Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over het bericht 'Energieleveranciers moeten btw-verlaging direct doorberekenen'

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst),
mede namens de Minister voor Klimaat en Energie (ontvangen 11 juli 2022). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 3226.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de btw-verlaging energiegebruikers moet ontlasten en dat energieaanbieders
dit niet voor zichzelf dienen te houden?1

Antwoord 1

Het kabinet deelt het streven dat de belastingverlaging van de btw volledig ten goede
komt aan de eindgebruiker.

Vraag 2, 3 en 4

Erkent u dat het feit dat bij de meeste energieleveranciers klanten zelf in actie
moeten komen om te profiteren van de btw-verlaging, de effectiviteit en de doelmatigheid
van de btw-verlaging ondermijnt?

Begrijpt u dat vanwege de extra administratie en de angst voor een naheffing en de
extra administratie veel mensen terughoudend zullen zijn met het terugvragen van hun
geld en juist veel huishoudens die de btw-verlaging erg goed kunnen gebruiken hierdoor
niet bereikt worden door de regeling?

Wat gaat u doen om energieleveranciers te verplichten om het voorschot direct door
te berekenen aan hun klanten zodat huishoudens ook daadwerkelijk wat hebben aan de
btw-verlaging?

Antwoord 2, 3 en 4

Energieleveranciers hebben via Energie-Nederland uitgesproken zich maximaal in te
spannen om de btw-verlaging al in 2022 (in meerdere of mindere mate) voor consumenten
zichtbaar te maken in hun maandelijkse voorschotten. Voorschotbedragen moeten zo goed
mogelijk aansluiten op het eindbedrag op de jaarnota. Het doel daarvan is om consumenten
bij de (jaar)afrekening zo min mogelijk bij -of terug te laten betalen. Consumenten
worden goed geïnformeerd of hun voorschotbedrag past bij het actuele energieverbruik
en de actuele energietarieven. Zij ontvangen adviezen voor eventuele aanpassing van
het voorschotbedrag (naar boven of naar beneden). De (stijging van de) energierekening
over de tweede helft van 2022 wordt bij de eindafrekening wel degelijk gedempt ook
als de maandelijkse voorschotten in 2022 niet omlaag worden aangepast. Het breed verlagen
van voorschotten is onwenselijk. Met name omdat de groep en de bedragen die consumenten
moeten bijbetalen groter worden. Zeker omdat er momenteel meer consumenten zijn wier
voorschotbedragen al te laag zijn als gevolg van de stijgende energietarieven.

De Staatssecretaris van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst heeft hier op 29 juni
met Energie-Nederland over gesproken. Daarmee is de motie van het lid Van Baarle2 afgedaan.

Vraag 5

Kunt u aangeven wat de winst is voor energieleveranciers om de verlaging van de btw
niet automatisch toe te passen voor de gebruikers?

Antwoord 5

Het niet op eigen initiatief aanpassen van de voorschotten door de energiebedrijven
levert hoogstens een cashflow-voordeel op omdat de energiebedrijven hebben aangegeven
dat verrekening van de btw-verlaging wordt meegenomen in de eindnota’s. Daarnaast
is het denkbaar dat energiebedrijven vanuit een prudentieoogpunt voorkeur geven aan
een naar boven afgerond voorschot. Op die manier worden in enige mate de risico’s
afgedekt die sterk stijgende energieprijzen in een dynamische markt met mogelijk te
lage voorschotten oproepen. De (stijging van de) energierekening over de tweede helft
van 2022 wordt bij de eindafrekening wel degelijk gedempt ook als de maandelijkse
voorschotten in 2022 niet omlaag worden aangepast.

Vraag 6

Wat is er gekomen uit uw toegezegde contact met energiebedrijven over hun (coulante)
omgang met klanten met betalingsproblemen?

Antwoord 6

Het kabinet heeft regelmatig contact met de energieleveranciers. Tijdens deze gesprekken
wordt ook stevig de maatschappelijke rol die energieleveranciers hebben om huishoudens
te ondersteunen bij de hoge energierekening besproken, bijvoorbeeld middels informatievoorziening,
energiecoaches en vroegsignalering van betalingsproblemen. Daarbij is het belangrijk
dat energieleveranciers goede voorlichting geven over prijzen en contracten.

Net als het kabinet nemen de energieleveranciers de situatie zeer serieus. De energieleveranciers
geven aan dat ze actief consumenten benaderen over de problematiek, signaleren vroegtijdig
wanneer er betalingsproblemen kunnen ontstaan en werken samen met o.a. gemeenten om
oplossingen te bieden.

Zo geven leveranciers aan dat ze hun klanten onder andere actief wijzen op het wijzigen
van de voorschotten om een betalingsachterstand en hoge eindafrekening te voorkomen
of om bijvoorbeeld de btw-verlaging per 1 juli te verwerken. Daarnaast geven leveranciers
aan dat ze klanten wijzen op betalingsregelingen en schuldhulpverlening, om een oplossing
te bieden bij betalingsachterstanden. Ook werken leveranciers mee aan het tot stand
brengen van schuldhulpregelingen en geven leveranciers de gemeente een signaal wanneer
hun eigen inspanningen, zoals persoonlijk contact zoeken en een betalingsregeling
aanbieden, de betalingsachterstanden niet oplossen.

Het kabinet blijft in gesprek met een aantal energieleveranciers om betalingsproblemen
als gevolg van de gestegen energierekening zo veel mogelijk te voorkomen. In de Aanpak
Geldzorgen, Armoede en Schulden, waar de Minister voor Armoedebeleid, Participatie
en Pensioenen uw Kamer voor de zomer over informeert, wordt de samenwerking met de
energieleveranciers ook benoemd.

Vraag 7

Is bekend hoeveel inwoners hun rekening niet meer kunnen betalen en een achterstand
of zelfs een afsluiting hebben gekregen in 2021 en 2022? Kunt u dit uit (laten) zoeken?

Antwoord 7

Uit navraag bij de netbeheerders volgt dat het aantal afsluitingen in 2022 toeneemt
ten opzichte van de jaren 2021 en 2020. De afgelopen twee jaar zijn minder mensen
afgesloten vanwege de coronacrisis, recent zien netbeheerders de getallen weer toenemen.
Betalingsproblemen zijn een belangrijke reden voor het beëindigen van het contract
door de leveranciers. De energieleveranciers hebben aangegeven niet over exacte getallen
over het aantal klanten met betalingsachterstanden te beschikken. Wel zien zij de
aantallen op dit moment langzaam toenemen door de hoge energieprijzen. Om te voorkomen
dat mensen in de betalingsproblemen komen bieden energieleveranciers daarom ruimere
betaalregelingen en maatwerk voor klanten aan.

Zoals eerder genoemd is het kabinet in gesprek met een aantal energieleveranciers
om betalingsproblemen als gevolg van de gestegen energierekening zoveel mogelijk te
voorkomen. In de Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden, waar de Minister voor Armoedebeleid,
Participatie en Pensioenen uw Kamer voor de zomer over informeert, wordt de samenwerking
met de energieleveranciers ook benoemd.