Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Becker en Van der Woude over het artikel ‘Exorcisten ’De Laatste Reformatie’ onder vuur: duiveluitdrijvingen bij kinderen en wegbidden autisme’

Antwoord van Staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede
namens de Minister voor Rechtsbescherming (ontvangen 10 oktober 2023). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 3641.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Exorcisten «De Laatste Reformatie» onder vuur: duiveluitdrijvingen
bij kinderen en wegbidden autisme»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het uitvoeren van zogenaamde duiveluitdrijvingen bij kinderen
compleet verwerpelijk is, mede vanwege het feit dat hier sprake kan zijn van strafbare
feiten zoals mishandeling? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Die mening deel ik. Mensen met ADHD, ADD of autisme ervaren de wereld anders. Dit
is niet iets waar iemand van genezen kan worden door bijvoorbeeld duiveluitdrijvingen.
Het is schrijnend dat er jongeren en/of ouders met kinderen met autisme zijn die hun
situatie als zwaar ervaren en het gevoel of de overtuiging hebben dat ze van autisme
moeten worden genezen door middel van duiveluitdrijvingen.

Het baart mij ook zorgen, want kinderen kunnen schade ondervinden als gevolg van deze
praktijken. Als dat het geval is, is dat zeer onwenselijk. Kinderen moeten gezond
en veilig kunnen opgroeien. Deze praktijken kunnen onder specifieke omstandigheden
worden beschouwd als kindermishandeling en deze kunnen mogelijk ook strafbaar zijn.
Hiervan kan aangifte worden gedaan bij de politie, waarna het Openbaar Ministerie
onderzoekt of sprake is van strafbaar handelen.

Vraag 3

Is bekend wat de psychische en lichamelijk gevolgen hiervan zijn voor kinderen? Zo
nee, bent u bereid dit te onderzoeken?

Antwoord 3

In algemene zin zal de schade die kan ontstaan door genezingspraktijken door duivelsuitdrijving
afhankelijk zijn van wat die praktijken inhouden en de verdere omstandigheden waarin
het kind leeft en opgroeit. Ik ben niet voornemens dit nader te onderzoeken.

Vraag 4

Waar kunnen kinderen of mensen in hun omgeving die zich zorgen maken, terecht die
melding willen maken van een soortgelijk incident?

Antwoord 4

Wanneer er vermoedens zijn van kindermishandeling, lichamelijk of geestelijk, is het
van groot belang dat men contact opneemt met Veilig Thuis voor advies of het doen
van een melding. Professionals moeten bij een vermoeden de meldcode huiselijk geweld
en kindermishandeling hanteren. Bij mogelijk strafbare feiten stemt Veilig Thuis af
met de politie en doet zo nodig melding of aangifte. Indien er (mogelijk) sprake is
van strafbare feiten kunnen mensen ook direct terecht bij de politie voor het doen
van een melding of aangifte.

Vraag 5

Waar kunnen kinderen terecht die hulp of zorg nodig hebben naar aanleiding van een
mogelijk traumatische ervaring met duiveluitdrijvingen?

Antwoord 5

Kinderen en jongeren met psychische klachten, bijvoorbeeld naar aanleiding van een
traumatische ervaring door duiveluitdrijving, kunnen in eerste instantie terecht bij
hun huisarts, een lokaal wijkteam en vervolgens bij de geestelijke gezondheidszorg
(jeugd GGZ). Samen met de jongere wordt bekeken welke hulp er nodig is. Daarnaast
kunnen kinderen en jongeren telefonisch of via chat terecht bij de Kindertelefoon
of MIND Korrelatie.

Vraag 6

Deelt u de mening dat autisme niet iets is waar kinderen van hoeven te genezen? Zo
ja, kunt u zich hierover uitspreken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Deze mening deel ik volledig: autisme is niet iets waar iemand van genezen kan of
zou hoeven worden.

Vraag 7 en 8

Hoe ziet de Nederlandse tak van «De Laatste Reformatie» er uit? Wat is de huidige
omvang van deze organisatie in Nederland? Hoeveel Nederlanders zijn lid van deze organisatie
en kunt u inzicht geven in de financiering van deze organisatie? In hoeverre is deze
organisatie gelieerd aan andere Nederlandse christelijk religieuze organisaties?

Hoe verhoudt de Nederlandse tak van De Laatste Reformatie zich tot de Europese organisatie?
In hoeverre worden in andere Europese landen activiteiten georganiseerd door bovenstaande
organisatie? Welke juridische stappen jegens De Laatste Reformatie zijn in andere
Europese landen reeds gezet? In hoeverre is er onderling contact tussen lidstaten
over de ontwikkeling van bovengenoemde organisatie?

Antwoord 7 en 8

Het is niet aan de Rijksoverheid om toezicht te houden op religieuze groeperingen
in Nederland. Op de website van de Laatste Reformatie publiceert de stichting de jaarverslagen.
Het is ons onbekend in hoeverre de organisatie bijeenkomsten organiseert in andere
Europese landen.

Vraag 9

Bent u bereid om, eventueel in Europees verband, met collega’s in landen als Australië,
in contact te treden om te bezien welke maatregelen hier te nemen zijn, die daar al
zijn afgekondigd?

Antwoord 9

Zoals eerder aangegeven ben ik, gelet op de vrijheid van religie en levensovertuiging
én van de vrijheid van meningsuiting, niet voornemens om te onderzoeken welke juridische
maatregelen mogelijk zijn. Uiteraard heeft de overheid een rol wanneer er sprake is
van (een vermoeden van) kindermishandeling, al dan niet bij strafbare feiten. Het
is daarom belangrijk dat als er vermoedens zijn van (strafbare) kindermishandeling,
lichamelijk of geestelijk, mensen een melding doen bij Veilig Thuis of de politie
zodat zij dit nader kunnen onderzoeken en indien noodzakelijk vervolgstappen kunnen
nemen.

Vraag 10

Heeft de Nederlandse overheid al visa verstrekt voor leiders van «de laatste reformatie»
om in Nederland hun boodschap te verkondigen en is het mogelijk hen in de toekomst
een inreisverbod op te leggen?

Antwoord 10

Over individuele gevallen doe ik geen uitspraken. In algemene zin kan worden gesteld
dat een visum alleen kan worden geweigerd of ingetrokken indien een persoon een gevaar
vormt voor de nationale veiligheid of de openbare orde. Dit geldt ook voor het opleggen
van een inreisverbod.

Vraag 11

Wat kunt u doen om kinderen hiertegen te beschermen? In hoeverre kunt u bestaande
juridische instrumenten hier inzetten?

Antwoord 11

Indien sprake is van kindermishandeling, de veiligheid van kinderen in het geding
is of hun ontwikkeling ernstig wordt bedreigd zijn de bestaande instrumenten voor
de aanpak van kindermishandeling en ten aanzien van kinderbeschermingsmaatregelen
van toepassing.

Vraag 12

Zou de wet toezicht op informeel onderwijs het eenvoudiger maken om in te grijpen
in een situatie zoals hierboven geschetst? Zo ja, op welke wijze? Zo nee waarom niet?
Kunt u deze wet zo snel mogelijk aan de Kamer doen toekomen?

Antwoord 12

Voor zover ik kan opmaken uit het artikel gaat het hier niet om informeel onderwijs.
De voorgenomen wet zou ingrijpen dan ook niet mogelijk maken. De beoogde indiening
van de wet informeel onderwijs door de Minister voor Primair en Voortgezet onderwijs
zal naar verwachting bij uw Kamer zal plaatsvinden in de eerste helft van 2024.

Vraag 13

Zijn er nog andere organisaties bij u bekend die soortgelijke zogenaamde uitdrijvingen
uitvoeren bij kinderen? Zo ja, welke? In hoeverre en op welke wijze kunt u ingrijpen
bij deze organisaties?

Antwoord 13

Helaas is mij enkele maanden geleden een andere organisatie bekend geworden die op
basis van gebedsgenezing kinderen met autisme claimt te kunnen genezen. Hierover heeft
uw Kamer vragen gesteld die zijn beantwoord.2

Vraag 14

Hoe staat het met de uitvoering van het toegezegd onafhankelijk onderzoek naar de
aard en omvang van duivelsuitdrijvingen in Nederland? Is het onderzoek inmiddels afgerond
en wat zijn de uitkomsten van dit onderzoek? Zo nee, deelt u gezien bovenstaande berichtgeving
de noodzaak en urgentie om dat alsnog te doen?

Antwoord 14

Er is mij geen toezegging op dit terrein bekend en op dit moment bestaat geen voornemen
onderzoek te doen naar aard en omvang van duivelsuitdrijvingen in Nederland.