Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hammelburg over de internationale onderhandelingen in Ierland over de gevolgen van explosieve wapens in bevolkte gebieden

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister van Defensie
(ontvangen 17 mei 2022).

Vraag 1

Herinnert u zich de antwoorden op eerdere vervolgvragen over explosieve wapens in
dichtbevolkte gebieden?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de positie van het Internationale Rode Kruis dat stelt dat eenavoidance principle op het gebruik van explosieve wapens met wijd bereik (wide area effects) in dichtbevolkte gebieden zou moeten gelden?2 Deelt u deze opvatting? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 2

Nederland is bekend met de positie van het Internationale Rode Kruis (ICRC).3 Net als het ICRC vindt Nederland dat de focus van de politieke verklaring moet liggen
op het gebruik van explosieve wapens met wijd bereik of wijde impact omdat deze het
meeste burgerleed kunnen veroorzaken. Betere naleving en implementatie van het humanitair
oorlogsrecht door zowel statelijke als niet-statelijke actoren is hiervoor noodzakelijk.
Een avoidance principle op het gebruik van explosieve wapens met wijd bereik (wide area effects), voortvloeiend uit het bestaand humanitair oorlogsrecht, kan daarbij een nuttig
beleidsmiddel zijn.

Vraag 3

Bent u bereid in Ierland te pleiten hetavoidance principle op te nemen in de politieke verklaring? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Ja, mits de formulering van een dergelijk avoidance principle geen afbreuk doet aan of een herinterpretatie is van het bestaand recht. Ook hangt
dit nauw samen met andere elementen in de concepttekst. Zo bestaat ook na de bijeenkomst
van 6-8 april, waarover meer in het antwoord op vraag, nog geen overeenstemming over
de definiëring en afbakening van het type explosieve wapens dat in de politieke verklaring
wordt bedoeld.

Vraag 4

Hoe wijkt het Nederlandse standpunt af van dat van het Internationale Rode Kruis?
Hoe onderbouwt u dit?

Antwoord 4

Het Nederlandse standpunt en dat van het ICRC komen grotendeels overeen. Nederland
heeft tijdens de consultaties bijvoorbeeld een voorstel van het ICRC gesteund om nader
te beschrijven wat voor soort explosieve wapens in het bijzonder problematisch zijn.
Aan de andere kant zijn er ook verschillen, zoals de opname van een verwijzing naar
het bestaand humanitair oorlogsrecht in de centrale paragraaf 3.3 van de concept-politieke
verklaring. Over de nuanceverschillen blijven wij in dialoog met het ICRC en andere
deelnemers aan het proces om tot een succesvolle uitkomst te komen.

Vraag 5

Kunt u de Kamer voor aanvang van de onderhandelingen in Ierland informeren over de
Nederlandse inzet op dit punt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Vanwege de korte tijdspanne tussen het indienen van de Kamervragen en de onderhandelingen
is het niet gelukt om uw Kamer voor aanvang van de onderhandelingen te informeren.
Daarom informeer ik u hierbij over het verloop van de consultaties en het vervolgproces.

Tijdens de bijeenkomst van 6 tot 8 april zijn in een constructieve sfeer standpunten
uitgewisseld tussen staten, internationale organisaties en maatschappelijke organisaties
op basis van de door Ierland opgestelde concept-politieke verklaring. De noodzaak
van het beschermen van burgers in conflicten werd veelvuldig benadrukt, ook met het
oog op de situatie in Oekraïne, waarbij door een groot aantal aanwezigen het Russische
optreden scherp werd veroordeeld.

Over de manier waarop burgers beter kunnen worden beschermd tegen de gevaren van explosieve
wapens in bewoonde gebieden bestaat nog geen overeenstemming. Zo is bijvoorbeeld nog
geen eenduidige opvatting over de definiëring en afbakening van het type explosieve
wapens dat in de politieke verklaring dient te worden geadresseerd, noch over de formulering
van de te nemen acties. Nederland heeft gedurende de bijeenkomst middels verschillende
tekstvoorstellen constructief bijgedragen aan het vinden van een compromis.

De ambitie van het Ierse voorzitterschap is om in de komende weken een nieuwe concepttekst
op te stellen en deze tekst begin van de zomer met de betrokken landen en organisaties
nader te bespreken. Nederland zal zich ook in de vervolgconsultaties constructief
blijven inzetten om tot een breed gedragen politieke verklaring te komen die recht
doet aan de noodzaak om burgers tijdens gewapende conflicten te beschermen en tegelijkertijd
de noodzaak die bescherming ook praktisch uitvoerbaar te houden.

Vraag 6

Kunt u deze vragen, gezien de opkomende onderhandelingen in Ierland, zo spoedig mogelijk
en voor de onderhandelingen in Ierland beantwoorden?

Antwoord 6

De antwoorden zijn zo spoedig mogelijk met uw Kamer gedeeld.