Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Boswijk over het bericht 'Nieuwe uitkoopregeling voor boeren op de tocht: mogelijk ongeoorloofde staatssteun'

Antwoord van Minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof), mede namens de Minister
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (ontvangen 30 september 2022). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 4048.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Nieuwe uitkoopregeling voor boeren op de tocht: mogelijk
ongeoorloofde staatssteun»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat het onzeker is of de nieuwe uitkoopregeling voor stoppende boeren door
kan gaan, omdat het mogelijk niet voldoet aan de Europese staatssteunregels?

Antwoord 2

Het klopt dat de tweede tranche van de Maatregel gerichte aankoop (MGA-2), zoals die
van 9 mei tot 13 juni in publieke consultatie heeft gelegen, mogelijk niet in die
vorm door kan vanwege de toepasselijke Europese staatssteunregels.

Vraag 3

Bent u het eens dat een solide uitkoopregeling cruciaal is voor het behalen van de
stikstofdoelen?

Antwoord 3

Ja.

Vraag 4

Is er tijdens de ontwikkeling van de voorliggende uitkoopregeling contact geweest
met de Europese Commissie om zeker te stellen dat de regeling past binnen de kaders
van de Europese staatssteunregels? Zo ja wanneer en welke signalen heeft u daarbij
ontvangen van de Europese Commissie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Bij de uitwerking van de MGA-2 is nadrukkelijk rekening gehouden met de door uw Kamer
aangenomen motie van de leden De Groot en Van Otterloo (Kamerstuk 35 600 nr. 45), waarin de regering onder meer wordt verzocht om onder voorwaarden het verplaatsen
van een bedrijf mogelijk te maken en daarmee het doorstartverbod uit de tweede tranche
van de maatregel te halen.

In mei is in aanloop naar de notificatie van de Lbv ook informeel gesproken met de
Europese Commissie over de MGA-2. In dit overleg heeft de EC benadrukt dat voor geoorloofde
staatssteun bij vrijwillige maatregelen die gericht zijn op het geheel of gedeeltelijk
sluiten van productiecapaciteit het doorstartverbod een cruciale voorwaarde is: dit
moet voorkomen dat de ondernemer soortgelijke activiteiten weer elders gaat opstarten.

Vraag 5

Kijkt Nederland naar opties om de uitkoopregeling niet onder het toetsingskader van
staatssteun door de Europese Commissie te laten vallen? Kunt u een overzicht geven
van deze opties?

Antwoord 5

Uiteraard kijk ik naar opties waarbij het door de Europese steunkaders voorgeschreven
doorstartverbod niet van toepassing is. Duidelijk is echter dat voor steun voor vrijwillige
bedrijfsbeëindiging het doorstartverbod een vereiste is. Eerder heb ik aangegeven
dat als de vrijwillige keuzes onvoldoende resultaat opleveren, dwingende maatregelen
tot de mogelijkheden behoren. In dat geval gelden vanuit de staatssteunkaders andere
regels.

Vraag 6

Welke mogelijkheden zijn er om de uitkoopregeling te laten vallen onder de landbouwvrijstellingsverordening
(LVV)? Wat doet Nederland om dit bij de Europese Commissie onder de aandacht te brengen?

Antwoord 6

Overheidsfinanciering die aan de criteria van artikel 107, lid 1, van het Verdrag
betreffende de werking van de Europese Unie voldoet, vormt staatssteun en moet krachtens
artikel 108, lid 3, van het Verdrag bij de Commissie worden aangemeld. De landbouwvrijstellingsverordening
beschrijft categorieën van steun die van die aanmeldingsverplichting worden vrijgesteld.
Het op vrijwillige basis (gedeeltelijk) sluiten van productiecapaciteit valt niet
onder de landbouwvrijstellingsverordening, maar onder de «Richtsnoeren van de Europese
Unie voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector en in plattelandsgebieden
2014–2020» (2014/C 204/01).

Vraag 7

Is de Europese Commissie zich er volgens u voldoende van bewust dat deze uitkoopregeling
nodig is om aan de Europese eisen rondom Natura 2000 te voldoen? Of stelt de Europese
Commissie alternatieven voor?

Antwoord 7

Naar mijn mening is de Europese Commissie zich er voldoende van bewust dat er aanzienlijke
maatregelen noodzakelijk zijn om de kwaliteit van de Natura 2000-gebieden in Nederland
te verbeteren en dat regelingen ter ondersteuning van beëindiging van productiecapaciteit
hier onderdeel van uitmaken. Dat laat onverlet dat richtsnoeren voor staatssteun daarop
van toepassing zijn.

Vraag 8

Wat moet er volgens u gebeuren om ervoor te zorgen dat de nieuwe uitkoopregeling toch
doorgang kan vinden en wat gaat u er zelf aan doen?

Antwoord 8

Ik heb informeel overleg gevoerd met de Europese Commissie over de Lbv en de MGA-2.
In vervolg daarop verken ik samen met de Europese Commissie de met de staatssteunregels
verenigbare mogelijkheden. Mijn inzet is erop gericht de Lbv zo snel mogelijk door
de Europese Commissie goedgekeurd te krijgen. Daartoe zal ik zo spoedig mogelijk starten
met de prenotificatie en vervolgens de formele notificatie.

Daarbij ben ik met de provincies in gesprek of en in welke vorm de MGA-2 meerwaarde
heeft naast de Lbv die momenteel wordt afgerond en de uitvoering van de provinciale
versnellingsmaatregelen in verband met de Provinciale Uitvraag stikstofaanpak en de
legalisatieopgave van de PAS-melders. Besluitvorming daarover vindt plaats in het
najaar.

Vraag 9

Kunt u aangeven wat de gevolgen zullen zijn wanneer deze uitkoopregeling niet doorgaat?
Wat zou dit betekenen voor het behalen van de stikstofdoelen?

Antwoord 9

De uitkoopregeling maakt onderdeel uit van het huidige bronmaatregelenpakket3. Op het moment dat de regeling niet doorgaat, zal daarvoor bijsturing plaatsvinden
conform de bijsturingssystematiek uit de Wet stikstofreductie en natuurverbetering
om zo snel mogelijk te zorgen voor alternatieve depositiereductie op Natura 2000-gebieden.

Vraag 10

Wanneer wordt definitief besloten of de regeling wel of geen doorgang kan vinden?

Antwoord 10

Zie mijn antwoord bij vraag 8.

Vraag 11

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 11

Ja.