Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kwint en El Yassini over het onderzoek dat JOB MBO deed naar ongebruikte leermiddelen

Antwoord van Minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 2 november
2022).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het onderzoek van Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB
MBO) waaruit blijkt dat 93 procent van de mbo-studenten ongebruikte schoolboeken moet
kopen?1

Antwoord 1

Ik heb kennis genomen van het onderzoek dat is uitgevoerd door JOB MBO. Het is zorgelijk
dat mbo-studenten betalen voor leermiddelen die ze uiteindelijk niet gebruiken. Met
de sector zijn heldere afspraken gemaakt om dit probleem te adresseren. Ik concludeer
helaas dat de afspraken vooralsnog niet hebben geleid tot de gewenste resultaten.

Vraag 2

Hoeveel mbo-scholen houden zich op dit moment aan de verplichte terugkoopregeling
en bent u bereid om met de scholen in gesprek te gaan die geen terugkoopregeling hanteren?

Antwoord 2

Na uitvraag is gebleken dat 43 van de 57 mbo-instellingen een regeling voor ongebruikte
leermiddelen hebben ingesteld. Van de instellingen die (nog) geen regeling hebben
ingesteld zijn er op dit moment zeven bezig met het instellen daarvan. Eén instelling
geeft aan geen onderwijsbenodigdheden van de student te vragen maar boeken en licenties
te betalen en deze in bruikleen te geven aan de student, een terugkoopregeling is
daarom niet aan de orde. Ik zeg hierbij toe in gesprek te gaan met de instellingen
die nog geen regeling hebben ingesteld.

Vraag 3

Hoe maakt u werk van het onder de aandacht brengen van deze verplichte terugkoopregeling
bij studenten?

Antwoord 3

Iedere instelling moet de regeling ongebruikte leermiddelen breed bekend maken. Ik
zal in mijn vervolggesprekken hen oproepen dit te doen. De sectorraad, JOB MBO en
OCW hebben recentelijk een brochure «schoolkosten in het mbo» opgesteld waarin studenten
worden geïnformeerd over de regeling ongebruikte leermiddelen. Om te zorgen dat meer
studenten worden bereikt zal ik informatie over de regeling ongebruikte leermiddelen
ook publiceren op de website van de rijksoverheid.

Vraag 4

Bent u bereid om één universele terugkoopregeling in het leven te roepen, die geldt
op iedere mbo-school, zodat scholen zelf geen onrealistische voorwaarden kunnen stellen?

Antwoord 4

De verplichting voor het instellen van een regeling ongebruikte leermiddelen geldt
sinds vorig studiejaar. Ik vind het in dat opzicht te vroeg om over te gaan tot «één
universele terugkoopregeling». De vorm en eisen van de regeling ongebruikte leermiddelen
kunnen verschillen. Het is belangrijk dat de voorwaarden redelijk van aard zijn en
kunnen rekenen op draagvlak van studenten. Medezeggenschapsraden hebben instemming
op het schoolkostenbeleid. Instellingen moeten de regeling ongebruikte leermiddelen
dan ook ter instemming aan hun medezeggenschapsraden voorleggen.

Vraag 5

Hoe gaat u er samen met scholen en docenten voor zorgen dat boekenlijsten worden herzien,
zodat ongebruikt lesmateriaal van deze lijsten verdwijnen?

Antwoord 5

Ik ga instellingen die nog geen regeling ongebruikte leermiddelen hebben ingesteld
aanspreken dit alsnog zo snel mogelijk te doen. Ik verwacht dat de regeling ongebruikte
leermiddelen bij iedere instelling ertoe leidt dat een kritische periodieke evaluatie
van de leermiddelenlijsten plaatsvindt. Ongebruikte leermiddelen moeten immers door
de instelling worden teruggekocht.

Vraag 6

Bent u bereid om de motie van de leden El-Yassini en Kwint alsnog uit te voeren?2 Kunt u dit toelichten?

Antwoord 6

U heeft mij in uw motie gevraagd instellingen wettelijk te verplichten lesmaterialen
of boeken die niet worden gebruikt, terug te kopen. Ik constateer dat de meeste instellingen
gehoor hebben gegeven aan het instellen van een regeling ongebruikte leermiddelen.
De instellingen die dat nog niet hebben gedaan zal ik daarop aanspreken. Wanneer blijkt
dat instellingen zich toch niet aan de afspraak houden kan alsnog tot deze stap worden
overgegaan.

Vraag 7

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het commissiedebat MBO van 9 november 2022?

Antwoord 7

Ja.