Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ceder over het VN-Onderzoek naar oorlogsmisdaden in Jemen

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 8 juni 2022).

Vraag 1

Klopt het dat het onderzoek naar oorlogsmisdaden in Jemen is beëindigd en, zo ja,
kunt u aangeven wat de reden daarvan is geweest?1

Antwoord 1

Dat klopt. Het mandaat van de Group of Eminent International and Regional Experts
is beëindigd, omdat het in de 48e zitting van de VN-Mensenrechtenraad niet mogelijk bleek om de vereiste meerderheid
voor verlenging van het mandaat te behalen.

Vraag 2

Klopt het dat er door bepaalde partijen voor gepleit is dit onderzoek te beëindigen?
Klopt het, zoals de schrijvers van een opinieartikel in de Volkskrant2 stellen, dat het onderzoek na een intensieve lobby onder leiding van Saoedi-Arabië,
is beëindigd?

Antwoord 2

Het mandaat van de Group of Eminent Experts is op 11 oktober 2021 beëindigd, mede dankzij een intensieve lobby vanuit de Arabische
groep. De uitkomst van de hoofdelijke stemming over de desbetreffende resolutie is
terug te vinden op de website van de VN-Mensenrechtenraad.

Vraag 3

Bent u het eens met de stelling dat als gevolg van het VN-onderzoek en de media-aandacht
destijds, het geweld, en dus ook het aantal burgerslachtoffers, soms behoorlijk afnam?
Erkent u de meerwaarde van een dergelijk onderzoek?

Antwoord 3

Aandacht voor en onderzoek naar oorlogsmisdaden, schendingen van internationaal recht
en mensenrechten is essentieel voor het tegengaan van straffeloosheid en draagt indirect
bij aan het voorkomen van verder geweld en burgerslachtoffers. Dit geldt ook voor
het onderzoek van de Group of Eminent Experts naar Jemen.

Vraag 4

Zou u er voorstander van zijn dat dit onderzoek opnieuw wordt voortgezet? Zo ja, bent
u bereid om dit in de eerstvolgende vergadering van de VN-Mensenrechtenraad voor te
stellen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Nederland heeft zich de afgelopen jaren intensief ingezet om via multilaterale initiatieven
straffeloosheid in Jemen tegen te gaan. Dit heeft geleid tot het onafhankelijk en
internationaal onderzoek naar mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden in Jemen
door de Group of Eminent Experts. Tijdens de zitting van de Mensenrechtenraad in oktober 2021 bleek dat er geen vereiste
meerderheid was om het mandaat van de Group of Eminent Experts te verlengen. Nederland heeft vervolgens, samen met gelijkgezinde landen, de noodzaak
van het tegengaan van straffeloosheid in Jemen benadrukt in twee gezamenlijke verklaringen:
in New York (Derde Commissie, oktober jl.) en in Genève (de 49e Mensenrechtenraad, maart jl.).

Gelet op de huidige samenstelling van de Mensenrechtenraad, acht Nederland de kans
van slagen van een nieuw initiatief in de aankomende vergadering zeer klein. Gelijkgezinde
landen delen deze inschatting. Op basis van de bovenstaande analyse heeft Nederland
besloten geen initiatief te nemen tijdens de aankomende Mensenrechtenraad. Gelijkgezinde
landen hebben om vergelijkbare redenen aangegeven dat zij ook geen initiatief zullen
nemen.

Het tegengaan van straffeloosheid in Jemen blijft echter onverminderd belangrijk.
Daarom maakt Nederland extra middelen uit het Mensenrechtenfonds beschikbaar voor
lokale initiatieven die hierop gericht zijn. Ook zal Nederland het belang van het
tegengaan van straffeloosheid in internationale fora en in bilaterale gesprekken blijven
benadrukken. Verder blijft Nederland, in nauwe samenwerking met gelijkgezinde landen,
zoeken naar mogelijkheden om te komen tot een VN gemandateerd onderzoek.