Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kostic over de felle kritiek op dierenpark Mondo Verde

Antwoord van Minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 13 maart
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 748.

Vraag 1

Kent u het bericht «Felle kritiek op Limburgs dierenpark: «Dit soort plekken zouden
niet mogen bestaan»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe omschrijft u de wijze waarop dieren, waaronder leeuwen, tijgers, wolven en kamelen,
worden gehouden in dierenpark Mondo Verde, zoals is te zien op de foto’s?

Antwoord 2

De foto’s geven een gedeelte van de verblijven van de dieren weer en geven daardoor
geen compleet beeld van de dierverblijven. Ik heb op basis van de foto’s dan ook niet
voldoende informatie om een zorgvuldig oordeel over de dierverblijven te geven. Dat
is ook de reden waarom de visitatiecommissie dierentuinen een dierentuin altijd bezoekt
wanneer zij adviseren over de vergunningverlening van nieuwe verblijven en waarom
dierenwelzijnsinspecties en controles op het naleven van de dierentuinvergunning altijd
fysiek plaatsvinden.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat de wolven worden gehouden in een klein, modderig verblijf, zonder
beschutting en zonder bescherming tegen extreme weersomstandigheden?

Antwoord 3

Een dierentuin moet ieder verblijf dat zij bouwen melden bij RVO. RVO toetst dan of
het verblijf voldoet aan de algemene dierenwelzijnseisen uit art. 1.6 t/m 1.8 van
het Besluit houders van dieren (Bhvd) en aan aanvullende eisen op het gebied van onder
meer dierenwelzijn en veiligheid uit hoofdstuk 4 van het Bhvd. Als deze toets succesvol
is doorlopen, wordt een vergunning voor onbepaalde tijd afgegeven. Zo lang een dierentuin
zich aan zijn vergunning houdt, wordt voldaan aan de basale dierenwelzijnseisen die
gesteld zijn. Er is bij vergunningverlening immers getoetst op onder meer bescherming
tegen extreme weersomstandigheden (art. 1.6, lid 3 van het Bhvd) en of de dieren voldoende
ruimte hebben om soorteigen gedrag uit te oefenen (art. 4.7, lid 1, sub b van het
Bhvd). Wanneer een dierentuin substantiële wijzigingen in een verblijf aanbrengt,
moet dit gemeld worden bij RVO. De dieren mogen dan pas weer in het verblijf tentoongesteld
worden nadat RVO opnieuw heeft getoetst of het verblijf aan de gestelde eisen voldoet.

Mondo Verde heeft in 2017 een vergunning ontvangen voor het wolvenverblijf en RVO
heeft recent onderzocht of het verblijf waarin de dieren tentoongesteld worden overeenkomt
met de afgegeven vergunning. Tijdens de inspectie bleek dat het wolvenverblijf momenteel
wordt verbouwd en dat de wolven zich achter de schermen bevinden. Omdat de deze situatie
tijdelijk is en de dieren niet worden tentoongesteld is er geen vergunning nodig om
de dieren in het verblijf achter de schermen te houden. Voordat de wolven opnieuw
tentoongesteld kunnen worden in het aangepaste verblijf voor de schermen, moet RVO
het verblijf opnieuw goedkeuren.

Vraag 4

Wat vindt u ervan dat een kameel wordt gehouden in een klein, bestraat verblijf van
enkele vierkante meters?

Antwoord 4

In mijn antwoord op vraag 3 heb ik uitgelegd dat er bij vergunningverlening wordt
getoetst of de dieren in het verblijf voldoende soorteigen gedrag kunnen uitoefenen.
Ook vind ik het belangrijk dat dierverblijven een goed beeld geven van de natuurlijke
leefwijze van een dier. Het dierenpark heeft geen vergunning voor het tentoonstellen
van kamelen in het betreffende verblijf. RVO zal het dierenpark hierop aanspreken
en de situatie moet hersteld worden.

Ik vind het een kwalijke zaak wanneer dierentuinen wijzigingen in hun dierentuin niet
melden, omdat er dan geen toets op onder meer dierenwelzijn en educatie plaatsvindt.
De NVWA heeft recent een dierenwelzijnsinspectie uitgevoerd bij Mondo Verde, waarbij
ook naar de kamelen is gekeken. De rapportage van de NVWA is recent verstuurd naar
RVO, die verantwoordelijk is voor de afhandeling van de inspectie en de handhaving
binnen dierentuinen. RVO zal zich, als er overtredingen worden geconstateerd, beraden
op de te nemen maatregelen.

Vraag 5

Wat vindt u ervan dat pal naast de kleine verblijven van de leeuwen en de tijgers
verschillende (luidruchtige) attracties zijn, wat kan zorgen voor onnodige angst en
stress bij deze dieren?

Antwoord 5

Dierentuinen moeten zich richten op de dieren, conservatie en educatie. Een focus
op vermaak van bezoekers, bijvoorbeeld door de bouw van attracties, sluit niet aan
bij de maatschappelijke taak van dierentuinen. Bovendien vind ik een attractiepark
geen geschikte omgeving voor wilde dieren, dit staat namelijk haaks op het nabootsen
van een natuurlijke leefomgeving voor de dieren.

Vraag 6

Kunt u bevestigen dat op de foto’s meerdere overtredingen van de Wet dieren en het
Besluit houders van dieren te zien zijn, zoals het ernstig beperken van het soorteigen
gedrag en de bewegingsvrijheid van de dieren en het ontbreken van bescherming tegen
weersomstandigheden?

Antwoord 6

De NVWA heeft recent een dierenwelzijnsinspectie bij Mondo Verde uitgevoerd. Uit het
rapport van de NVWA, dat zeer recent naar RVO is gestuurd, moet blijken of dierenwelzijn
voldoende is geborgd of dat er overtredingen van de Wet dieren of het Besluit houders
van dieren zijn geconstateerd. Zie verder ook mijn antwoorden op de vragen 2 en 3.

Vraag 7

Gaan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
(NVWA) handhavend optreden tegen de slechte omstandigheden voor de dieren in dit dierenpark?
Zo ja, op welke manier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Wanneer uit bovengenoemd inspectierapport blijkt dat er overtredingen zijn geconstateerd,
zullen maatregelen worden genomen. Welke maatregelen RVO neemt is maatwerk en hangt
onder meer af van de historie en de ernst van de overtreding.

Vraag 8

Hoeveel controles hebben er in de afgelopen vijf jaar plaatsgevonden bij Mondo Verde?
Zijn er bij deze controles misstanden geconstateerd? Zo ja, welke?

Antwoord 8

Mondo Verde is de afgelopen 5 jaar 5 maal gecontroleerd op naleving van de dierentuinregelgeving.
Tijdens de inspecties zijn verschillende overtredingen geconstateerd. Hierbij ging
het om het tentoonstellen van diersoorten zonder vergunning, het niet voldoen aan
voorschriften die verbonden zijn aan de dierentuinvergunning en overtredingen op het
gebied van dierenwelzijn, veiligheid en registratie. Hierbij zijn een last onder dwangsom
en drie schriftelijke waarschuwingen gestuurd.

Daarnaast is Mondo Verde in 2021 en 2022 gecontroleerd op dierenwelzijnsovertredingen.
Eén controle was akkoord na herstel. Het betrokken dier is tijdens de inspectie uit
het verblijf gehaald en naar een dierenarts overgebracht. Ook in 2022 is een dierenwelzijnsovertreding
geconstateerd, Mondo Verde heeft dit na de inspectie hersteld.

Vraag 9

Kunt u bevestigen dat uw ambtsvoorganger een aanvraag van Mondo Verde om hun dierentuinvergunning
uit te breiden heeft afgewezen, omdat er niet genoeg rekening werd gehouden met het
soorteigen sociale gedrag van de dieren, er geen rust- en schuilplaatsen waren en
de dieren zich niet konden afzonderen?2

Antwoord 9

Het klopt dat in de voorgaande jaren meerdere door Mondo Verde ingediende wijzigingen
van de dierentuinvergunning zijn afgewezen. In 2020 betrof het een aanvraag voor het
tentoonstellen van panters. Deze aanvraag is afgewezen omdat in het verblijf onvoldoende
rust- en schuilplaatsen voor de dieren aanwezig waren. Na handhaving door RVO en een
rechtszaak heeft Mondo Verde een extra verblijf gemaakt en is de aanvraag alsnog goedgekeurd.
In 2022 heeft RVO een aanvraag van Mondo Verde met betrekking tot brilkaaimannen afgewezen
omdat het verblijf niet meer geschikt was voor de dieren. Mondo Verde heeft deze dieren
uit de collectie gehaald.

Vraag 10

In hoeverre zijn er op dit moment rust- en schuilplaatsen voor de gehouden leeuwen,
tijgers, kamelen, wolven en panters en in hoeverre kunnen deze dieren soorteigen sociaal
gedrag vertonen en zich afzonderen van elkaar?

Antwoord 10

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 3 heb uitgelegd, wordt bij het verlenen van de
dierentuinvergunning onder meer getoetst op bescherming tegen extreme weersomstandigheden
en de mogelijkheid om soorteigen gedrag te vertonen, ook soorteigen sociaal gedrag
valt hieronder.

Wanneer specifiek wordt gekeken naar rust- en schuilplaatsen, zijn voor de leeuwen
en tijgers volgens de vergunning bijvoorbeeld binnenverblijven aanwezig waar zij zich
kunnen afzonderen. Met betrekking tot de panters verwijs ik naar mijn antwoord op
vraag 9 en met betrekking tot de wolven verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 3.

Voor het kamelenverblijf is geen vergunning aanwezig, zoals ik heb uitgelegd bij vraag
4. Uit de bevindingen van de dierenwelzijnsinspectie moet blijken of de kamelen voldoende
kunnen schuilen tegen de weersomstandigheden en soorteigen sociaal gedrag kunnen vertonen.
Ook als Mondo Verde alsnog een vergunning voor dit verblijf aanvraagt, zal opnieuw
worden getoetst of het verblijf aan alle dierenwelzijnseisen voldoet.

Vraag 11

Kunt u bevestigen dat er ook nog meerdere andere ernstige dierenwelzijnsproblemen
waren in ditzelfde dierenpark, waaronder een leeuwenwelpje dat werd doodgebeten3, een gibbon die is verdronken4 en twee wolvenpups die aan verwondingen zijn overleden5?

Antwoord 11

Ik ben bekend met de genoemde incidenten. Er is geen meldplicht voor dierentuinen
met betrekking tot dergelijke incidenten. Wel is er tijdens controles aandacht voor
incidenten, zoals krab- en/of bijtincidenten met bezoekers en personeel en ontsnappingen.

Vraag 12

Bent u bereid om, vanwege al deze misstanden en dierenwelzijnsproblemen, de dierentuinvergunning
van dierenpark Mondo Verde in te trekken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 12

Dierenwelzijn staat voor mij voorop en ik stel hoge eisen aan moderne dierentuinen.
Ik neem de signalen over dierenwelzijnsproblemen binnen dierentuinen serieus. Zoals
ik in mijn antwoord op vraag 7 heb aangegeven, zijn de maatregelen die genomen worden
maatwerk. RVO is in afwachting van de bevindingen van de dierenwelzijnsinspectie bij
Mondo Verde en zal zich, als er overtredingen worden geconstateerd, beraden op de
te nemen maatregelen.

Vraag 13

Kunt u deze vragen één voor één en binnen de daarvoor gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 13

Ja.