Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Gabriëls over microplastics

Antwoord van Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 14 maart
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1004.

Vraag 1

Op welke wijze draagt u er zorg voor dat de Europese maatregelen die zijn opgenomen
in de «Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals»-verordening
(REACH) per 15 oktober 2023 om bewust toegevoegde microplastics te beperken worden,
geïmplementeerd in Nederland?

Antwoord 1

Voor een adequate naleving van Europese regelgeving is het belangrijk dat ondernemers
zich bewust zijn van de regels. Daarom werk ik aan goede voorlichting via de REACH-helpdesk «Chemische stoffen goed geregeld» en via communicatie met branches waarop deze restrictie betrekking heeft via stakeholder
overleggen. Deze bewustwording draagt mijns inziens in belangrijke mate bij aan het
bevorderen van de naleving door ondernemers van deze restrictie.

Daarnaast kan toezicht worden ingezet om de naleving te bevorderen. De ambtenaren
van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
(NVWA) zijn aangewezen om toezicht te houden op de naleving van de REACH-verordening,
waarin ook deze restrictie voor microplastics is opgenomen. De ILT controleert daarbij
de naleving bij importeurs, fabrikanten, producenten, distributeurs en gebruikers
van chemische producten bestemd voor industrieel en professioneel gebruik. De NVWA
controleert de naleving voor consumentenproducten.

Vraag 2

Bent u er bekend mee dat de zwerfafvalopruimers nog steeds constateren dat drie maanden
na de inwerkingtreding nog volop producten worden verkocht die onder het verbod vallen,
zoals glitters en losse plastic producten kleiner dan 5 millimeter?

Antwoord 2

Ja, daar ben ik bekend mee.

Vraag 3

Is de handhavende taak reeds bij een dienst als de ILT of NVWA belegd? Zo ja, kunt
u aangeven of capaciteit is vrijgemaakt om te kunnen handhaven?

Antwoord 3

Ja, voor het toezicht op naleving van de REACH verordening is een bepaalde capaciteit
beschikbaar bij deze inspectiediensten. Op basis van een brede risicogebaseerde afweging
wordt, door elke dienst afzonderlijk, bepaald waarop de beschikbare toezichtcapaciteit
wordt ingezet.

Vraag 4

Wanneer verwacht u te starten met actieve handhaving op het Europees verkoopverbod
op losse glitters en microplastics?

Antwoord 4

De inspectiepartners bepalen zelf hun prioriteiten voor het starten van toezicht en
handhavingsactiviteiten. De ILT start in 2024 met de voorbereiding van toezicht op
de naleving van de restrictie onder de REACH-verordening op losse glitters en microplastics.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het voor winkeliers en retailbedrijven nu moeilijk is om zelf
te bepalen welke producten nog verkocht mogen worden?

Antwoord 5

Ik begrijp dat de restrictie ook van winkeliers en retailbedrijven vraagt om kennis
te nemen van de nieuwe regels. De Europese Commissie verstrekt informatie over wat
wel of niet mag worden verkocht via een website die speciaal hiervoor is ingericht.
Daarnaast kunnen bedrijven voor uitleg en ondersteuning contact opnemen met de REACH
helpdesk. Ik roep alle winkeliers en retailbedrijven op om zich goed te blijven informeren
via deze kanalen en om zo snel mogelijk te stoppen met het verkopen van producten
waar microplastics aan zijn toegevoegd. Om bij de implementatie van de nieuwe regels
nog meer gedetailleerde informatie te kunnen geven, werkt de Commissie aanvullend
aan een vraag-en-antwoord- document. Ik pleit er bij de Europese Commissie voor dat
dit document zo snel mogelijk wordt opgesteld in samenwerking met experts van lidstaten
en dat het document snel beschikbaar komt, zodat er voor iedereen duidelijkheid is
over de regels.

Vraag 6

Hoe kijkt u aan tegen het idee van een positieflijst met daarop alle producten met
microplastics die nog wel verkocht mogen worden om retailers te helpen om zich aan
de verordening te houden? Als u dit wilt omarmen, wilt u dan tevens een plan maken
om de positieflijst goed kenbaar te maken onder winkelbedrijven? Zo ja, kunt u alvast
schetsen op welke manier u het idee concreet wilt maken en op welke termijn?

Antwoord 6

Ik vind het belangrijk dat er zo snel mogelijk een einde komt aan de verkoop van producten
waar microplastics bewust aan zijn toegevoegd. Een «positieflijst» geeft mijns inziens
het verkeerde signaal af. De nodige informatie wordt al gegeven in de restrictie zelf.
Het is nu aan de bedrijven om kennis te nemen van de regels en om zich er aan te houden.
Initiatieven vanuit de sector voor gerichte informatievoorziening per product of per
branche over de nieuwe regels juich ik natuurlijk toe.

Vraag 7

Kunt u aangeven of thermoplastische polymeren (met andere woorden: polystyreen) vallen
onder de reikwijdte van het polymerenverbod, dat op 15 oktober 2023 van kracht is
geworden?

Antwoord 7

Producten waar microplastics gemaakt van polystyreen bewust aan zijn toegevoegd, vallen
onder de restrictie. De restrictie definieert microplastics immers als zijnde synthetische
polymeer microdeeltjes kleiner dan 5 mm. Alle polymeren vallen eronder, behalve polymeren
die bioafbreekbaar zijn, polymeren die wateroplosbaar zijn en polymeren zonder koolstof
in hun structuur.

Vraag 8

Deelt u de opvatting dat het zeer wenselijk is dat deze maatregelen adequaat worden
doorgevoerd, omdat deze microplastics vroeg of laat in het ecosysteem terechtkomen
en dan schade toebrengen aan mens, dier en milieu? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Die opvatting deel ik met u. Ik zet mij er steeds voor in dat microplastics zo vroeg
mogelijk in de keten worden aangepakt.

Vraag 9

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het commissiedebat over circulaire economie op
15 februari 2024?

Antwoord 9

Dat is helaas niet gelukt. Hierover is uw Kamer op 12 februari jongstleden per brief
geïnformeerd.