Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over het bericht 'Essent maakt stroom en gas flink duurder'

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen 7 oktober 2022).

Vraag 1 en 2

Wat is uw reactie op het bericht dat Essent per 1 oktober 2022 haar tarieven voor
stroom en gas flink verhoogt?1

Erkent u dat deze forse verhoging precies de prijzen nadert die u van plan bent te
stellen met het prijsplafond?2

Antwoord 1 en 2

Ik heb kennisgenomen van de toentertijd voorgenomen tariefwijzigingen van verschillende
energieleveranciers. De tarieven die individuele leveranciers rekenen variëren onderling,
afhankelijk van hun bedrijfsvoering, inkoopstrategie en contractduur. Iedere leverancier
heeft echter te maken met de ontwikkelingen van de prijzen op de markten voor gas
en elektriciteit.

Het kabinet heeft juist gelet op de aanhoudend hogere energieprijzen uw Kamer geïnformeerd
over het voornemen om dit najaar een tijdelijk tariefplafond in te stellen voor elektriciteit
en gas om de meeste huishoudens voor het gangbare gebruik van gas en elektriciteit
te behoeden voor verdere prijsstijgingen. Uw Kamer is hier 4 oktober nader over geïnformeerd.

De toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft aangekondigd onderzoek
te gaan doen naar bedrijven die de tariefswijziging eerder dan de wettelijk voorgeschreven
30 dagen termijn te willen invoeren.3 De vijf grootste energieleveranciers hebben gehoor gegeven aan de oproep van de ACM
om de door hen voor 1 oktober 2022 aangekondigde tariefswijzigingen, uit te stellen.
Inmiddels hebben ook andere, kleinere leveranciers bij de ACM aangegeven in geval
van tariefwijzigingen de termijn van 30 dagen te zullen respecteren.

Vraag 3

Heeft u met de energiebedrijven afspraken gemaakt over de verhoging van hun prijzen
in aanloop naar het prijsplafond en de prijsstelling die u daarin heeft gekozen? Zo
ja, welke afspraken zijn gemaakt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Er zijn geen afspraken gemaakt over de prijzen die leveranciers berekenen in de aanloop
naar het prijsplafond. In de bovengenoemde brief bent u geïnformeerd over de plannen
van het kabinet voor de maanden november en december van dit jaar.

Vraag 4

Bent u bereid af te spreken met de energieleveranciers hun tarieven nu te bevriezen
om te voorkomen dat zij strategisch hun prijzen laten stijgen en door het prijsplafond
een hogere compensatie zullen ontvangen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 4

Het kabinet zet alles op alles om de snelle invoering van een prijsplafond te realiseren.
De vergoeding die de leveranciers vervolgens ontvangen, zal erop gericht zijn om overcompensatie
te voorkomen. De inzet bij de invoering van een prijsplafond is om zowel over- als
ondercompensatie voor deze kosten zoveel als mogelijk te voorkomen. De Europese Commissie
zal ook verlangen dat er geen overcompensatie plaatsvindt. Ik zie geen noodzaak om
eerder maatregelen te nemen die tussentijds ingrijpen ten aanzien van de prijsvorming
bij individuele leveranciers. De ACM houdt vanuit haar bestaande wettelijke bevoegdheden
toezicht op de redelijkheid van de tarieven die leveranciers hanteren, zie het antwoord
op vraag 5.

Vraag 5

Wie houdt er zicht op de inkoopprijs van gas en energie door energieleveranciers en
hun prijzen voor consumenten en bedrijven?

Antwoord 5

De ACM houdt toezicht op de redelijkheid van tarieven en voorwaarden van energieleveranciers
die leveren aan kleinverbruikers. Daarbij kijkt de ACM onder meer of leveranciers
niet te veel brutomarge rekenen bovenop de prijs waarvoor zij energie hebben ingekocht.

Vraag 6 en 7

Waarom is het stellen van een prijsmaximum voor de energierekening zonder compensatie
geen onderdeel geweest van de scenario’s die gemaakt zijn sinds 9 september 2022?

Begrijpt u dat het onbegrijpelijk is dat in de scenario’s over het prijsplafond sinds
9 september 2022 niemand de vraag heeft gesteld of het antwoord heeft uitgewerkt hoe
voorkomen wordt dat de compensatie van belastinggeld in de zakken van aandeelhouders
belandt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6 en 7

Het prijsplafond heeft als uitgangspunt dat alle compensatie 100 procent ten goede
komt van huishoudens. Energieleveranciers moeten eerst elektriciteit en gas op de
groothandelsmarkt inkopen om deze vervolgens te kunnen leveren aan eindafnemers. Indien
er sprake zou zijn van prijsregulering zonder compensatie voor de hieraan verbonden
kosten, zouden deze bedrijven daardoor een groot financieel risico lopen, met mogelijk
faillissement als gevolg. Ik verwijs u verder naar het antwoord op vraag 4.

Vraag 8

Kunt u aangeven of de voorgestelde prijzen voor gas en energie met het prijsplafond
inclusief of exclusief belastingen zijn?4

Antwoord 8

Ik verwijs u naar de brief van 4 oktober over dit onderwerp.

Vraag 9

Kunt u aangeven wanneer energiebedrijven hebben gemeld dat zij liquiditeitsproblemen
voorzien?

Antwoord 9

Er is de voorbije periode, naar aanleiding van de (prijs)ontwikkelingen op de energiemarkten,
over diverse mogelijke instrumenten gesproken met de energieleveranciers. Bij oplopende
prijzen hebben de leveranciers sowieso een grotere behoefte aan liquiditeit, ten behoeve
van de inkoop van energie. Ongeacht de vormgeving van het prijsplafond, geldt dat
leveranciers mogelijk kosten vooraf moeten maken.

Vraag 10

Kunt u deze vragen beantwoorden voor de Algemeen Financiële Beschouwingen?

Antwoord 10

De vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord.