Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Koerhuis en Strolenberg over het bericht dat honderden bagagemedewerkers zich melden voor een claimzaak tegen Schiphol en dat ook de Nederlandse Arbeidsinspectie ingrijpt

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat), mede namens de Minister
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 29 maart 2023). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1806.

Vraag 1

Kent u het bericht dat honderden bagagemedewerkers zich melden voor een claimzaak
tegen Schiphol en dat ook de Nederlandse Arbeidsinspectie (hierna: Arbeidsinspectie)
ingrijpt?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het de Arbeidsinspectie constateert dat het bagagewerk veel te zwaar is en dat
de bagagebedrijven de Arbowet overtreden?

Antwoord 2

De Arbeidsinspectie heeft geconstateerd dat het bagagewerk risico’s oplevert voor
de gezondheid van de werknemers van bagagebedrijven. Volgens de Arbeidsinspectie hebben
werkgevers onvoldoende maatregelen genomen om het risico van structurele fysieke overbelasting
weg te nemen of te verminderen terwijl dat technisch wel mogelijk is. Zie ook het
antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Klopt het dat de Arbeidsinspectie de voorlopige eis heeft gesteld dat Schiphol de
bagagekelder binnen twee jaar automatiseert? Wanneer gaat de Arbeidsinspectie de definitieve
eis stellen?

Antwoord 3

Ja, dat klopt. De zes bagage afhandelaars op vliegveld Schiphol moeten per direct
gebruik maken van hulpmiddelen om bagage af te handelen. Binnen twee jaar dient het
afhandelen van bagage in de bagagehallen geautomatiseerd dan wel gemechaniseerd te
zijn. Deze definitieve eisen heeft de Arbeidsinspectie op 14 maart jl. aan de bagage
afhandelaars op Schiphol opgelegd. Ik verwijs naar de brief van 14 maart jl.2 waarin ik uw Kamer informeer over de handhaving door de Arbeidsinspectie op Schiphol.

Er is geen eis inzake fysieke belasting naar Schiphol Nederland B.V gestuurd want
zij zijn in deze situatie geen werkgever. Dit neemt niet weg dat van Schiphol als
staatsdeelneming wordt verwacht dat het een voorbeeldrol heeft en zich aan wet- en
regelgeving houdt. Als exploitant van onze nationale luchthaven heeft Schiphol evenwel
een brede verantwoordelijkheid om arbeidsomstandigheden op de luchthaven te bevorderen.

Vraag 4

Klopt het dat Schiphol pas in 2026 de bagagekelder wil automatiseren?

Antwoord 4

Onlangs is door Schiphol aangekondigd in 2026 te starten met de bouw van de nieuwe
bagagekelder Zuid+. Schiphol heeft laten weten dat het met de bouw van de nieuwe bagagekelder
mogelijk wordt het bestaande bagagesysteem te vervangen, zonder dat luchtvaartmaatschappijen
en reizigers daar hinder van ondervinden.

Tegelijkertijd stelt Schiphol dat het (met werkgevers in de bagageafhandeling) bezig
is om in de bestaande gebieden waar bagage wordt afgehandeld de arbeidsomstandigheden
te verbeteren door innovatieve oplossingen voor bronaanpak (robots, losinstallaties,
autonoom transport) en tilhulpen te testen en installeren. Ook wordt met de afhandelingsbedrijven
in kaart gebracht hoe bestaande tilhulpen waar nodig kunnen worden verbeterd. Er worden
volgens Schiphol dus al verschillende veranderingen doorgevoerd op kortere termijn.

Vraag 5

Wat zijn de bedrijfseconomische redenen van Schiphol om de bagagekelder eerder of
later te automatiseren?

Antwoord 5

Schiphol heeft aangegeven dat het in bestaande gebieden waar bagage wordt afgehandeld
niet altijd mogelijk is te automatiseren. Waar mogelijk is dit proces al wel in gang
gezet. Zo is Schiphol (met werkgevers in de bagageafhandeling) bezig om in de bestaande
bagagegebieden de arbeidsomstandigheden te verbeteren door aanvullende oplossingen
voor de fysieke belasting (robots, losinstallaties, autonoom transport) en daarnaast
ook extra tilhulpen te testen en installeren.

Oplossingen moeten inpasbaar zijn in de dagelijkse operatie en plannen moeten ook
nog gedeeltelijk worden uitgewerkt. Omdat er geen kant en klare oplossingen beschikbaar
zijn is er daarnaast veel tijd nodig om te kunnen testen.

Schiphol geeft verder aan dat zij met de sector de toekomst van werken in de bagageafhandeling
anders gaan vormgeven, waarbij het uitgangspunt «geen handen meer aan koffers en volledig
autonoom transport» leidend is. Er moet een optimale samenwerking komen tussen mens
en robot. Het vormgeven van de toekomst van werken, het bouwen van een nieuwe bagagekelder
Zuid+ en aanpassingen van bestaande gebieden vergt realistisch gezien gewoon veel
tijd.

Vraag 6

Bent u bereid om Schiphol te vragen de bagagekelder eerder te automatiseren?

Antwoord vraag 6

Bij het tweewekelijks overleg dat ik heb met Schiphol zal ik opnieuw informeren naar
het tijdpad en de realisatie van de nieuwe bagagekelder en de invoering van de tilhulpen.
In april heb ik samen met de Minister van SZW en Schiphol een bestuurlijk overleg.
Hierbij zullen ook voornoemde onderwerpen aan de orde worden gesteld.

Vraag 7

Klopt het dat Schiphol pas in mei 2023 een pilot voor de nieuwe automatische tilhulpen
start?

Antwoord 7

Schiphol heeft naar eigen zeggen op dit moment een grote hoeveelheid pilots in voorbereiding.
In mei 2023 komen er nieuwe tilhulpen waar Schiphol een tweede pilot mee gaat uitvoeren.
Daarnaast gaat Schiphol nog voor de zomer met een collaboratieve robot (cobot) een
pilot uitvoeren en zullen ze ook dit jaar nog pilots met oplossingen voor het probleem
van fysieke overbelasting van medewerkers in uitvoering brengen.

Vraag 8

Bent u bereid om Schiphol te vragen de nieuwe automatische tilhulpen eerder in te
voeren?

Antwoord 8

Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 9

Laat Schiphol medewerkerstevredenheidsonderzoeken onder de bagagemedewerkers uitvoeren?
Zo nee, bent u bereid om Schiphol te vragen dit te doen? Zo ja, bent u bereid om Schiphol
te vragen de uitkomsten van deze onderzoeken mee te wegen in het aanbestedingsbeleid
voor bagagebedrijven?

Antwoord 9

Het ligt voor de hand om medewerkers-tevredenheids-onderzoeken te laten uitvoeren
door de werkgevers van de bagage afhandelings-medewerkers.

Afgezien daarvan geeft Schiphol aan zich in het Sociaal Akkoord gecommitteerd te hebben
aan een gestructureerde opzet waarbij een representatieve, onafhankelijke werkdrukmeting
tot stand zal komen. Ook de veiligheidscultuur zal onderdeel van deze metingen uitmaken.
De resultaten van deze metingen zullen worden gedeeld met de vakbonden.

Zoals bekend is eind vorig jaar het traject – om indien nodig – het aantal grondafhandelingsbedrijven
op Schiphol te beperken in gang gezet. Als inderdaad besloten zal worden tot reductie,
volgt een aanbestedingstraject waarin kwaliteit van dienstverlening, maar ook arbeidsomstandigheden
een rol zullen spelen. In hoeverre een medewerkers-tevredenheids-onderzoek een rol
kan spelen bij het aantonen van kwaliteit is nu nog niet te zeggen.

Vraag 10

Bent u bereid om voor het volgende commissiedebat Luchtvaart een internationale vergelijking
naar de Kamer te sturen voor de bagageafhandeling op Schiphol ten opzichte van Parijs
(Charles de Gaulle) en Frankfurt?

Antwoord 10

Op dit moment wordt er een onderzoek uitbesteed voor een onderbouwing van het reduceren
van het aantal grondafhandelaren op Schiphol. Dit onderzoek heeft een internationaal
element, omdat er ook gekeken zal worden naar de grondafhandelingssituatie op andere
Europese luchthavens. Het ministerie zal, voordat dit onderzoek start, vragen aan
de onderzoekers of er specifiek gekeken kan worden naar de situatie op de luchthavens
Parijs-Charles de Gaulle en Frankfurt am Main. De verwachting is dat dit onderzoek
voor de zomer is afgerond. De resultaten worden met de Kamer gedeeld.

Vraag 11

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 11

Ja.