Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Vestering over de zestien koeien die vermoedelijk zijn geëlektrocuteerd door een mestschuifsysteem

Antwoord van Minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 13 december
2022).

Vraag 1

Wat ging er door u heen toen u hoorde dat zestien koeien in een stal in Hooghalen
zijn geëlektrocuteerd, vermoedelijk door een kortsluiting in het mestschuifsysteem?1

Antwoord 1

Verschrikkelijk. Het is niet te bevatten dat er 16 koeien geëlektrocuteerd zijn in
de stal. Voor de andere koeien in de stal en voor de veehouder moet het een angstaanjagend
moment zijn geweest.

Vraag 2

Is er inmiddels meer duidelijk over de doodsoorzaak van deze dieren en de manier waarop
dit heeft kunnen gebeuren?

Antwoord 2

Voor zover bekend zijn de 16 koeien geëlektrocuteerd en daardoor dood gegaan. Het
onderzoek naar de oorzaak loopt nog. Een onderdeel van het onderzoek is het doormeten
van de elektrische installatie. Zodra de uitkomsten van het onderzoek bekend zijn,
wordt de Kamer hierover geïnformeerd.

Vraag 3

Zijn er meer gevallen bekend van kortsluiting in het mestschuifsysteem? Hoe vaak is
dit eerder voorgekomen?

Antwoord 3

Voor zover mij bekend zijn er geen vergelijkbare gevallen.

Vraag 4

Hoe groot is de kans dat zich dit vaker voor zal doen bij zogenaamde emissiearme stalvloeren
met een mestschuifsysteem? Waar baseert u dat op en hoe beoordeelt u dat?

Antwoord 4

De kans dat een dergelijk triest incident vaker voor gaat komen acht ik niet groot.

Bij juiste fabricage, installatie en onderhoud van het mestschuifsysteem zal elektrocutie
van koeien door kortsluiting niet op kunnen treden.

Vraag 5

Erkent u dat dit systeem kennelijk levensgevaarlijk kan zijn, zowel voor dieren als
voor veehouders?

Antwoord 5

In deze casus was mogelijk sprake van elektrocutie. Zoals aangegeven in antwoord op
vraag 2 loopt het onderzoek naar de exacte oorzaak nog. Zodra de uitkomsten van het
onderzoek bekend zijn, wordt de Kamer hierover geïnformeerd.

Vraag 6

Gaat u een waarschuwing uitvaardigen voor veehouders met dezelfde emissiearme vloer
en mestschuif over dit risico? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u deze veehouders
adviseren?

Antwoord 6

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 2 loopt er nog onderzoek naar de oorzaak
van het incident op het betreffende melkveebedrijf. Op dit moment zie ik geen reden
om een waarschuwing uit te vaardigen. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek
bezie ik de situatie opnieuw.

In zijn algemeenheid geldt dat de website van Rijkswaterstaat/Infomil informatie geeft
over emissiearme vloeren, zodat melkveehouders kunnen kijken of zij te maken hebben
met een emissiearme vloer2. Bij alle type vloeren, zowel traditionele vloeren als bij emissiearme vloeren, kunnen
risico’s voorkomen. Het is niet zo dat emissiearme technieken als zodanig onveilig
zijn. Het is een complex geheel waarbij meerdere factoren een rol lijken te spelen.

Zoals in de brief van 14 december 2021 van de Staatssecretaris van Infrastructuur
en Waterstaat aan uw Kamer (Kamerstuk 29 383, nr. 365) is aangegeven, is met stakeholders het vergroten van de veiligheid op het boerenerf
besproken. Risico’s op het boerenerf worden onder andere in het voorlichtingsprogramma
«Veilig en met plezier werken in de melkveehouderij» onder de aandacht gebracht3.

Vraag 7

Kunnen veehouders subsidie of belastingvoordelen ontvangen voor deze emissiearme vloer
en dit mestschuifsysteem? Zo ja, onder welke regelingen vallen die en hoeveel belastinggeld
is reeds aan subsidies voor deze systemen uitgegeven?

Antwoord 7

Het is niet bekend welk type emissiearme vloer en mestschuif in de getroffen stal
wordt toegepast.

Veehouders kunnen geen subsidie ontvangen voor emissiearme vloeren en mestschuifsystemen.
Wel kunnen zij deelnemen aan de fiscale regelingen milieu-investeringsaftrek (MIA)
en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) als de stal het certificaat
Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV) heeft behaald. Op korte termijn is niet te achterhalen
hoeveel MDV-stallen een emissiearme vloer en mestschuifsysteem toepassen en hoeveel
fiscaal voordeel aan die stallen is gegeven.

Vraag 8

Kunt u bevestigen dat er gevallen zijn geweest waarin koeien uitglijden over gladde
emissiearme stalvloeren, waarbij deze koeien soms ook vervroegd naar de slacht zijn
afgevoerd?4

Antwoord 8

Het is bekend dat koeien kunnen uitglijden op gladde vloeren. Mij zijn geen precieze
gegevens bekend over koeien die vervroegd naar de slacht zijn afgevoerd naar aanleiding
van incidenten met gladde vloeren.

Vraag 9

Herinnert u zich dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) concludeerde dat technische
installaties in stallen extra brandveiligheidsrisico’s opleveren en dat zij het risico
op het ontstaan en snelle uitbreiding van stalbranden vergroten met als gevolg dat
meer dieren overlijden?5

Antwoord 9

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) benoemt in het rapport Stalbranden inderdaad
dat technische installaties extra brandveiligheidsrisico’s opleveren en dat dit in
toenemende mate een goed risicobewustzijn en veiligheidsmanagement vergt van de veehouder.
Dit onderschrijf ik. Het incident laat ook zien dat het van belang is om maatregelen
te nemen ten aanzien van het onderhoud van elektra en het verminderen van brandveiligheidsrisico’s.
Voor de set aan maatregelen die ik hiervoor neem, zoals het drie- of vijfjaarlijks
verplicht laten keuren van elektra- en zonnestroominstallatie en een jaarlijkse visuele
keuring, verwijs ik naar mijn Kamerbrief van 8 oktober 2021 (Kamerstuk 35 925-XIV, nr. 7) en naar de informatie over de voortgang van de uitwerking van die aanpak op 6 juli
2022 (Kamerstuk 28 286, nr. 1261).

Vraag 10

Kunt u bevestigen dat de Raad van State (RvS) heeft geoordeeld dat de stikstofreducerende
werking van verschillende emissiearme stalvloeren onvoldoende zeker is?6

Antwoord 10

Ja. De Raad van State heeft recent over drie emissiearme stalsystemen geoordeeld dat
met de toepassing van de Rav-emissiefactoren de emissie van ammoniak uit de betreffende
stallen niet met de vereiste zekerheid kan worden vastgesteld in het kader van de
toetsing aan de Wet natuurbescherming7. De Minister voor Natuur en Stikstof heeft uw Kamer op 25 november jl. geïnformeerd
over hoe hier mee om te gaan (Voortgang integrale aanpak landelijk gebied en opvolging
uitspraak Raad van State over Porthos, Kamerstuk 2022Z23249.

Vraag 11

Bent u nog steeds van mening dat staltechnieken een oplossing zijn in de verschillende
crises waarmee de veehouderij te kampen heeft (stikstof, klimaat, waterkwaliteit,
dierenwelzijn en volksgezondheid)? Zo ja, waarom?

Antwoord 11

Ja. De toepassing van innovatieve emissiearme stalsystemen blijft onderdeel van mijn
inzet op de verdere verduurzaming van de veehouderij en de opgaven die daarbinnen
spelen. Daarbij is het van belang dat innovaties zowel technisch, juridisch, economisch
als maatschappelijk werken. Indien een innovatie op een van deze vier aspecten niet
goed werkt, zal de toepassing in de praktijk niet tot de gewenste effecten gaan leiden.
Verder verwijs ik u naar mijn brief aan uw Kamer van 25 november jl. (kenmerk 2022Z23250) waarin ik mijn inzet op innovatie en stalsystemen uit een heb gezet.

Vraag 12

Kunt u deze vragen één voor één en binnen de gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 12

Ja.