Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Ellian en Chris Simons over de vertraging bij de realisatie van het Justitieel Complex Vlissingen

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 27 januari 2023). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1190.

Vraag 1

Kunt u zich voorstellen dat deze vertraging in Zeeland met gefronste wenkbrauwen wordt
ontvangen, gelet op al het eerdere uitstel ten aanzien van grote projecten in Zeeland?

Antwoord 1

De vertraging is zeer te betreuren. Ik kan mij de teleurstelling in Zeeland dan ook
goed voorstellen. De actualisatie van de planning is een forse tegenvaller voor Zeeland
en voor ons. Helaas worden veel bouwprojecten in Nederland op dit moment geconfronteerd
met vertraging, bijvoorbeeld als gevolg van de stikstofproblematiek of andere (internationale)
factoren, zoals de oorlog in Oekraïne. Het Justitieel Complex Vlissingen (JCV) vormt
hier geen uitzondering op.

Vraag 2

Hoe reageert u op de vrees van Zeeland dat sprake kan zijn van afstel in plaats van
uitstel?

Antwoord 2

In mijn brief van 7 december jl. heb ik aangegeven dat van uitstel geen afstel komt.
De komst van het JCV staat absoluut niet ter discussie. Zoals eerder aangegeven, is
de afgelopen periode zichtbaarder geworden welke ondermijnende impact de georganiseerd
criminaliteit heeft op ons land en onze rechtsstaat. Deze ontwikkelingen maken de
noodzaak van het JCV alleen maar groter.

Vraag 3 en 4

Hoe gaat u ervoor zorgen dat er op korte termijn voldoende EBI-waardige cellen zijn
in Nederland, juist gelet op de vele aanhoudingen van criminele kopstukken?

Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat de EBI in Vught geen gevaarlijke cocktail
van criminele kopstukken wordt, nu duidelijk is dat de EBI in Vlissingen pas over
acht jaar klaar zal zijn?

Antwoord 3 en 4

De Extra Beveiligde Inrichting (EBI) is het regime met de hoogste mate van beveiliging
zoals omschreven in artikel 13 van de Penitentiaire Beginselenwet. Er is op dit moment
één EBI, de tweede komt in het JCV. Varianten op een EBI of EBI-waardige cellen bestaan
niet. Wel wordt de capaciteit van het aantal afdelingen met Intensief Toezicht (AIT)
in de komende periode fors uitgebreid.

Het doel van dit intensieve toezicht is om vluchtgevaar tegen te gaan en te voorkomen
dat gedetineerden door gaan met criminele activiteiten tijdens hun detentie. Gedetineerden
die ervan worden verdacht dat ze onderdeel uitmaken van hetzelfde criminele netwerk
en waarvan het vermoeden is (of het risico bestaat) dat ze voortgezet crimineel handelen,
krijgen op deze wijze extra en intensief toezicht en kunnen verspreid over het land
worden geplaatst om voortgezet crimineel handelen in detentie (VCHD) en ondermijnende
criminaliteit nog beter te kunnen bestrijden en waar mogelijk voorkomen.

Vraag 5

Gaat u met urgentie uitvoering geven aan de aangenomen motie van het lid Ellian (Kamerstuk
36 200, nr. 64) om hoogbeveiligde cellen te zoeken en een (tijdelijke) locatie voor de EBI-plus
categorie?

Antwoord 5

Met de wijziging van de Regeling Selectie, Plaatsing en Overplaatsing van gedetineerden
(RSPOG) medio december gelden voor gedetineerden die op twee specifieke gronden in
de EBI zijn geplaatst inmiddels extra strenge regels.1 Er is op dit moment geen sprake van een tekort aan cellen voor deze categorie gedetineerden
of voor gedetineerden met een hoog of extreem vlucht- en maatschappelijk risico. In
reactie op de genoemde motie wordt wel onderzocht wat ervoor nodig is om op relatief
korte termijn capaciteit te realiseren, mocht er behoefte ontstaan om meer gedetineerden
met een hoog vlucht- en maatschappelijk risico te plaatsen. Hierbij wordt gekeken
naar cellen die qua beveiligingsniveau liggen tussen een EBI en een reguliere cel.2 Het uitgangspunt is een kleinschalige en flexibele afdeling die kan worden ingezet
voor doelgroepen met een zwaarder beveiligingsregime en intensievere of specifieke
begeleiding. Hierbij valt te denken aan een beheersafdeling voor problematische gedetineerden
of een afdeling met intensief toezicht. Ik verwacht uw Kamer hier bij de volgende
voortgangsbrief over de aanpak van georganiseerde criminaliteit tijdens detentie en
berechting te kunnen informeren. Deze wordt nog dit kwartaal aan uw Kamer verzonden.

Vraag 6

Kunt u ondubbelzinnig bevestigen dat maximale inspanningen worden geleverd om zowel
een tijdelijke als definitieve ontsluitingsweg bij de Penitentiaire Inrichting (P.I.)
Vught te realiseren en dat u van alle overheden maximale medewerking hieraan vraagt?
Zo ja/nee, waarom?

Antwoord 6

Dit kan ik bevestigen. In de afgelopen maanden heeft onderzoek plaatsgevonden naar
alternatieven voor een tijdelijke tweede ontsluitingsweg vanaf de PI Vught voor de hoogrisico-transporten van het Bijzonder
Ondersteuningsteam

(BOT) van de Dienst Vervoer en Ondersteuning van DJI. Realisatie hiervan is mogelijk
in 2023/2024. Een permanente ontsluitingsweg naar de PI is opgenomen in een inmiddels vastgestelde gebiedsvisie.
Op dit moment worden de voorbereidingen getroffen voor wijziging van het bestemmingsplan.
Naar verwachting wordt dit eind 2024 ter inzage gelegd.

Vraag 7

In hoeverre bent u bereid om zo spoedig mogelijk een van de toekomstige Afdelingen
Intensief Toezicht, om te vormen tot een mini EBI, bijvoorbeeld in Lelystad?

Antwoord 7

Er zijn op dit moment geen plannen voor het realiseren van een derde (mini-)EBI. Zoals
hierboven omschreven wordt in reactie op de genoemde motie van het lid Ellian onderzocht
wat nodig is om op relatief korte termijn capaciteit te realiseren mocht er behoefte
ontstaan om meer gedetineerden met een hoog vlucht- en maatschappelijk risico te plaatsen.

Vraag 8

Waarom bestaat er geen enkele mogelijkheid om sneller te kunnen aanbesteden gelet
op de grote veiligheidsbelangen die in het geding zijn?

Antwoord 8

Het Rijk en ook het Rijksvastgoedbedrijf zijn gehouden aan Europese aanbestedingsregels.
Deze voorzien niet in clausules of uitzonderingen waarin veiligheidsbelangen kunnen
leiden tot een kortere doorlooptijd. Daarnaast is op basis van juridisch advies de
aanbestedingsvorm gewijzigd naar een combinatie van gedeeltelijk openbaar en gedeeltelijk
heimelijk aanbesteden. Dit heeft tot gevolg dat bepaalde onderdelen van de aanbestedings-
en ontwerpfase niet langer parallel maar volgtijdelijk met meerdere partijen zullen
worden uitgevoerd, wat extra tijd vraagt dan bij de start van het project medio 2020
voorzien. Vanzelfsprekend zetten we alles op alles om binnen de geldende wet- en regelgeving
de realisatie van JC Vlissingen zo snel als mogelijk te doorlopen.

Vraag 9

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het commissiedebat over gevangeniswezen en tbs
van 8 februari 2023?

Antwoord 9

Ja.