Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Akerboom over de parlementaire BBQ

Antwoord van Minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), mede namens de
Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, voor Natuur en Stikstof,
van Economische Zaken en Klimaat en van Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport (ontvangen 4 september 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2022–2023, nr. 3282.

Vraag 1

Bent u uitgenodigd voor de parlementaire BBQ («NLvoedt»)?1

Antwoord 1

Ja, alle aangeschreven bewindspersonen waren uitgenodigd voor dit evenement.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat «NLvoedt» de nieuwe naam is voor de parlementaire BBQ, maar
dat dit evenement nog steeds bijna exclusief wordt georganiseerd door vertegenwoordigers
van de vlees-, vis- en zuivelindustrie?

Antwoord 2

NLvoedt is de nieuwe naam voor deze gelegenheid. Deelnemende partners van NLvoedt
waren COV, Nepluvi, GroentenFruit Huis, Nederlands Visbureau, ZuivelNL en Nederland
Vleesland.

Vraag 3

Deelt u de mening dat in 2004 de naam van de BBQ is veranderd van «parlementaire BBQ»
naar «Binnenhof BBQ» om de connectie tussen de lobbyorganisaties van de vleessector
en het parlement te verhullen en dat nu, met de naamswijziging naar «NLvoedt», wordt
gepoogd te verhullen dat het evenement een lobbyactiviteit van de vlees-, vis- en
zuivelsector is? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Nee, die mening deel ik niet. De organisatie is, onder andere op hun website, transparant
over welke partners bijdragen aan de totstandkoming van het evenement. Naast de sectoren
die u noemt is ook de groente- en fruitsector betrokken.

Vraag 4

Deelt u de zorgen over de risico’s van lobbyen, de disproportionele invloed van bepaalde
organisaties en het gebrek aan transparantie, zoals verwoord in het rapport «Lifting
the lid on lobbying» van Transparency International Nederland2?

Antwoord 4

Belangenvertegenwoordiging speelt een wezenlijke rol in publieke besluitvorming en
is onderdeel van de democratie. Maatschappelijke belanghebbenden moeten zich kunnen
organiseren om beleidsvorming te beïnvloeden en deze belangen moeten in het openbaar
bestuur goed worden afgewogen. Het is daarbij van groot belang dat er zo min mogelijk
onevenwichtigheden zijn in het vermogen van verschillende maatschappelijke belangen
om toegang te krijgen tot het openbaar bestuur. Daarnaast moet transparant zijn hoe
maatschappelijke inbreng de beleidsvorming beïnvloedt. Deze aandachtspunten, zoals
ook verwoord in het «Afwegingskader legitieme belangenvertegenwoordiging» van prof.
dr. Braun en dr. Fraussen, deel ik.

Om transparantie en verantwoording te verbeteren is de «Uitvoeringsrichtlijn transparantie
agenda’s bewindslieden» aangescherpt in lijn met de motie Van Baarle-Dassen (Kamerstuk
28 844, nr. 261) en is adequate naleving van deze richtlijn van belang. Voorts wordt in overeenstemming
met artikel 4.44 van de «Aanwijzingen voor de regelgeving» het belang van gedegen
lobbyparagrafen in memories van toelichting opnieuw bij de ministeries onder de aandacht
gebracht. De openbaarmaking van agenda’s en de lobbyparagrafen in memories van toelichting
als instrumenten om transparantie en verantwoording te bevorderen, wordt door prof.
dr. Braun en andere onderzoekers van het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit
Leiden geëvalueerd. Hierover is uw Kamer per brief op 7 juli 2023 geïnformeerd (Kamerstuk
28 844, nr. 269). Naar verwachting zijn de evaluaties in september 2024 gereed en zal de Kamer van
de uitkomsten op de hoogte worden gesteld.

Vraag 5

Erkent u dat lobbyactiviteiten zoals de parlementaire BBQ, onvoldoende transparant
zijn en kunnen leiden tot disproportionele invloed van bepaalde organisaties? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 5

Het beeld dat NLvoedt onvoldoende transparant is over de organisatie van het evenement
herken ik niet. Via publieke bronnen is te raadplegen welke organisaties bij het evenement
betrokken zijn (zie bijvoorbeeld: https://www.nlvoedt.nl/deelnemende-partners).

Het is de eigen verantwoordelijkheid van bewindspersonen en Kamerleden om van alle
relevante belangen kennis te nemen, deze zorgvuldig af te wegen en vervolgens mee
te nemen in besluitvorming. De brancheorganisaties die NLvoedt organiseren, vertegenwoordigen
een bepaald deelbelang. Het organiseren van een dergelijk evenement met aanwezigheid
van politici betekent niet dat er sprake is van disproportionele invloed op het besluitvormingsproces.

Vraag 6

Erkent u dat de naamswijziging naar «NLvoedt» deze transparantie nog verder vermindert
aangezien hierdoor niet in een oogopslag duidelijk is dat het een lobbyactiviteit
van de vlees-, vis- en zuivelsector is?

Antwoord 6

Er zijn geen vereisten die betrekking hebben op de naamgeving of aanduiding van een
organisatie. Het is aan een organisatie zelf om een naam of aanduiding te kiezen.
Daarnaast is het transparant welke partijen NLvoedt organiseren (zie het antwoord
op vraag 3 en 5).

Vraag 7

Deelt u de mening dat het opzichtig fêteren van politici in de laatste vergaderweek
van het parlement onwenselijk is gelet op het belang van onafhankelijke politiek?

Antwoord 7

Het staat een organisatie vrij om politici uit te nodigen voor een bijeenkomst of
evenement.

Vraag 8

Kunt u bevestigen dat de BBQ mede is georganiseerd door Gert-Jan Oplaat, senator van
de BBB, die tevens ook voorzitter is van Nepluvi (de vertegenwoordiger van de Nederlandse
pluimvee-industrie) en van AVEC (de vertegenwoordiger van de Europese pluimvee-industrie)?

Antwoord 8

Zoals aangegeven in antwoord op vraag 2 is Nepluvi betrokken bij de organisatie van
dit evenement.

Vraag 9

Hoe oordeelt u over het gegeven dat een zittend parlementariër als vertegenwoordiger
van de Nederlandse en Europese pluimvee-industrie een vleeslobbyevenement organiseert
op een locatie die sterk is gelieerd aan het parlement?

Antwoord 9

Het is niet aan het Kabinet om een oordeel te vellen over het functioneren van Kamerleden.

Vraag 10

Hoe rijmt u uw eventuele aanwezigheid bij deze BBQ met het belang van een onafhankelijk
en transparant bestuur?

Antwoord 10

Ik ben – als Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit – kort aanwezig geweest
bij NLvoedt, omdat ik een belangrijke rol weggelegd zie voor de grote ketenpartijen
in de transitie van de landbouw. Dit evenement bood mij de kans om deze boodschap
onder de aandacht te brengen. Het doel van mijn aanwezigheid was transparant. De andere
aangeschreven bewindspersonen waren niet aanwezig op het evenement.

Vraag 11

Hoe rijmt u uw eventuele aanwezigheid bij deze BBQ met de uitdagingen en doelen op
het gebied van dierenwelzijn, klimaat, natuur en volksgezondheid?

Antwoord 11

De uitdagingen op bovengenoemde onderwerpen zijn groot en vragen onze volledige inzet.
Het bezoek aan NLvoedt heeft voor mij bevestigd dat de samenwerking met de grote ketenpartijen
en industrieën op deze thema’s verbetering behoeft. Ik zou graag zien dat er veel
meer aandacht is voor de duurzaamheid en diervriendelijkheid van de producten, de
herkomst en op welke manier de aanwezige ketenpartijen boeren kunnen ondersteunen
bij een duurzaam verdienvermogen. Ik heb daarom op deze bijeenkomst publiekelijk deze
partijen opgeroepen om te verduurzamen en diervriendelijker te produceren en daarmee
niet te wachten op de vraag vanuit de samenleving, maar daar al op te anticiperen
en er vanuit intrinsieke motivatie mee aan de slag te gaan. Ook had ik tijdens NLvoedt
graag meer willen horen over de inzet van de grote ketenpartijen voor een duurzame
en toekomstbestendige landbouw. Dat zou wat mij betreft beter passen in de huidige
actualiteit. Ik hoop dat mijn oproep eraan bijdraagt dat NLvoedt zich blijft ontwikkelen
en tijdens toekomstige bijeenkomsten meer zal inspelen op de transitie van de landbouw
en op de thema’s die u noemt. Daarbij zou het mooi zijn als ook de boeren zelf een
onderdeel zijn van de bijeenkomst en er een nog breder en passender voedselaanbod
is.

Vraag 12

Kunt u toezeggen dat u vanwege bovenstaande bezwaren afziet van een bezoek aan de
BBQ? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 12

Zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 11 hoop ik dat NLvoedt zich blijft ontwikkelen
in het bieden van een volledig en representatief voedselaanbod, waarbij ook andere
sectoren een grotere rol krijgen, zoals bijvoorbeeld de akkerbouw en plantaardige
eiwitten. Met meer aandacht voor een duurzame en toekomstbestendige landbouw en de
positie en het verdienvermogen van boeren. Daarbij hoop ik dat de ketenpartijen de
volgende keer kunnen laten zien hoe zij de boeren ondersteunen in de opgaven die er
liggen op het gebied van klimaat, natuur, water en dierenwelzijn.

Volgend jaar is het aan het nieuwe kabinet om opnieuw een afweging te maken om wel
of niet aan te sluiten bij de bijeenkomst.

Vraag 13

Bent u bereid in overleg met Nieuwspoort te komen tot beleid waarin dergelijke lobbyactiviteiten
worden uitgesloten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 13

Nee, er is geen grond om dergelijke bijeenkomsten uit te sluiten. Net als vertegenwoordigers
van andere maatschappelijke belangen, staat het de organiserende partners van NLvoedt
alsook Nieuwspoort zelf vrij een dergelijk evenement te organiseren en hiervoor politici
en journalisten uit te nodigen.

Zoals ook in antwoord 7 gesteld, maken politici vervolgens – met inachtneming van
het belang van hun onafhankelijke positie – de afweging of zij bij een dergelijk evenement
aanwezig zijn. Het staat uw Kamer vrij om zelf met Nieuwspoort hierover in overleg
te treden.