Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over het bericht dat er weer asielzoekers op het terrein voor Ter Apel hebben overnacht

Antwoord van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 23 november
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 409.

Vraag 1, 2 en 3

Wat is uw reactie op het feit dat wederom asielzoekers op het terrein voor Ter Apel
hebben geslapen?1

Hoe is dit mogelijk, aangezien de regering beweerde dat dit voorbij zou zijn?

Waren er vervangende plekken voor de (nood)opvanglocaties die volgens het nieuwsbericht
op 27 september jl. zijn gesloten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom zijn de asielzoekers
daar niet naartoe gebracht?

Antwoord 1, 2 en 3

Het klopt dat er in de nacht van dinsdag 27 op woensdag 28 september circa 30 mensen
buiten hebben geslapen. Omstreeks 00.45 uur ’s nachts was aan iedereen op het voorterrein
van Ter Apel onderdak geboden. De groep die deze nacht buiten heeft doorgebracht is
op een later moment in Ter Apel aangekomen en kon daarom niet meer naar een opvanglocatie
worden gebracht. Ook was er op dat moment geen mogelijkheid meer, ondanks de inspanningen
van alle samenwerkingspartners op en rond de locatie, om anderszins in onderdak te
voorzien, zoals in de sporthal en wachtruimen van de IND op Ter Apel. Alle inspanningen
zijn erop gericht om dit in de toekomst te voorkomen.

Vraag 4

Hoe kan het dat bij het sluiten van (nood)opvanglocaties asielzoekers weer naar Ter
Apel worden gebracht? Was dat conform afspraak of is er een gebrek aan coördinatie?

Antwoord 4

Alle inzet is erop gericht om Ter Apel te ontlasten. Het sluiten van (crisis nood)opvanglocaties
wordt niet opgevangen door de mensen vanuit deze locaties onder te brengen in Ter
Apel.

Op dit moment reizen incidenteel mensen die verblijven op (crisis)noodopvanglocaties,
en zijn aangekomen voor de inzet van het ticketingsysteem, zelfstandig naar Ter Apel
omdat zij de indruk hebben op die manier eerder aan de beurt te zijn in het I&R-proces.
Deze groep wordt voorlichting gegeven om te laten zien dat het zelfstandig afreizen
er niet toe leidt dat de asielaanvraag sneller in behandeling wordt genomen. Ook is
het incidenteel voorgekomen dat mensen naar Ter Apel werden gebracht als er een crisisnoodopvanglocatie
sloot. Dit is uitdrukkelijk niet de bedoeling. In reactie daarop is met de betrokken
veiligheidsregio’s afgesproken dat dit in het vervolg daarom niet meer zo zou gebeuren.

Vraag 5

Welk deel van de capaciteit van de locatie Zoutkamp werd op 27 september jl. benut?

Antwoord 5

In de ochtend van 27 september verbleven circa 540 personen in Zoutkamp. Op deze locatie
kunnen maximaal 600 mensen verblijven.

Vraag 6, 7 en 8

Begrijpt u dat de gemeenteraad Westerwolde inmiddels aanstuurt op een nieuw contract
met het COA nu de regering zijn beloften niet nakomt?2

Waarom lukt het niet om uw afspraken met de gemeente Westerwolde na te komen?

Bent u bereid om in gesprek te treden met de gemeente Westerwolde over de toekomst
van asielopvang in die gemeente? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6, 7 en 8

Ik begrijp dat de huidige situatie in de gemeente Westerwolde onwenselijk is voor
alle partijen. De druk op de asielketen is nog steeds onverminderd hoog. Hoewel de
situatie in de gemeente Westerwolde is verbeterd en er geen mensen meer buiten voor
de poort overnachten, blijft de druk om iedereen onderdak te bieden ongekend hoog.
Uw Kamer is op 14 oktober jl. per brief geïnformeerd over het actueel beeld in Ter
Apel. Zoals vermeld in de brief, verblijven op dit moment nog altijd meer dan 2.000
personen in Ter Apel. Dat is nog steeds meer dan afspraken met de gemeente Westerwolde
toestaan.

Op 26 augustus jl. is uw Kamer geïnformeerd over de bestuurlijke en politieke afspraken
die het kabinet samen met partners in de migratieketen en medeoverheden heeft gemaakt
over de aanpak van de opvangcrisis. Hoewel het COA, de gemeenten en de rest van de
migratieketen heel hard werken om meer opvangplekken te realiseren, moet ik helaas
constateren dat nog steeds sprake is van een landelijk tekort aan plekken. Zoals vermeld
in de Kamerbrief van 14 oktober jl. zijn er minder crisisnoodopvangplekken gerealiseerd
door gemeenten en veiligheidsregio´s. Hoewel gemeenten wel op schema liggen ten aanzien
van de taakstelling huisvesting vergunninghouders en het inlopen van de achterstand,
blijft de versnelde huisvesting van 20.000 vergunninghouders door gemeenten momenteel
achter op schema liggen. Voorts is de totale instroom op dit moment aanzienlijk hoger
dan aan het begin van dit jaar was voorzien. Alle omstandigheden tezamen maakt dat
het tot op heden niet is gelukt om de afspraken met Westerwolde na te komen. Dit betreur
ik ten zeerste.

Ik onderschrijf de noodzaak om in gezamenlijkheid al het nodige te doen om de afspraken
met de gemeente Westerwolde na te komen. Op verschillende lagen binnen de betrokken
organisaties wordt met man en macht gewerkt om te komen tot een structurele oplossing
voor de algehele opvangproblematiek.

Ik ben de gemeente Westerwolde zeer erkentelijk voor al hetgeen zij doet in de huidige
situatie. Wij zijn voortdurend in gesprek met de gemeente Westerwolde over de problematiek
die zij aldaar ervaren. Ik ben bereid om met de gemeente Westerwolde te spreken over
de toekomst van de asielopvang. Dit gesprek zal zo spoedig mogelijk worden georganiseerd.

Vraag 9 en 10

Wat is uw reactie op het bericht dat de medische en psychische hulp aan asielzoekers
in noodopvanglocaties tekort schiet?3

Wat gaat u doen om «de ernstige schadelijke effecten op het psychisch en lichamelijk
welzijn» te beperken en te voorkomen?

Antwoord 9 en 10

De uitdagingen die het vinden van voldoende opvangplekken met zich meebrengen, zorgen
ook voor uitdagingen voor de medische zorg aan asielzoekers. Desalniettemin lukt het
in samenwerking met diverse zorgpartijen om in (vrijwel) alle opvanglocaties, met
inbegrip van de (crisis)noodopvanglocaties, de toegang tot de huisarts te realiseren.
Er wordt daarnaast gebruik gemaakt van een praktijklijn die is ingezet vanuit GZA,
een 24/7 bereikbare telefoondienst inclusief tolkvoorziening die triage kan verrichten
en waar nodig (bijvoorbeeld bij spoedgevallen) doorverwijzen naar een (spoed)huisarts.
Zo nodig verwijst deze (spoed)huisarts weer door naar 2de lijnszorg. Voor de continuïteit van de zorg wordt gebruik gemaakt van een centraal
beheerd medisch dossier dat beschikbaar is voor de huisartsen op de locaties. Dus
ook in geval van verhuizingen is het medisch dossier beschikbaar voor de nieuwe huisarts.
Net als dat voor andere inwoners van Nederland geldt, kan via de huisarts vervolgzorg
worden ingeschakeld en indien nodig ook psychische hulp. Samen met verschillende zorgpartijen
vindt verder overleg plaats om te kijken hoe we – gegeven de huidige opvangsituatie
– de zorg nog verder kunnen verbeteren.

In Ter Apel zijn per 1 november de dagelijkse openingstijden van het GZA tot 22 uur
verruimd. Hierdoor is het ook in de avonden mogelijk om ter plaatse triage te doen
en medische zorg te bieden waar nodig. Ook is er hierdoor meer aanwezigheid op het
voorterrein en in de wachtkamers om tijdig zaken te kunnen signaleren.

Vraag 11

Wanneer verwacht u eindelijk te kunnen stoppen met noodopvanglocaties en te zorgen
voor adequate opvang?

Antwoord 11

In de nabije toekomst zie ik geen mogelijkheden om te kunnen stoppen met de noodopvanglocaties,
ondanks dat alle inspanningen hier wel op gericht zijn. In de brief die op 14 oktober
jl. naar uw Kamer is verstuurd, wordt uitgebreid ingegaan op de voortgang van diverse
sporen.4

Op 8 november jl. heb ik uw Kamer kunnen mededelen dat het wetsvoorstel gemeentelijke
taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen in consultatie is gebracht. Onderdeel
van de afspraken op 26 augustus was de toezegging om een wettelijke taak voor gemeenten
om asielopvangvoorzieningen mogelijk te maken. Daarmee wordt invulling gegeven aan
de wens vanuit het Veiligheidsberaad en de commissarissen van de Koning in hun rol
als rijksorgaan om juridisch instrumentarium te ontwikkelen en (verder) invulling
te geven aan de inhoudelijke plannen rondom asielopvang.