Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Paternotte en Podt over de uitspraken van de Duitse minister van Defensie

Antwoord van Minister Ollongren (Defensie), mede namens de Minister van Buitenlandse
Zaken (ontvangen 6 februari 2024).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het interview met uw Duitse collega, de heer Pistorius,
in Der Tagesspiel van 19 januari 2024?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorgen van Minister Pistorius over de toenemende kans op een directe militaire
confrontatie tussen de NAVO en Rusland?

Antwoord 2

Ja. Rusland vormt een reële dreiging voor de veiligheid van het hele Europese continent.
De illegale Russische invasie van Oekraïne heeft laten zien dat Poetin er niet voor
terugdeinst om een soeverein land binnen te vallen en daarbij bruut geweld te gebruiken.
Ook blijft Rusland doorgaan met hybride activiteiten, militaire assertiviteit en dreigende
retoriek richting NAVO-bondgenoten. Het kabinet kan niet uitsluiten dat de Russische
agressie zich op zeker moment ook fysiek tegen de NAVO richt.

De NAVO is een defensief bondgenootschap. In antwoord op de toegenomen Russische dreiging
hebben de bondgenoten tijdens de NAVO Toppen in Madrid in 2022 en in Vilnius in 2023
besloten om de bondgenootschappelijke afschrikking en verdediging verder te versterken
en daartoe minimaal 2% van het bbp aan defensie te besteden. Het is essentieel dat
alle bondgenoten een bijdrage leveren aan de implementatie van de militaire plannen
en maatregelen, omdat daarmee invulling wordt gegeven aan de versterking van de afschrikking
en verdediging. Het doel is om de veiligheid van het verdragsgebied blijvend te garanderen
en Rusland af te schrikken van agressie tegen NAVO-bondgenoten. Een sterke afschrikking
is uiteindelijk de beste verdediging voor het bondgenootschap.

Vraag 3

Gezien het feit dat Minister Pistorius in het interview aangeeft dat hij denkt aan
een tijdsframe tussen de vijf en acht jaar inzake deze confrontatie, wat is het assessment
van het kabinet hieromtrent? Is het kabinet dezelfde mening toegedaan?

Antwoord 3

Het kabinet deelt de zorgen van de Duitse Minister van Defensie over de dreiging die
Rusland vormt en over de snelheid waarmee Rusland in staat is om zijn militaire vermogen
te herstellen en te versterken. Ondanks de zware verliezen die de Oekraïense krijgsmacht
nog steeds dagelijks toebrengt aan Rusland in Oekraïne, blijft het Russische militaire
vermogen een grote dreiging voor heel Europa. Een Russische aanval op NAVO-bondgenoten
achten de diensten op korte termijn niet waarschijnlijk. Het tijdsframe waarbinnen
de Russische dreiging zich tegen het bondgenootschap kan manifesteren, is niet te
voorspellen. Wel herstelt het militair-industrieel complex van de Russische Federatie
sneller dan verwacht.

Vraag 4

Zijn er ook scenario’s in voorbereiding in Nederland met betrekking tot een eventuele
militaire confrontatie met Rusland, zoals die momenteel worden geschetst door bijvoorbeeld
de regeringen van Duitsland, Zweden en Estland?

Antwoord 4

Gezien de verslechterde veiligheidssituatie op het Europese continent is het voor
de Nederlandse veiligheid essentieel om in NAVO-verband op te treden. Collectieve
zelfverdediging is een kerntaak van de NAVO. De NAVO blijft alle nodige stappen nemen
om de veiligheid van het hele verdragsgebied te waarborgen. De NAVO houdt daarbij
rekening met verschillende scenario’s. Deze scenario’s worden ook tijdens reguliere
oefeningen en scenario-exercities door bondgenoten beoefend. De scenario’s worden
voortdurend aangescherpt aan de hand van het actuele dreigingsbeeld. De geleerde lessen
uit de oefeningen met deze scenario’s worden verwerkt in de crisis- en verdedigingsplannen
van de NAVO en van individuele bondgenoten.

Ook Nederland zet op nationaal niveau stappen om beter voorbereid te zijn op een verdere
verslechtering van de internationale veiligheidssituatie, waarbij de versterking van
de krijgsmacht een grote rol speelt. De verknoping van nationale en internationale
veiligheid vraagt echter om een integrale benadering, waarbij alle lagen van de overheid
en de samenleving betrokken zijn. In dat kader worden samen met onder andere het Ministerie
van Economische Zaken en Klimaat, Justitie en Veiligheid, en Infrastructuur en Waterstaat
ook in Nederland scenario’s bezien met het oog op planvorming. Omwille van de veiligheid
wordt in het openbaar niet over de details van scenario’s gecommuniceerd.

Vraag 5

Hoe kijkt u naar de mogelijkheid om mogelijke scenario’s te bespreken in het maatschappelijke
debat, in lijn met de bovengenoemde landen?

Antwoord 5

Het kabinet communiceert actief over de bedreiging die Rusland vormt voor onze nationale
en internationale veiligheid. Deze boodschap wordt door de Minister van Defensie,
Commandant der Strijdkrachten, en andere functionarissen consistent verspreid tijdens
publieke optredens Hierbij wordt altijd een afweging gemaakt tussen het belang van
operationele veiligheid en het delen van informatie.

Vraag 6

Welke concrete stappen bent u voornemens op tafel te leggen bij de aankomende Informele
Raad Buitenlandse Zaken Defensie, naar aanleiding van de steeds duidelijker wordende
signalen dat Poetin de oorlog in Oekraïne wil laten extrapoleren richting de Baltische
staten, gezien zijn herhaaldelijke dreigementen richting deze landen?

Antwoord 6

De recente uitspraken van Poetin over de Baltische staten zijn zeer zorgelijk. De
NAVO-bondgenoten worden al jaren geconfronteerd met hybride dreigingen vanuit Rusland,
waaronder desinformatie en politieke inmenging. De NAVO en de EU houden de situatie
aan de oostflank nauwlettend in de gaten. Zoals in het antwoord bij vraag 2 aangegeven,
heeft de NAVO in reactie op de Russische dreiging belangrijke besluiten genomen om
de afschrikking en verdediging van het bondgenootschap te versterken, die erop gericht
zijn om de veiligheid van het hele NAVO-verdragsgebied blijvend te garanderen. Hiertoe
is het noodzakelijk dat de productie- en leveringscapaciteit van de defensie-industrie
opgeschaald wordt. Ik heb bij de RBZ Defensie opnieuw het belang van Europese samenwerking
hierbij benadrukt (Kamerstuk 2024Z01816).

Vraag 7

Vindt u ook dat de richting van de ontwikkelingen nogmaals benadrukken dat we door
moeten gaan met structurele militaire steun aan Oekraïne om Russische agressie het
hoofd te bieden?

Antwoord 7

Ja. Het kabinet zet de steun aan Oekraïne in 2024 onverminderd voort. Nederland is
momenteel in consultaties met Oekraïne over een bilateraal veiligheidsarrangement.
Bij de voortzetting van de steun werkt Nederland nauw samen met bondgenoten en partners
in de NAVO, EU en daarbuiten. Nederland doet dit niet enkel in het belang van Oekraïne,
maar ook in het belang van de eigen veiligheid. De consequenties van deze oorlog zijn
namelijk groot voor de wereld, voor Europa, en daarmee ook voor Nederland. Naast de
vrijheid, veiligheid en welvaart van Oekraïne, staan ook die van Nederland en Europa
op het spel in deze oorlog, net zoals de internationale rechtsorde.