Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hagen over meer hart- en vaatziekten door Tata Steel in IJmond

Antwoord van Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 8 juli
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «GGD: meer hart- en vaatziekten door Tata Steel in IJmond»?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met het door u genoemde bericht.

Vraag 2

Bent u het ermee eens dat het onacceptabel is dat omwonenden van Tata Steel in IJmuiden
significant meer last hebben van hart- en vaataandoeningen en een hoge bloeddruk dan
mensen buiten de IJmond?

Antwoord 2

Uit de monitoring blijkt dat wonen in de IJmond, een gebied met een relatief hoge
milieubelasting, samenhangt met een minder goede gezondheid van de inwoners, ten opzichte
van de andere gebieden in de GGD-regio Kennemerland. Ik vind het van belang dat de
leefomgeving rondom Tata Steel zo snel mogelijk schoner, veiliger en gezonder wordt.
Daar werken Rijk en provincie Noord-Holland aan.

Op 1 december 2021 heeft mijn voorganger u het plan van aanpak «Naar een gezondere
leefomgeving in de IJmond: aanpak voor het beperken van de luchtverontreinigende uitstoot
van Tata Steel Nederland»2 aangeboden. In mijn brief van 15 juni jl.3 heb ik u op de hoogte gebracht van de tussenresultaten en de voortgang die is geboekt
op de verschillende actielijnen uit het plan.

Vraag 3

Klopt het dat de directe link die de GGD nu legt tussen de gezondheid van de omwonenden
en de uitstoot van Tata Steel veel verder gaat dan in eerdere GGD-rapporten.

Antwoord 3

Uit de monitor Gezondheid in de IJmond 20204 blijkt dat in 2020 er meer hinder en bezorgdheid is ervaren dan in 2012 en 2016.
Dit geldt met name voor stof-, roet- en rookhinder en bezorgdheid over de woonsituatie
in de nabijheid van bedrijven/industrie. Ook hadden inwoners van hoog belaste gebieden
rond het Tata Steel terrein in 2020 vaker chronische aandoeningen, zoals COPD, hoge
bloeddruk en hart- en vaatziekten, dan in laag belaste gebieden. In 2012 waren er
geen duidelijke aanwijzingen voor nadelige effecten voor chronische aandoeningen.
In 2016 was dit in beperkte mate het geval.

Vraag 4

Bent u het ermee eens dat dit rapport van de GGD samen met het eerdere rapport over
polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) van het RIVM genoeg aanleiding
geeft om de uitstoot van Tata zo snel mogelijk fors terug te dringen?

Antwoord 4

Deze rapportage bevestigt dat de gezondheidssituatie en de leefomgeving van de bewoners
in de IJmond moet verbeteren. Mijn voorganger heeft samen met de provincie Noord-Holland
om die reden een plan van aanpak «Naar een gezondere leefomgeving in de IJmond»5 opgesteld dat op korte termijn tot verbetering moet leiden van de leefomgeving in
de IJmond. De stappen die Tata Steel zet moeten leiden tot een gezondere leefomgeving
in de IJmond.

Vraag 5

Bent u het ermee eens dat voor de gezondheid van de omwonenden de fijnstof- en stikstofuitstoot
zo snel mogelijk moeten worden teruggebracht onder de advieswaarde van de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO)? Hoe gaat u dit bewerkstelligen?

Antwoord 5

Ik werk samen met gemeenten en provincies in het Schone Lucht Akkoord aan een permanente
verbetering van de luchtkwaliteit. In het Schone Lucht Akkoord is ook opgenomen dat
partijen toewerken naar de WHO-advieswaarden voor luchtkwaliteit in 2030. De WHO-advieswaarden
uit 2005 zijn daarbij als uitgangspunt benoemd, waarbij is afgesproken dat, als er
nieuwe advieswaarden worden vastgesteld, onderzocht wordt wat de gevolgen zijn. In
september 2021 heeft de WHO nieuwe advieswaarden uitgebracht.

In mijn brief van 1 juli jl.6 heb ik de Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek van het RIVM naar
de maatregelen die nodig zouden zijn om in 2030 aan de nieuwe WHO-advieswaarden voor
luchtkwaliteit te voldoen. Het onderzoek van het RIVM laat zien dat het halen van
de nieuwe WHO-advieswaarden in 2030, vergaande maatregelen zou vragen waarvan de uitvoerbaarheid
erg onzeker is. Ook zouden andere landen zich moeten committeren aan gelijke reducties
om in de buurt te komen van de nieuwe WHO-advieswaarden in 2030. We kunnen het simpelweg
niet alleen doen.

Mijn inzet is om stapsgewijs toe te werken naar de nieuwe WHO-advieswaarden. Het RIVM
onderzoek geeft geen zicht op wanneer de nieuwe WHO-advieswaarden wel gehaald kunnen
worden en welke tussenstappen mogelijk en effectief zijn. Hiervoor is meer informatie
nodig over de ontwikkeling van de luchtkwaliteit in onze buurlanden en een beter inzicht
welke maatregelen in Nederland aanvullend effectief en haalbaar zijn om de luchtkwaliteit
sneller te verbeteren. Volgend jaar wordt in Europa gesproken over de herziening van
de luchtkwaliteitsrichtlijn. Dan kunnen we beter inschatten hoe de luchtkwaliteit
zich ontwikkelt na 2030. De Europese Commissie voert hier ook momenteel onderzoek
naar uit. Mijn streven is om eind 2023 bij het vaststellen van de uitvoeringsagenda
Schone Luchtakkoord 2024–2030, op te nemen in welk tempo, en met welke tussenstappen,
wij in Nederland naar de WHO-advieswaarden toe kunnen werken.

Om tot dit besluit te komen zet ik in op twee sporen: ik verken welke aanvullende
gezondheidswinst in Nederland nog kan worden gerealiseerd met het Schone Lucht Akkoord
en ik zet in op een aanscherping van de Europese richtlijn luchtkwaliteit.

Vraag 6

Hoe duidt u dat de beoordeling van de eigen gezondheid van directe buren van Tata
Steel in de afgelopen tien jaar is verslechterd, terwijl die buiten IJmond juist is
verbeterd?

Antwoord 6

Ik vind het van belang dat de leefomgeving rondom Tata Steel zo snel mogelijk schoner,
veiliger en gezonder wordt. Ondanks een daling van de fijnstofemissies, zoals blijkt
uit de gegevens van het luchtmeetnet, heeft deze verbetering geen merkbaar effect
gehad op het medicijngebruik en op chronische aandoeningen in de hoog belaste gebieden
in de IJmond. De gezondheidseffecten van recent genomen maatregelen zijn nog niet
in de gezondheidsmonitor te onderscheiden. De aanbevelingen van de rapportage van
GGD en RIVM: «Gezondheid in de IJmond 2020» neem ik mee ik in de reeds lopende aanpak
rondom Tata Steel.

Vraag 7

Bent u in gesprek met Tata Steel over verdere versnelling van het terugbrengen van
zijn uitstoot ten opzichte van de door Tata Steel uitgebrachte «Roadmap Plus»?

Antwoord 7

Ik heb recent met de directie van Tata Steel en de provincie Noord-Holland gesproken
over de voortgang van de maatregelen uit de Roadmap+.

In algemene zin kan worden gesteld dat Tata Steel de verschillende projecten conform
planning uitvoert. De komende tijd moet blijken of met het uitvoeren van de verschillende
maatregelen ook de aangekondigde (emissie)reducties worden bereikt. Gelet op het belang
hiervan, blijf ik hier scherp op meekijken.

Ook onderzoek ik samen met de provincie Noord-Holland en het bedrijf of vooruitlopend
op het groenstaalplan extra milieu en gezondheidswinst te realiseren is, bijvoorbeeld
door het al eerder sluiten van bedrijfsactiviteiten, zoals de kooksfabriek 2, en/of
het uitvoeren van extra maatregelen bovenop de Roadmap +. Tenslotte verken ik samen
met het Ministerie van EZK of er met het bedrijf een wederkerige bindende maatwerkafspraak
tot stand kan komen, waarin afspraken worden gemaakt over ambitieuze verduurzaming
en over de kwaliteit van de leefomgeving.

Vraag 8

Welke nieuwe stappen gaat u zetten, nu door onderzoek van de GGD en het RIVM is bewezen
dat de uitstoot van Tata hevige consequenties heeft voor de gezondheid van de omwonenden?

Antwoord 8

Dit onderzoek toont het belang aan dat de leefomgeving in de IJmond verbetert.

De aanbevelingen neem ik mee ik in de reeds lopende aanpak rondom Tata Steel. Het
is zaak dat Tata Steel maximaal vaart zet in de transitie naar staalproductie met
behulp van groene elektriciteit en waterstof. Hieraan wordt door zowel het bedrijf
als de gezamenlijke overheden hard gewerkt.

Zoals aangekondigd in mijn brief van 15 juni jl. over de milieuproblematiek Tata Steel7 ga ik in overleg met de IJmondgemeenten en het RIVM om te bepalen op welke manier
deze gezondheidsmonitor een goed vervolg kan krijgen in samenhang met de andere onderzoeken
die momenteel lopen.

Vraag 9

Bent u bereid om samen met Tata Steel in kaart te brengen wat er nodig is om zo snel
mogelijk over te gaan tot sluiting van de Kooksfabriek 2?

Antwoord 9

Ja, in het commissiedebat Externe Veiligheid van 22 juni jl. heb ik toegezegd dat
ik met de mede-overheden in gesprek ga over de mogelijkheden om de Kooksfabriek 2
versneld te sluiten. Ik zal uw kamer hierover informeren.