Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Staaij over Taiwan en China

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 30 augustus 2022).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «China zegt dat militaire oefeningen bij Taiwan
toch verdergaan»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven wat de reden of het doel was van het bezoek van de Amerikaanse politica
Pelosi aan Taiwan?

Antwoord 2

In de persverklaring van 3 augustus gaf afgevaardigde Pelosi, Speaker of the House of Representativesvan het Congress, aan dat het bezoek van de parlementaire delegatie naar Taiwan tot doel had een krachtig
signaal af te geven van steun aan Taiwan. Ik verwijs u verder naar het uitgebreidere
persbericht2 en overige uitlatingen van haarzelf en andere leden van de parlementaire delegatie,
o.a. op sociale media.

Vraag 3

Hoe duidt u de Chinese reactie op dit bezoek, die bestaat uit druk, dreigementen en
militaire oefeningen waarbij ook de territoriale integriteit van Taiwan wordt geschonden?

Antwoord 3

Van 4 tot 10 augustus heeft het Chinese Volksbevrijdingsleger (PLA) oefeningen uitgevoerd
op meerdere locaties rond Taiwan. Daarbij hebben Chinese marineschepen en gevechtsvliegtuigen
voor het eerst in het kader van dergelijke oefeningen de middellijn tussen Taiwan
en het Chinese vasteland overschreden, de officieuze grens in de Straat van Taiwan.
Ook heeft het PLA ballistische raketten over het Taiwanese hoofdeiland afgeschoten,
die deels in wateren terecht zijn gekomen die Japan claimt als onderdeel van de eigen
exclusieve economische zone. Het kabinet betreurt iedere escalatie die de veiligheid
in de Straat van Taiwan en de regio in gevaar kan brengen, of die tot doel heeft de
status quo eenzijdig te veranderen. Nederland en de EU roepen op tot terughoudendheid
en de-escalatie. Grootschalige militaire oefeningen dragen hier niet aan bij.

Vraag 4

Wat vindt u van de uitspraak van China dat Taiwan bij China hoort en er daarom sprake
is van «normale militaire oefeningen in eigen wateren»?

Antwoord 4

De militaire oefeningen die China heeft ondernomen hebben geen precedent qua intensiteit
en bovendien ondernam het PLA militaire oefeningen rondom het gehele eiland Taiwan.
Het kabinet is bezorgd dat door dergelijke oefeningen het risico op mogelijke ongelukken
en misrekeningen toeneemt.

Vraag 5

Beaamt u dat Taiwan een legitieme aanspraak heeft op zelfbeschikking en onafhankelijkheid?
Zo nee, waarom niet en wat is dan volgens u de status van Taiwan?

Antwoord 5

In het kader van het Nederlandse één-Chinabeleid, erkent Nederland de regering van
de Chinese Volksrepubliek als enige wettige regering van China. Nederland onderhoudt
géén diplomatieke betrekkingen met Taiwan. Wel onderhoudt Nederland goede economische,
culturele en wetenschappelijke betrekkingen met Taiwan. Het kabinet is van mening
dat geschillen tussen de Chinese regering en Taiwan, ook over de status van Taiwan,
vreedzaam moeten worden opgelost, waarbij rekening gehouden moet worden met de wensen
van de Taiwanese bevolking.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u de houding en het gedrag van China in de bredere regio, inclusief
de Zuid-Chinese Zee? Beaamt u dat de Chinese territoriale claims een schending vormen
van het internationaal recht, zoals ook het Internationaal Gerechtshof heeft geoordeeld?

Antwoord 6

De Nederlandse regering volgt ontwikkelingen in de Zuid-Chinese Zee nauwgezet en heeft
zorgen over de groeiende spanningen. Deze kunnen gevolgen hebben voor de internationale
scheepvaart en de regionale stabiliteit. Beide zijn voor Nederland van essentieel
belang. Nederland keurt unilaterale acties in de Zuid-Chinese Zee die de regionale
stabiliteit en de internationale rechtsorde bedreigen af.

Het kabinet is voorstander van vreedzame geschillenbeslechting via arbitrage. Het
steunt derhalve onder meer de uitspraak van het arbitraal tribunaal onder auspiciën
van het Permanent Hof van Arbitrage uit 2016 inzake de Zuid-Chinese Zee en roept China
op deze uitspraak te respecteren. Het kabinet verwelkomt de onderhandelingen tussen
China en ASEAN over een gedragscode in de Zuid-Chinese Zee en ondersteunt landen in
de regio met kennisopbouw over internationaal (zee)recht, in het bijzonder de VN Conventie
over het Internationaal Zeerecht (UNCLOS). Nederland dringt er bilateraal en in EU-verband
bij alle betrokken partijen op aan een vreedzame oplossing te vinden inzake de overlappende
territoriale claims in de Zuid-Chinese Zee, in overeenstemming met het internationaal
recht.

Vraag 7

Op welke wijze heeft Nederland, ook in EU- en/of internationaal verband, steun geuit
richting de VS en Taiwan rondom het bezoek van Pelosi? Als dit nog niet gebeurd is,
waarom niet, en bent u alsnog voornemens dit te doen?

Antwoord 7

In EU-kader (Hoge Vertegenwoordiger Borrell) en in gesprekken met de Chinese ambassadeur
op hoogambtelijk niveau zijn de zorgen overgebracht over de oplopende spanningen rond
Taiwan en hebben Nederland en de EU opgeroepen tot terughoudendheid en de-escalatie.

Vraag 8

Op welke wijze wordt China opgeroepen haar «militaire oefeningen» rond Taiwan te beëindigen?

Antwoord 8

In lijn met de oproepen van de EU bij monde van HV Borrell, heeft Nederland China
opgeroepen terughoudendheid te betrachten in de Straat van Taiwan. De Minister-President
heeft op 23 augustus jl. in een gesprek met zijn Chinese ambtsgenoot Li Keqiang eveneens
zijn zorgen over de recente ontwikkelingen overgebracht, opgeroepen geen unilaterale
acties te ondernemen die de status quo mogelijk kunnen aantasten en af te zien van
escalerende acties.

Vraag 9

Welke consequenties kan een mogelijke escalatie van de vijandigheden van China richting
Taiwan betekenen voor Taiwan zelf, maar ook voor de veiligheid en belangen van Nederland,
de EU en de internationale gemeenschap? Bereidt Nederland zich, samen met gelijkgezinde
landen, op een dergelijk scenario voor?

Antwoord 9

De Straat van Taiwan is een belangrijke vaarroute. Het veilig en open houden van deze
zeeroute is een gedeeld belang van de internationale gemeenschap. Instabiliteit in
de regio en blokkades van vaarroutes kunnen leiden tot ernstige belemmeringen voor
de handel en voorzieningszekerheid. Afhankelijk van het niveau van escalatie, kan
ook de waardeketen van halfgeleiders ontregeld raken, met grote gevolgen voor de wereldeconomie.
Dergelijke verstoringen raken de vitale belangen van Nederland en Europa. Nederland
wordt in het bijzonder geraakt door verstoringen gezien zijn open economie. Het kabinet
volgt de ontwikkelingen derhalve op de voet, evenals relevante ontwikkelingen in de
rest van de wereld.

Vraag 10

Op welke wijze heeft Nederland, conform de aangenomen motie-Bisschop/Van Helvert (Kamerstuk
35 207, nr. 8, haar steun uitgesproken voor een betekenisvolle participatie van Taiwan binnen internationale
organisaties en hoe en wanneer zal Nederland dit ook in de (nabije) toekomst blijven
doen?

Antwoord 10

Nederland blijft, binnen ons één-Chinabeleid en samen met gelijkgestemde landen, voorstander
van betekenisvolle deelname van Taiwan binnen internationale organisaties over zaken
die van mondiaal belang zijn. Zo heeft Nederland in 2020, 2021 en 2022 erop ingezet
om Taiwan op betekenisvolle wijze te laten deelnemen aan bijeenkomsten in WHO-verband,
waaronder als waarnemer aan de WHA. Nederland heeft daartoe reeds driemaal een brief
met gelijkgestemde landen aan DG WHO medeondertekend, waarvan de laatste in mei 2022.
Waarnemersstatus van Taiwan bij de WHA is voor Nederland geen doel op zich. Het belangrijkste
is dat Taiwan niet verstoken mag blijven van cruciale informatie voor de volksgezondheid,
en dat de internationale gemeenschap niet verstoken mag blijven van Taiwanese ervaringen
en inzichten – bijvoorbeeld waar het de bestrijding van COVID-19 betreft.