Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over a-symptomatisch testen voor Corona en het opheffen van de DOBC

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 7 december
2022).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving met betrekking tot de vrijgegeven Wob-verzoeken
inzake a-symptomatisch testen voor corona en het opheffen van de Digitale Ondersteuning
Bestrijding Covid-19 (DOBC)?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Waarom werd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aangedrongen
op het loslaten van een evidence-based aanpak van de coronacrisis, terwijl uit rapporten van zowel het RIVM en het Outbreak
Management Team (OMT) op dat moment bleek dat testen zonder klachten zinloos is en
bovendien leidt tot veel vals-positieven? Vindt u niet dat, hoewel een crisis soms
vraagt om snel handelen, dusdanig ongecontroleerd en onwetenschappelijk keuzes maken
juist een risico oplevert voor zowel het bestrijden van de crisis, als voor de maatschappij?

Antwoord 2

Het Ministerie van VWS heeft bij de besluitvorming over beleid en maatregelen steeds
zo goed mogelijk gebruik gemaakt van alle recente wetenschappelijke informatie vanuit
verschillende expertises over de verspreiding van het virus en de effectiviteit van
de maatregelen. De beschikbare informatie is in de pandemie ook gebruikt in de advisering
en reflectie bij elke maatregelenronde door het OMT, het Sociaal en Cultureel Planbureau
en de RIVM Gedragsunit en uitvoeringstoets. Het testen van asymptomatische contacten
in het kader van BCO of de CoronaMelder was gericht op het vinden van presymptomaten.
Contacten hebben namelijk een hogere a priori kans op Covid-19 en zijn hiermee anders
dan «gewone» asymptomaten. De kans op foutpositieven dan wel foutnegatieven hangt
daarbij ook af van de epidemiologische situatie.

Maatregelen binnen het testbeleid moet daarom worden bezien in de context van een
totaalpakket aan coronamaatregelen, in combinatie met de specifieke context op dat
moment.

Vraag 3

Hoe heeft u, gezien u op de hoogte was van het risico op veel fout-positieven bij
grootschalig a-symptomatisch testen, dit verdisconteerd in de interpretatie van en
communicatie over de positieve testen die werden gemeld? Heeft u hiermee überhaupt
rekening gehouden? Welke marges zijn gehanteerd en zijn daar conclusies/acties aan
verbonden geweest? Zo ja, kunt u inzichtelijk maken welke analyses hierop van toepassing
zijn geweest en hoe hierop concreet is gehandeld bij de crisisaanpak?

Antwoord 3

De PCR-test is niet een binaire test en de uitslag ervan vraagt om een duiding van
data. Voor de kwaliteitseisen van de PCR test gelden kwaliteitsnormen. De Covid-PCR-testen
zijn steeds geanalyseerd in daarvoor geaccrediteerde laboratoria. De PCR-test wordt
nog steeds gebruikt als gouden standaard om een besmetting met het coronavirus aan
te tonen.

Vraag 4

Is deze aanpak gedurende de crisis bijgesteld/veranderd en zo ja, op basis van welke
inzichten en/of klinische data en op welke manier?

Antwoord 4

Het test-, quarantaine- en isolatiebeleid is aangepast afhankelijk van de epidemiologische
situatie en op basis van OMT-adviezen.

Vraag 5

Waarom is het rapport «beleid SARS-CoV-2 PCR bij personen zonder klachten» op 19 oktober
2022 verwijderd van de website van de rijksoverheid? Is dit rapport nog ergens anders
inzichtelijk en openbaar en zo nee, waarom niet? Kunt u dit rapport alsnog toegankelijk
maken?

Antwoord 5

Documenten en adviezen in het kader van de LCI-richtlijn COVID-19 worden aangepast
of verwijderd wanneer deze niet meer actueel zijn. Via het Archiefweb is informatie
zoals genoemd rapport nog terug te vinden: https://rivm.sitearchief.nl/?subsite=lci.

Vraag 6

Hoe reflecteert u op de kritiek van het DOBC dat a-symptomatisch testen in het geval
van de corona-app «niet wenselijk» en «discriminatie» is? Hoe verhoudt zich dat in
uw optiek tot de grondrechten van mensen en waarom mochten deze grondrechten opzij
geschoven worden? Waarom moest de app er koste wat het kost komen en werd deze onder
andere door het DOBC aangeduid als een «prestigeproject van Minister Hugo de Jonge»?
Klopt het dat uw voorganger grote persoonlijke belangen had bij het implementeren
van de app? Zo ja, welke belangen waren dat en waarom?

Antwoord 6

De DOBC heeft in eerdere adviezen geadviseerd om CoronaMelder-gebruikers die een notificatie
van de notificatie-app ontvangen (ook zonder symptomen) de mogelijkheid te geven om
getest te worden vóór het moment dat ze het meest besmettelijk zijn (dat wil zeggen
voordat de klachten beginnen). Zonder een notificatie-app zouden mensen zonder klachten
of symptomen zich niet uit eigen beweging laten testen. In de adviezen 1, 3, 7 en
10 heeft de begeleidingscommissie het grote belang benadrukt van het direct kunnen
laten testen wanneer men een app-waarschuwing (langdurig in nauw contact met een besmet
persoon geweest) krijgt, ongeacht de aanwezigheid van symptomen. De DOBC spreekt in
geen van haar adviezen over discriminatie in geval van asymptomatisch testen. De DOBC
heeft daarnaast meermaals en langdurig aangedrongen op het actief houden van de CoronaMelder-app.

Vraag 7

Hoe reflecteert u op het feit dat uit Wob-documenten blijkt dat het a-symptomatisch
testen er «politiek is ingefietst»? Betekent dit dus dat het grootschalig testen zonder
klachten voornamelijk een politiek besluit is geweest? Hebben andere overwegingen
dan puur epidemiologische een grote rol gespeeld bij het invoeren van grootschalig
a-symptomatisch testen en de corona-app? Zo ja, welke overwegingen zijn dit en kunt
de overwegingen hiervoor verklaren en verantwoorden?

Antwoord 7

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Klopt het dat uw voorganger het voorstel heeft gedaan om mensen a-symptomatisch te
testen als zij naar voren kwamen uit de app, uit het bron- en contactonderzoek (BCO),
of terugkeerden uit een «oranje land», ondanks dat bekend was dat het BCO-proces niet
goed liep en mensen zonder symptomen vrijwel nooit corona krijgen en niet besmettelijk
zijn? Zo ja, hoe was het dan te verantwoorden dat mensen zonder klachten op grote
schaal getest moesten worden? Welke overwegingen lagen hieraan ten grondslag en waarom?

Antwoord 8

Het testadvies voor contacten die naar voren kwamen uit het BCO had als doel om de
keten van besmettingen rondom de index (besmet persoon) snel op te sporen en verdere
verspreiding van het virus te voorkomen. Dit gold destijds ook voor mensen die via
de CoronaMelder app een melding hadden gekregen.

Het testbeleid rondom het BCO en de CoronaMelder is veel aangepast door de gehele
crisis heen – afhankelijk van de epidemiologische situatie werden deze adviezen versoepeld
of aangescherpt. De aanpassingen zijn geïnitieerd vanuit verschillende OMT-adviezen.

Vraag 9

Waarom zaten er in de DOBC ook leden van het OMT? Werd hierdoor de onafhankelijkheid
van het DOBC niet gecompromitteerd? Heeft uw ministerie, dat grote invloed had op
het OMT, invloed gehad op de gang van zaken binnen het DOBC? Zijn de (gewenste) politieke
beleidslijnen en keuzes van uw ministerie en/of het kabinet van invloed geweest op
de DOBC en zo ja, op welke manier?

Antwoord 9

Zowel voor het OMT als het DOBC was het van belang dat deelnemers beschikten over
expertise en kennis op het gebied van onder meer epidemiologie en virologie. De DOBC
was een onafhankelijke commissie. Politieke overwegingen spelen en speelden geen rol
bij de totstandkoming van adviezen van de onafhankelijke DOBC en ook het besluit de
Begeleidingscommissie te beëindigen staat hier los van.

Vraag 10

Waarom werd er op het moment dat wetenschappelijk bekend werd dat a-symptomatisch
testen zinloos is en bovendien veel vals-positieven oplevert, niet direct gestaakt
met de corona-app en het grootschalig testen zonder klachten?

Antwoord 10

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat asymptomatisch testen in combinatie
met isolatie- en quarantainebeleid verdere verspreiding van het virus kan voorkomen.
De meerwaarde van asymptomatisch testen is afhankelijk van de epidemiologische situatie
en de context waarin wordt getest.

Vraag 11

Kunt u een inschatting maken van de hoeveelheid vals-positieve testuitslagen in Nederland
als gevolg van het grootschalig a-symptomatisch testen? Zo nee, gaat u hiervan nog
wel een analyse maken?

Antwoord 11

Uit wetenschappelijk onderzoek bleek dat de kans op een positieve uitslag zonder dat
daar een besmetting aan ten grondslag lag zeer klein was. Het is niet mogelijk een
inschatting te maken van de hoeveelheid vals-positieve testuitslagen in Nederland.
Het is niet retrospectief vast te stellen of iemand zonder klachten vals-positief
testte.

Vraag 12

Wat betekent de waarschijnlijkheid van veel vals-positieve testuitslagen voor de validiteit
van het uitgevoerde coronabeleid? Kunnen wij hieruit concluderen dat vele maatregelen
dus ingevoerd zijn op basis van foutieve informatie en daarmee dus eigenlijk epidemiologisch
niet te verantwoorden waren?

Antwoord 12

Zie mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 13

Kunt u analyseren hoe de baten van het grootschalig a-symptomatisch testen, en alle
gevolgen voor de crisisaanpak die dat heeft gehad, opwegen tegen de kosten ervan als
gevolg van de op basis daarvan ingezette maatregelen en alle maatschappelijk en economische
schade die dat heeft veroorzaakt?

Antwoord 13

Gedurende de coronapandemie is er veel onderzoek uitgevoerd om de effectiviteit van
maatregelenpakketten te onderbouwen en te evalueren. De actuele inzichten zijn steeds
meegewogen in de besluitvorming. De maatregelen die in de afgelopen jaren zijn genomen,
waren dan ook vanuit epidemiologisch oogpunt steeds effectief. Met betrekking tot
dit onderwerp heb ik de Kamer uitgebreid geïnformeerd in mijn brief van 11 november
2022.2

Vraag 14

Erkent u dat het grootschalig a-symptomatisch testen een foute beleidskeuze is geweest,
die bovendien een ernstig vertekend beeld van de epidemiologische situatie en daarmee
van de coronacrisis heeft opgeleverd?

Antwoord 14

Nee.