Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid De Roon over urgente waarschuwing door voormalig hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof over zeer nijpende situatie in Nagorno-Karabach

Antwoord van Minister Schreinemacher (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 4 september 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met de urgente waarschuwing van de voormalig hoofdaanklager van het
Internationaal Strafhof Ocampo, over de zeer nijpende situatie van de bevolking in
Nagorno-Karabach?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u zijn rapport over de situatie in Nagorno-Karabach bestudeerd en hoe beoordeelt
u dit rapport en de daarin gehanteerde kwalificatie?

Antwoord 2

Het kabinet is bekend met de het rapport van dhr. Luis Moreno Ocampo. Samen met andere
EU lidstaten volgt Nederland de situatie nauwlettend, hoofdzakelijk door informatie
verkregen door de EU Monitoring Mission in Armenia (EUMA). De publicatie van dhr. Luis Moreno Ocampo is onderdeel van deze informatievoorziening,
evenals andere rapporten en opinies.

Voor de Nederlandse regering zijn bij de erkenning van genocides uitspraken van internationale
gerechts- en strafhoven, eenduidige conclusies volgend uit wetenschappelijk onderzoek
of vaststellingen door de VN Veiligheidsraad zwaarwegend. Hiervan is momenteel geen
sprake.

Vraag 3

In hoeverre deelt u de alarmerende uitspraak dat de groep Armeniërs in Nagorno-Karabach
binnen enkele weken al vernietigd kan zijn?

Antwoord 3

Nederland is zeer bezorgd over de ernstige humanitaire situatie van de plaatselijke
bevolking en volgt nauwgezet de ontwikkelingen in de voormalige autonome oblast Nagorno-Karabach.

Vraag 4

Bent u het eens dat de gesprekken met de autoriteiten van Azerbeidzjan niets hebben
veranderd aan de vreselijke humanitaire situatie in Nagorno-Karabach?

Antwoord 4

Nederland steunt het EU-bemiddelingsproces waarbij er op hoog niveau vanuit de EU
met de leiders van Azerbeidzjan en Armenië wordt gepraat. De situatie in de regio
blijft overduidelijk precair.

Vraag 5

Wilt bevorderen dat de internationale druk wordt opgevoerd, zodat de Laçın-corridor
weer wordt geopend voor voedsel en medicijnen? Zo ja, wat gaat u doen?

Antwoord 5

Nederland en de EU staan in nauw contact met Azerbeidzjan en Armenië en blijven beide
partijen doorlopend aansporen tot onderhandelingen. Het blijft van groot belang dat
alle betrokken partijen aan het vredesproces toegewijd blijven en verdere escalatie
wordt voorkomen. Daar spreekt het kabinet de partijen consequent op aan. Nederland
heeft naar aanleiding van de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof op 22 februari
2023 de Azerbeidzjaanse autoriteiten opgeroepen om de uitspraak na te leven, en zal
dit gezamenlijk met de EU blijven doen. Ook de VS spelen een rol in de bemiddeling
tussen Armenië en Azerbeidzjan. Nederland spoort de EU aan de inspanningen zo goed
mogelijk af te stemmen met de VS.

Azerbeidzjan heeft aangeboden dat de route via Aghdam (Azerbeidzjan) gebruikt kan
worden om de regio te bevoorraden. De EU heeft hier van nota genomen, maar aangegeven
dat dit niet een alternatief kan vormen voor de opening van de Lachin-doorgang.

Mede op Nederlands aandringen sprak de Hoge Vertegenwoordiger, Josep Borrell, namens
de EU zijn zorgen uit over de situatie.2 Op 16 augustus jl. kwam de VN Veiligheidsraad bijeen om de situatie te bespreken.
Nederland volgt de situatie samen met Europese partners nauwlettend en bekijkt in
Europees verband hoe verder kan worden bijgedragen aan stabiliteit in de regio.

Vraag 6

Wat vindt u van het idee om Azerbeidzjan als verantwoordelijke voor deze mensonterende
situatie op korte termijn voor het Internationaal Strafhof te brengen via de Veiligheidsraad?
Gaat u daarvoor pleiten?

Antwoord 6

Azerbeidzjan is geen partij bij het Statuut van Rome, en het Internationaal Strafhof
(ISH) heeft daarom in principe geen rechtsmacht over de vermeende internationale misdrijven
die in deze situatie worden gepleegd. In artikel 13, onder b, van het Statuut van
Rome is evenwel bepaald dat de VN-Veiligheidsraad (VNVR) de rechtsmacht van het ISH
kan uitbreiden door een situatie bij de aanklager van het ISH aan te geven. Naar het
oordeel van de regering is het echter zo goed als uitgesloten dat de VNVR in de nabije
toekomst in staat zal zijn om de rechtsmacht van het ISH uit te breiden, aangezien
een ontwerpresolutie van die strekking zo goed als zeker zal stuiten op het veto van
één of meer permanente leden.

Vraag 7

Bent u gezien de (zeer nijpende) situatie van de 120.000 Armeniërs in Nagorno-Karabach,
bereid deze vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden?

Antwoord7

Ja.