Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kathmann over long-Covid bij leraren en onderwijsondersteunend personeel

Antwoord van Minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens de
Minister voor Langdurige Zorg en Sport (ontvangen 15 juni 2022). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2584.

Vraag 1

Bent u bekend met het meldpunt van de Algemene Onderwijsbond (AOb) rondom long covid
en kunt u aangeven of u ook bent geschrokken van de uitkomst dat veel leraren en ondersteunend
personeel corona hebben opgelopen tijdens hun werk?1

Antwoord 1

Ja, ik heb kennis genomen van het meldpunt waar ruim 1.100 mensen uit het onderwijs
zich hebben gemeld met langdurige klachten na een COVID-besmetting. Ik vind het bijzonder
vervelend voor mensen als zij gedurende een lange periode na een COVID-besmetting
klachten houden.

Vraag 2

Kunt u een overzicht geven van het aantal mensen met long covid dat nu een Wet werk
en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA-)uitkering bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen
(UWV) aanvraagt? Kunt u hierbij aangeven hoeveel zieke werknemers een WIA-uitkering
ontvangen en in welke klasse van arbeidsongeschiktheid deze zieke werknemers vallen?
Kunt u hierbij een specificering geven per sector of beroep, en dan specifiek voor
leraren?

Antwoord 2

Tijdens de periode van ziekte voordat er een WIA-aanvraag wordt gedaan, wordt de reden
van ziekmelding niet geregistreerd. Ik kan daardoor niet aangeven hoeveel mensen die
ziek zijn als gevolg van langdurige klachten na een COVID-besmetting een WIA-aanvraag
gaan doen. Op dit moment zijn er nog geen cijfers over de WIA-instroom in verband
met langdurige COVID bekend. Sinds april 2020 heeft UWV een algemene diagnosecode
voor Covid-19 in de registratiesystemen aangebracht en per 1 januari 2022 ook een
diagnosecode specifiek voor langdurige klachten na een COVID-besmetting, te gebruiken
bij alle WIA-claimbeoordelingen. UWV verwacht uiterlijk begin juli de eerste instroomcijfers
in de WIA vanwege langdurige klachten na COVID te publiceren. Hierbij wordt onderscheid
gemaakt naar arbeidsongeschiktheidsklasse en of Covid-19 de hoofd- of nevendiagnose
is. Specificering van de instroom in de WIA per sector of beroep is niet mogelijk.

Vraag 3

Vindt u het ook zorgwekkend dat nu, twee jaar later, vele leraren met long covid het
risico lopen hun baan en inkomen te verliezen vanwege het aflopen van de loondoorbetaling
bij ziekte?

Antwoord 3

Ik begrijp dat langdurige ziekte grote gevolgen kan hebben voor diegenen die het treft,
zowel sociaal, mentaal als financieel. Het stelsel van sociale zekerheid biedt een
vangnet voor alle werknemers die ziek worden en daardoor hun eigen werk niet meer
kunnen doen, ongeacht de aard of oorzaak van de ziekte. Als een zieke werknemer niet
binnen de periode van 104 weken loondoorbetaling bij ziekte of Ziektewet het werk
volledig heeft hervat, is het mogelijk dat hij daarna een WIA-uitkering ontvangt.
In samenspraak kunnen werkgever en werknemer de loondoorbetalingsperiode bij ziekte
met maximaal één jaar verlengen. De WIA-aanvraag wordt dan uitgesteld. Als een werknemer
daarna recht heeft op een WIA-uitkering betekent dit echter niet dat de inzet op re-integratie
moet stoppen. Ook betekent het niet dat de werkgever tot ontslag moet over gaan. Ook
de WIA kent mogelijkheden om de re-integratie bij de werkgever voort te zetten.

Vraag 4

Bent u het eens dat leraren met long covid, die tijdens de coronapandemie voor de
klas hebben gestaan en daardoor veel risico hadden op het oplopen van corona tijdens
hun werk, vanuit de overheid ondersteund dienen te worden?

Antwoord 4

Ik onderken dat medewerkers in het onderwijs, en ook in andere sectoren, risico’s
hebben gelopen tijdens de coronapandemie. Zoals ook in het vorige antwoord aangegeven,
biedt het reguliere stelsel van sociale zekerheid voor werknemers die ziek worden
en hun eigen werk niet meer kunnen doen een vangnet. In de brief van 25 februari jl.
die de Minister van Langdurige Zorg en Sport aan uw Kamer heeft gestuurd, is een tijdelijke
aanvullende ondersteuningsmaatregel aangekondigd voor werkgevers in de zorgsector.
Zoals ook in die brief staat, kiest het kabinet ervoor om specifiek werkgevers in
de zorg te ondersteunen vanwege het uitzonderlijke karakter van de beginfase van de
pandemie en het werken in zorg. Dit kabinet heeft in die brief aangegeven dat de overwegingen
bij de ondersteuningsmaatregel voor zorgwerkgevers zijn gebaseerd op een uitzonderlijke
combinatie van factoren in de zorgsector.

Vraag 5

Vindt u het ook onwenselijk dat leraren door het oplopen van long covid te maken hebben
gekregen met salariskorting in het tweede ziektejaar en medische kosten? Waar kunnen
deze leraren terecht voor (financiële) ondersteuning en bent u bereid om hen (financieel)
te ondersteunen hierbij?

Antwoord 5

Werkgevers zijn verplicht het loon van zieke werknemers gedurende een periode van
twee jaar door te betalen. Het eerste ziektejaar minstens 70% van het loon en minimaal
het minimumloon en het tweede ziektejaar ook minimaal 70% van het loon. De werkgever
mag tijdens ziekte meer betalen dan 70% van het loon. Zo is in bijna de helft van
de cao’s opgenomen dat in het eerste ziektejaar 100% van het loon wordt doorbetaald.
Dit geldt ook voor de cao primair onderwijs. Ten aanzien van de medische kosten geldt
dat paramedische herstelzorg bij ernstige klachten na COVID vergoed wordt vanuit het
basispakket. De huisarts of medisch specialist kan beoordelen of iemand in aanmerking
komt voor eerstelijns paramedische herstelzorg. Paramedische herstelzorg kan bestaan
uit fysiotherapie, oefentherapie, ergotherapie, diëtetiek en logopedie. De voorwaardelijke
vergoeding van deze zorg uit het basispakket is recent verlengd tot 1 augustus 2023,
zie de zesde incidentele suppletoire begroting2.

Vraag 6, 7 en 9

Bent u het eens dat het voor de re-integratie van zieke werknemers het beste is om
in dienst bij de eigen werkgever te blijven?

Erkent u daarom – ook vanuit het perspectief van het lerarentekort – het belang van
het uitstellen van de WIA-keuring voor werknemers met long covid? Zo ja, op welke
wijze denkt de Minister dat te gaan stimuleren?

Klopt het dat het mogelijk is om zieke werknemers, bijvoorbeeld met long covid, voor
een derde ziektejaar in dienst te laten houden bij hun eigen werkgever? Bent u bereid
om te kijken of er voor werknemers met long covid de mogelijkheid kan komen om voor
hen een derde ziektejaar te realiseren? Bent u dan ook bereid om te kijken of (een
gedeelte van) de kosten gedragen kunnen worden door de overheid?

Antwoord 6, 7 en 9

Werkgevers en hun zieke werknemers hebben gedurende de loondoorbetalingsperiode van
104 weken een re-integratieverplichting ten behoeve van de terugkeer in het arbeidsproces.
In eerste instantie is de re-integratie gericht op terugkeer binnen het eigen bedrijf
(spoor 1 re-integratie). Als re-integratie bij de eigen werkgever niet meer lukt kijken
werkgever en werknemer of het werk bij een andere werkgever hervat kan worden (spoor 2
re-integratie). Als een zieke werknemer niet binnen de periode van 104 weken loondoorbetaling
bij ziekte het werk volledig heeft hervat, is het mogelijk dat hij daarna een WIA-uitkering
ontvangt. Instroom in de WIA betekent echter niet dat er geen re-integratie-inspanningen
meer verricht worden en dat personen niet meer aan het werk komen. Ook de WIA kent
prikkels en mogelijkheden om te re-integreren. In samenspraak kunnen werkgever en
werknemer de periode van loondoorbetaling bij ziekte met maximaal één jaar vrijwillig
verlengen. Zij kunnen dit doen, als het er bijvoorbeeld naar uitziet dat de werknemer
binnenkort (volledig) terug kan keren in zijn oude werk, of als zij een andere oplossing
willen zoeken bij de bestaande of een andere werkgever. Re-integratie is maatwerk
en in het re-integratietraject is de belastbaarheid van de zieke werknemer leidend.
Afhankelijk van de situatie van de individuele werknemer kan het vrijwillig verlengen
van de loondoorbetalingsperiode een oplossing zijn.

Het beleid op het gebied van ziekte en arbeidsongeschiktheid geldt voor alle ziektebeelden
en aandoeningen. Ik zie op dit moment geen reden tot aanpassing specifiek voor de
groep mensen met langdurige Covid klachten. Ook voor andere ziekten en aandoeningen
kennen we geen apart beleid.

Zoals aangegeven in de beantwoording op vraag 4 kiest het kabinet ervoor om specifiek
werkgevers in de zorg tijdelijk te ondersteunen met als doel langdurige zieke zorgmedewerkers
te behouden voor de zorg en te blijven werken aan hun herstel en re-integratie vanwege
het uitzonderlijke karakter van de beginfase van de pandemie en het werken in zorg.
Het kabinet realiseert zich dat veel werkgevers grote uitdagingen hebben ondervonden
als gevolg van de pandemie en moeite hebben met het vinden van voldoende personeel.
De regeling stimuleert het behoud van mensen voor de zorgsector. Deze subsidie voor
werkgevers is een tegemoetkoming in de loonkosten die gemoeid zijn met een vrijwillige
verlenging van de loondoorbetaling na het tweede ziektejaar aan werknemers in de zorg
die in de periode 1 maart 2020 tot en met 31 december 2020 langdurig ziek zijn geworden.

Vraag 8

Bent u bereid om, net zoals in de zorg, te komen met een tegemoetkomingsfonds, met
gefixeerde schadebedragen, voor onderwijswerknemers met long covid?

Antwoord 8

De regeling zoals wordt getroffen voor de zorg is geen tegemoetkomingsfonds voor werknemers,
maar een subsidieregeling specifiek voor werkgevers in de zorg, zoals aangekondigd
door de Minister van Langdurige Zorg en Sport in de Kamerbrief van 25 februari jl.
Het kabinet zet met deze regeling in op een extra stimulans voor het herstel en de
re-integratie van personen in de zorg met langdurige klachten na een COVID-besmetting.
Het kabinet kiest daarvoor vanwege de unieke combinatie van factoren die in de zorgsector
speelden aan het begin van de coronacrisis. Er is op dit moment geen regeling in voorbereiding
voor het onderwijs.

Vraag 10

Herkent u de signalen vanuit leraren, maar ook vanuit andere werknemers, dat de keuringen
bij long covid door het UWV soms als star en averechts wordt ervaren? Zo ja, bent
u bereid om hierover met het UWV in gesprek te gaan?

Antwoord 10

Het is bijzonder vervelend voor mensen als zij langdurige klachten hebben na een COVID-besmetting.
Als iemand na twee jaar ziekte het werk niet (volledig) heeft hervat kan hij/zij een
WIA-uitkering aanvragen. Het is mij bekend dat er veel vragen zijn over de WIA-beoordeling
van mensen die ziek zijn als gevolg van langdurige klachten na een COVID-besmetting.
UWV is zich hier ook van bewust en heeft om die reden op haar website een pagina ingericht
met extra informatie hierover. Daarnaast implementeert UWV dit jaar een werkwijze
waarbij mensen die een WIA-aanvraag hebben gedaan, helemaal aan het begin van dit
proces, door een UWV-medewerker worden gebeld. Zij geven de aanvrager uitleg over
de stappen die nodig zijn om tot een beoordeling van de WIA-aanvraag te komen. Wat
WIA inhoudt, wordt verteld in een nieuwe online WIA-webinar, waar de WIA-aanvrager
naar verwezen wordt.

Zoals voor iedereen die te maken krijgt met ziekte en arbeidsongeschiktheid, geldt
ook voor werknemers met langdurige COVID dat de uitkomst van de WIA-beoordeling niet
voor iedereen met vergelijkbare klachten precies gelijk zal zijn. Dat is logisch,
omdat de klachten die mensen bij langdurige COVID ervaren niet voor iedereen hetzelfde
zijn, maar ook omdat de individuele omstandigheden van de werknemer een rol spelen
bij de beoordeling van de mate van arbeidsongeschiktheid.

De WIA is erop gericht om inkomen uit arbeid te verzekeren en een terugval in inkomsten
dor ziekte (gedeeltelijk) op te vangen. Gevolg daarvan in de systematiek van de WIA,
is dat wordt beoordeeld wat de resterende verdiencapaciteit van iemand met een ziekte
of beperking is. Op basis daarvan wordt het arbeidsongeschiktheidspercentage vastgesteld
en dat kan dus van persoon tot persoon verschillen, ook wanneer mensen vergelijkbare
klachten ervaren.

UWV behandelt alle WIA-aanvragen op eenzelfde manier en houdt bij de beoordeling van
de mate van arbeidsongeschiktheid rekening met de functionele mogelijkheden in arbeid
van de individuele werknemer. UWV maakt geen onderscheid in manier van handelen naar
de reden van uitval of ziekte. Dat betekent ook dat de uitkomst van de WIA-beoordeling
niet voor iedereen die langdurige klachten heeft na een COVID-besmetting precies gelijk
zal zijn. Dit is de gebruikelijke gang van zaken voor iedereen die te maken krijgt
met ziekte en arbeidsongeschiktheid, niet alleen voor werknemers met langdurige klachten
na COVID.