Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van den Hil over het artikel 'Minister: ‘Versoepelingen kinderopvang gelden pas in 2024’, personeelstekort groeit'

Antwoord van Minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 11 november
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Minister: «Versoepelingen kinderopvang gelden pas in
2024», personeelstekort groeit»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat zijn de voornaamste obstakels om de versoepelingen met betrekking tot de inzet
van personeel, die u schetste in uw brief van 5 september jongstleden2 en waarover ook voorstellen zijn gedaan in de evaluatie van de Wet Innovatie en Kwaliteit
in de Kinderopvang, pas in 2024 in te laten gaan? Hoe kunnen deze obstakels weggenomen
worden?

Antwoord 2

Ik ben mij bewust van de urgentie om het personeelstekort in de kinderopvang aan te
pakken. Daartoe heb ik in de brief van september verschillende acties aangekondigd,
waaronder valt het aanpakken van knelpunten in de regelgeving op de korte termijn.
In dat kader heb ik de afgelopen periode samen met het veld gewerkt aan oplossingsrichtingen
ten aanzien van het vaste gezichtencriterium, de drie-uursregeling en een aantal kwaliteitseisen
in de buitenschoolse opvang. Ik ben deze aanpassingen op dit moment verder aan het
uitwerken, zodat ze zo spoedig mogelijk ingevoerd kunnen worden. Dit vraagt om een
wijziging van het Besluit kwaliteit kinderopvang. De afstemming met de sector -onder
andere om draagvlak te creëren-, de uitwerking van de wijzigingen en het juridische
proces vragen tijd vanwege de procedure die daarvoor is voorgeschreven. Om die reden
kunnen de meeste aanpassingen niet eerder ingaan dan per 1 januari 2024. Het halen
van de streefdatum per maatregel is afhankelijk van de verdere uitwerking van de wijzigingen.
Met het oog hierop zal ik per maatregel bezien of er ruimte is voor eerdere inwerkingtreding.
In het voorjaar zal ik uw Kamer nader berichten over de laatste stand van zaken. Voor
een tweetal aanpassingen zie ik in ieder geval kans om deze al per 1 juli 2023 in
werking te laten treden. Dit vanwege de eenvoudigere aard van de aanpassingen. Het
betreft een meer flexibele invulling van de drie-uursregeling en een mogelijkheid
om af te wijken van het vaste gezichtencriterium in geval van ziekte en verlof van
een vast gezicht.

Vraag 3

Is er geen enkele maatregel die al eerder dan 1 januari 2024 ingevoerd kan worden?
Zo ja, hoe is dit mogelijk?

Antwoord 3

Zie antwoord bij vraag 2.

Vraag 4

Bent u bereid om de Kamer voor eind 2022 te informeren over de knelpunten die het
gebruik van combinatiebanen belemmeren en de wijze waarop deze knelpunten opgelost
kunnen worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Ik informeer uw Kamer graag over de knelpunten en succesfactoren in combinatiebanen.
In dat kader heb ik in de Kamerbrief van 5 september over de aanpak van het personeelstekort
in de kinderopvangsector aangekondigd dat sectorpartijen onderzoek gaan doen naar
de mogelijkheden van combinatiebanen binnen en buiten de kinderopvangsector, bijvoorbeeld
tussen kinderopvang en onderwijs. Zij stellen op basis van de resultaten een praktische
handreiking op om succesvolle combinatiebanen in de praktijk te realiseren, die naar
waarschijnlijkheid voor zomer 2023 gereed zal zijn.

Ook breng ik samen met de Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs algemene knelpunten
en mogelijke oplossingsrichtingen tussen kinderopvang en onderwijs in kaart. In het
eerste kwartaal van 2023 zal ik uw Kamer hierover informeren.

Vraag 5

Bent u van mening dat er voldoende draagvlak is vanuit de sector om de aangekondigde
maatregelen al per 1 januari 2023 in ieder geval gedeeltelijk in te laten gaan? Zo
nee waarom niet? Zo ja, hoe kunnen we aan deze wens voldoen?

Antwoord 5

Zie antwoord bij vraag 2.

Vraag 6

Bent u bereid om, conform het breed gedragen voorstel uit de sector zelf, een tijdelijke
coulanceregeling op te stellen voor de inzet van personeel? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Een coulanceregeling vraagt om op voorhand aan te geven aan welke kwaliteitseisen
niet voldaan hoeft te worden. De toezichthouder hoeft ten aanzien van die eisen dan
geen overtreding te noteren en er hoeft geen handhaving plaats te vinden. Een coulanceregeling
is op grond van de huidige Wet Kinderopvang niet mogelijk. In november vorig jaar
heeft mijn ministerie met de branchepartijen en de toezichtpartijen afgesproken dat:

– de houders een plan maken hoe zij met situaties van personeelstekort willen omgaan
en dit afstemmen met ouders en personeel;

– bij een inspectie de toezichthouder rekening kan houden met de bijzondere verzachtende
omstandigheden van het geval en deze omschrijft in het rapport;

– en hier in het handhavingsadvies aan de gemeente rekening mee gehouden kan worden.

Of de toezichthouder hier gebruik van kan maken, hangt steeds af van de omstandigheden
van het geval. Het is in alle situaties van belang dat de opvang veilig en verantwoord
is.

Daarnaast wordt in het kader van het herijkingstraject toegewerkt naar aanpassingen
in de kwaliteitseisen, waar dit mogelijk en wenselijk is, waarbij werkdruk een aandachtspunt
is. Hierbij wordt ook breder gekeken, dus ook naar kwaliteitseisen die niet gewijzigd
zijn met de wet IKK. Ik vind het belangrijk om daarin zorgvuldige afwegingen maken.
Enerzijds verkennen we welke aanpassingen mogelijk zijn in de kwaliteitseisen en anderzijds
geldt dat de kwaliteit en veiligheid van de kinderopvang gewaarborgd moet blijven.

Vraag 7

Kunt u meer vaart zetten achter de gesprekken met de sector over het modulair opleiden
en het aantrekken van zij-instromers? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ik vind het belangrijk om regelmatig met de sector overleg te voeren over oplossingsrichtingen
voor het personeelstekort in de kinderopvang en hier vaart achter te zetten. Het reguliere
arbeidsmarktoverleg met de sectorpartijen vindt ieder kwartaal plaats en dient onder
andere daarvoor. Waar nodig is ook tussentijds overleg over de verschillende acties.
In het laatste arbeidsmarktoverleg van 4 oktober 2022 is gesproken over de acties
die ik recent heb aangekondigd om het personeelstekort in de kinderopvang tegen te
gaan. Het gaat dan zowel om lopende acties en hoe het hiermee staat, als om acties
die nog in gang worden gezet en hoe dit zo snel en effectief mogelijk kan. Daarbij
gaat het ook over acties gericht op het aantrekken van zij-instromers en modulair
opleiden, waarover meer is opgenomen in de Kamerbrief over de aanpak van het personeelstekort
in de kinderopvangsector van 5 september. De urgentie wordt hierbij door alle aanwezige
partijen gevoeld.

Het algemene beeld is dat zij-instromers een belangrijk deel van het personeelsaanbod
vormen. Tegelijkertijd wordt de conclusie uit het ABF-onderzoek onderstreept dat mogelijkheden
voor hogere instroom vanuit andere sectoren beperkt zijn, gelet op de generieke arbeidsmarktkrapte
en de momenteel al hoge zij-instroom in de sector.3 Daarom kijk ik samen met de sector naar de mogelijkheden die er nog zijn voor een
effectieve, gerichtere aanpak.

Voor wat betreft modulair opleiden heeft mijn ministerie bij de Samenwerkingsorganisatie
Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) via een brief urgentie gevraagd om meer aandacht
te hebben voor het werkveld van de kinderopvang. Het beoogde doel hiervan is dat zij-instromers,
door het behalen van MBO-certificaten voor beroepsgerichte onderdelen uit de kwalificatie
Pedagogisch medewerker kinderopvang, zich via deze route kunnen kwalificeren tot pedagogisch
professional.»

Vraag 8

Is het mogelijk om eventueel via spoedwetgeving maatregelen eerder te implementeren
gezien de steeds nijpendere personeelstekorten en de potentiële maatschappelijke ontwrichting
die hieruit voortvloeit? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Zie antwoord bij vraag 2.

Vraag 9

Deelt u de mening dat de personeelstekorten in de kinderopvangsector extra urgent
zijn, juist omdat het terugdringen van deze tekorten cruciaal is bij de aanpak van
bredere personeelstekorten op de arbeidsmarkt?

Antwoord 9

Ja, die mening deel ik. Kinderopvang is een essentiële randvoorwaarde voor ouders
met jonge kinderen om arbeid en zorg te kunnen combineren. Werken of meer uren werken
is enkel mogelijk voor hen met toegankelijke kinderopvang. Daarom heb ik 5 september
jl. een Kamerbrief gestuurd met acties die ik samen met de sector ga ondernemen om
het personeelstekort in de kinderopvang tegen te gaan.