Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over het wegmoffelen van oversterfte door Coronadashboard

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 30 mei
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Coronadashboard moffelt oversterfte weg»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Waarom heeft het coronadashboard oversterfte weggemoffeld? Kunt u uw antwoord gedetailleerd
toelichten?

Antwoord 2

Het coronadashboard heeft de oversterfte niet weggemoffeld. Door een technische fout
is sinds eind 2021 het blauwe gebied van de grafiek over oversterfte op het dashboard
te breed getoond. Het blauwe gebied geeft de boven- en ondergrens van de verwachte
sterftecijfers van het CBS weer. Door de grotere bandbreedte van de verwachte sterfte
stak de daadwerkelijke sterfte minder snel boven deze bandbreedte uit. Door de technische
fout leek de oversterfte lager dan die werkelijk was.

De fout is ontstaan bij het inladen van de prognoses die het CBS 1x per jaar maakt
van de sterfte van het volgende jaar en heeft met terugwerkende kracht effect gehad
op de gehele grafiek (dus de periode maart 2020- heden). De fout is op 2 mei jl. onder
onze aandacht gebracht via een tweet van Maurice de Hond, die suggereerde dat VWS
deze fout met opzet heeft gemaakt om veel weken met oversterfte weg te moffelen. Het
gaat echter om een technische fout.

Op 3 mei jl., de dag nadat de fout bij het dashboard bekend is geworden, is de grafiek
voor de gehele periode met terugwerkende kracht aangepast.

Vraag 3

Deelt u de mening dat een dashboard van de rijksoverheid te vertrouwen moet zijn en
geen cijfers moet vervalsen om het aantal coronasterfgevallen aan te dikken? Zo ja,
wilt u het coronadashboard per direct ontbinden?

Antwoord 3

Ik deel de mening dat een dashboard van de rijksoverheid te vertrouwen moet zijn.
Dat is ook het geval. Het coronadashboard laat actuele cijfers zien over het coronavirus
in Nederland. Dit is betrouwbare informatie afkomstig van het RIVM, de GGD’en en de
ziekenhuizen. Indien er een fout wordt gemaakt, wordt deze na ontdekking zo snel mogelijk
hersteld. Hier wordt transparant over gecommuniceerd via het coronadashboard.

Vraag 4

Heeft u de bereidheid om cruciale analyses (o.a. over de oversterfte) door onafhankelijke
deskundigen te laten uitvoeren en niet door (semi-)overheidsinstanties, zodat het gegoochel met cijfers met het doel om mensen corona-angst
aan te jagen tot het verleden gaat behoren? Kunt u uw antwoord gedetailleerd toelichten?

Antwoord 4

Allereerst wil ik u er op wijzen dat het RIVM en CBS onafhankelijke onderzoeksorganisaties
zijn. Daarnaast kunnen onafhankelijk deskundigen op basis van de open data van het
CBS en RIVM ook hun eigen onderzoek doen. Ook wil ik onderzoek door academici mogelijk
maken. Zo heb ik in de Kamerbrief over de langetermijnstrategie COVID-19, verstuurd
op 1 april 2022, aangegeven dat ik de ambitie heb om academici in staat te stellen
hun eigen analyses te maken. Daarom streef ik er naar COVID-19 data van partijen zoals
het RIVM en de GGD toegankelijk te maken voor onderzoek door derden, uiteraard voor
zover dat mogelijk is binnen de AVG2.

Eerder heb ik uw Kamer geïnformeerd over de aanpak van het oversterfte onderzoek waarbij
onderzoekers, niet gelieerd aan (semi-) overheidsinstanties betrokken worden. In de
stand van zakenbrief COVID-19 van 15 februari jl.3 heb ik aangegeven dat het oversterfte onderzoek door middel van drie trajecten vorm
krijgt. Hiermee wordt het onderscheid gemaakt tussen het onafhankelijk onderzoek wat
uitgevoerd wordt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het RIVM (traject
1 en 2), en de opdracht aan ZonMw om academisch onderzoek mogelijk te maken (traject
3).

Ik wil hiermee het belang van academisch onderzoek losstaand van de overheid onderstrepen.