Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over het vrijgeven van CBS-data met betrekking tot de doodsoorzakenregistratie tijdens de coronacrisis

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 5 juli
2023).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het Wet open overheid (Woo)-verzoek dat is ingediend voor
het vrijgeven van de zogenaamde Nederlandstalige «dictionary tabel» en alle versies
daarvan die tijdens en kort voor de coronapandemie gebruikt zijn, waarmee het Centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS) diagnoses met de zogenaamde Iris software automatisch
omzet naar internationale International Statistical Classification of Diseases (ICD)-codes,
ten behoeve van de doodsoorzakenstatistiek?

Antwoord 1

Ik ben op de hoogte van het feit dat er bij het CBS een Woo-verzoek is ingediend door
de publicatie van het verzoek en het besluit1 op de website van het CBS op 19 juni 2023.

Vraag 2

Kunt u uitleggen waarom dit Woo-verzoek niet wordt ingewilligd en waarom het CBS deze
tabel, waarvan het bestaan onherroepelijk volgt uit het feit dat het CBS (ook) de
automatische codering van de Iris software gebruikt, niet wil verstrekken op grond
van de Woo?

Antwoord 2

Uit de publicatie op de website van het CBS maak ik op dat het CBS op 19 juni 2023
een besluit heeft genomen op grond van de Wet open overheid, waarbij de tabellen aan
de verzoeker zijn verstrekt.

Vraag 3

Waarom zijn deze tabellen in de Nederlandse versie niet vrij toegankelijk via het
CBS en verwijst het CBS in de beantwoording van het betreffende Woo-verzoek naar andere
tabellen, waar niet om wordt gevraagd?

Antwoord 3

Uit de publicatie op de website van het CBS maak ik op dat het CBS op 19 juni 2023
een besluit heeft genomen op grond van de Wet open overheid, waarbij de tabellen aan
de verzoeker zijn verstrekt. De tabellen zijn voor eenieder opvraagbaar.

Vraag 4

Kunt u uitleggen waarom het CBS aangeeft de doodsoorzaken in Nederland automatisch
te coderen, maar vervolgens geen Nederlandse dictionary tabel wil overleggen?

Antwoord 4

Uit de publicatie op de website van het CBS maak ik op dat het CBS op 19 juni 2023
een besluit heeft genomen op grond van de Wet open overheid, waarbij de tabellen aan
de verzoeker zijn verstrekt.

Vraag 5

Waarom verwijst het CBS naar de website van de maker van de Iris software met data
uit 2019, terwijl sinds 2020 veel aan de coderingen van betreffende dictionary tabellen
is veranderd en er allerlei nieuwe coderingen zijn bijgekomen? Begrijpt u dat met
deze data dus geen correcte informatie ingewonnen kan worden over de doodsoorzakenregistratie
van en door het CBS tijdens de coronacrisis?

Antwoord 5

Deze constatering is niet juist.

Op de website van de maker van de software zijn de meest recente beslistabellen voor
Iris terug te vinden. Het CBS heeft hier in een eerder Woo-besluit van 21 februari
2023 naar verwezen. Daarbij heeft het CBS verwezen naar de versies van de tabellen
van de jaren 2019 t/m 2022 en niet alleen naar 2019. De Nederlandstalige dictionary
tabel is inmiddels vrijgegeven voor alle versies die zijn gebruikt tijdens de in het
WOO-verzoek omschreven periode

Vraag 6

Erkent u dat het voor de automatische omzetting – een werkwijze die sinds 2013 bij
het CBS gewoon is – naar internationale ICD-codes, noodzakelijk is om een Nederlandse
dictionary tabel te hebben, aangezien de doodoorzaken van overledenen worden geregistreerd
en bijgehouden in het Nederlands? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Ja, een Nederlandse dictionary tabel is nodig om de doodsoorzaken van overleden te
registreren en bij te houden in het Nederlands.

Vraag 7

Klopt het dat het zonder de integratie van deze taalspecifieke dictionary niet mogelijk
is om de automatische doodsoorzakencodering te doen middels de Iris software die het
CBS hiervoor zegt te gebruiken?

Antwoord 7

Ja, de taalspecifieke dictionary is noodzakelijk om automatisch doodsoorzaken te coderen.

Vraag 8

Klopt dat de Iris software die gebruikt wordt voor de automatische doodsoorzakencoderingen
voorschrijft dat er een taalspecifieke dictionary nodig is om deze codering te kunnen
doen en dat de gebruiker van de software, in Nederland dus het CBS, deze taalspecifieke
dictionary zelf moet maken, integreren en actueel houden?

Antwoord 8

Ja, zie antwoord op vraag 7. Het CBS onderhoudt de dictionary tabel.

Vraag 9

Indien een Nederlandse dictionary tabel niet nodig is voor de door het CBS uitgevoerde
automatische omzetting naar ICD-codes, kunt u dan uitleggen hoe de Nederlandstalige
doodsoorzaken dan accuraat kunnen worden vertaald naar correcte ICD-codes?

Antwoord 9

De dictionary tabel zet een groot gedeelte van de medische termen op het doodsoorzakenformulier
om naar ICD-codes. Wanneer in de dictionary tabel een bepaalde medische term (nog)
niet is opgenomen, zoals met COVID-19 het geval was wordt deze door de medisch codeurs
bekeken en wordt de ICD-code handmatig in het systeem gezet.

De «Nederlandstalige dictionary tabel« is geen tabel die beslisregels bevat voor het
bepalen van de onderliggende doodsoorzaak. Het is een bestand waarin de medische termen
die op het doodsoorzaakformulier worden opgeschreven opgenomen zijn met in de kolom
ernaast de vertaling naar de bijbehorende ICD-10 code. Door de formulieren eerst langs
deze dictionary tabel te laten gaan voordat ze het daadwerkelijke codeersysteem in
gaan kan een aantal van de formulieren automatisch verwerkt worden. De formulieren
worden deels automatisch en deels handmatig verwerkt. Bij de uitbraak van de COVID-19-pandemie
is besloten dat formulieren met de term COVID-19 erop handmatig verwerkt worden en
niet automatisch. De dictionary tabel is daarom niet gebruikt voor het verwerken van
formulieren met een vermelding van COVID-19 erop.

Vraag 10

Indien er geen Nederlandse dictionary tabel is, kunt u dan uitleggen waarom het CBS
zegt dat de doodsoorzakenregistratie geautomatiseerd middels de Iris software wordt
gecodeerd, terwijl dat dan dus systeemtechnisch onmogelijk zou moeten zijn?

Antwoord 10

Zie het antwoord op vraag 6. Bij de verwerking van de doodsoorzakenformulieren gebruikt
het CBS een dictionary tabel.

Vraag 11

Indien er wel een Nederlandse dictionary tabel is, wat is dan concreet de reden om
deze informatie niet te willen verstrekken conform het daarvoor ingediende Woo-verzoek,
of los van het Woo-verzoek de tabel gewoon publiek beschikbaar te maken?

Antwoord 11

Het CBS heeft blijkens de publicatie op de website op 19 juni 2023 een besluit genomen
op grond van de Wet open overheid, waarbij de tabellen aan de verzoeker zijn verstrekt.

Vraag 12

Wilt u los van het genoemde Woo-verzoek de dictionary tabel en alle versies doen laten
publiceren en/of aan de Kamer ter beschikking laten stellen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 12

Het CBS heeft blijkens de publicatie op zijn website op 19 juni 2023 een besluit genomen
op grond van de Wet open overheid, waarbij de tabellen aan de verzoeker zijn verstrekt.

Vraag 13

Kunt u deze vragen ieder afzonderlijk en tenminste een week voor het plenair debat
over de oversterfte beantwoorden?

Antwoord 13

Ja.