder ga ik de
verplichte neutrale verpakking invoeren. De NVWA en collega toezichthouders in andere
lidstaten houden toezicht op de producenten om te voorkomen dat zij schadelijke additieven
aan de vapevloeistoffen toevoegen. En waar mogelijk worden de eisen voor deze producten
aangescherpt zodat producenten geen andere ongewenste stoffen toevoegen. Zo is er
vanaf 1 april 2024 een lijst met verboden additieven gepubliceerd, die vanaf 1 april
2025 expliciet verboden zijn in vapes.

Overigens lijken veel van de door RTL onderzochte vapes niet via het reguliere verkoopkanaal
in Nederland te komen. Deze vapes met grote inhoud zullen naar verwachting ook niet
in Nederland of Europa zijn geproduceerd omdat die niet aan de Europese regels lijken
te voldoen.

Vraag 6

Welke maatregelen worden momenteel getroffen om te voorkomen dat vapes worden verkocht
aan minderjarigen door reguliere verkooppunten?

Antwoord 6

In de Tabaks- en rookwarenwet is een leeftijdgrens opgenomen waardoor het verboden
is om rookwaren zoals sigaretten en vapes aan jongeren te verkopen. De NVWA houdt
hierop toezicht waarbij controles met minderjarige testkopers worden ingezet.

Vraag 7

Welke maatregelen worden momenteel getroffen om te voorkomen dat vapes worden verkocht
aan minderjarigen door dealers en via (buitenlandse) websites?

Antwoord 7

De online verkoop van vapes is verboden. De NVWA controleert binnenlandse en buitenlandse
websites die op Nederland zijn gericht (bijvoorbeeld omdat ze de mogelijk bieden om
naar Nederland te versturen) en op social media of daar vapes worden aangeboden. De
NVWA heeft sinds januari zo’n ruim 1.000 advertenties en posts waarin vapes worden
aangeboden van social media en platformen laten verwijden. Daarnaast is de NVWA in
gesprek met platformen om hen zelf actiever dit soort posts te laten opsporen en verwijderen.

Vraag 8

Welke maatregelen kunnen er nog worden getroffen om de verkoop van vapes aan minderjarigen
tegen te gaan?

Antwoord 8

De belangrijkste maatregelen hiervoor hebben we al ingevoerd, namelijk de leeftijdsgrens,
het rookverbod, het smaakjesverbod en de verpakkingen die de vapes zo aantrekkelijk
maken voor jonge mensen een verplicht neutraal uiterlijk te geven. Daarnaast breiden
we de handhavingsmogelijkheden voor de NVWA uit, en verhogen de we de boetes voor
verkopers die het Tabaks- en rookwarenwet overtreden. Maar de oplossing voor dit probleem
kan niet alleen vanuit de overheid komen. Ten eerste moeten de spelers die hierachter
zit stoppen met het op de markt brengen van deze illegale producten. Zij zijn hier
immers voor verantwoordelijk. Daarnaast wil ik ouders en leraren oproepen het gesprek
over vapes aan te gaan over de gevaren van vapen met hun kind.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Crijns (PVV),
ingezonden 24 mei 2024 (vraagnummer 2024Z08980).