Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over dwangarbeid in relatie tot het WK voetbal in Qatar

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 17 mei 2022). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2021–2022, nr. 2617.

Vraag 1 en 2

Wat is uw oordeel over het rapport van Amnesty «They think they we're machines» over
dwangarbeid bij beveiligingsbedrijven die betrokken zijn bij het WK voetbal?1

Bent u het ermee eens dat Qatar nog steeds een lange weg te gaan heeft in de naleving
van de rechten van arbeidsmigranten?

Antwoord 1 en 2

Het kabinet heeft kennis genomen van het rapport van Amnesty International. Qatar
heeft de afgelopen jaren een aantal belangrijke hervormingen doorgevoerd, maar implementatie
van hervormingen blijft een punt van zorg. Nederland zal zich blijven inzetten voor
verbetering van de situatie van arbeidsmigranten, in aanloop naar het WK en daarna,
en Qatar blijven oproepen alle hervormingen volledig te implementeren en te handhaven.
Het kabinet zet daarom de kritische dialoog voort en verwelkomt samenwerking van Qatar
met internationale mensenrechtenorganisaties. Naast directe gesprekken met Qatar,
is Nederland hierover in gesprek met verschillende stakeholders, waaronder internationale
partners en mensenrechtenorganisaties.

Vraag 3 en 5

Gaat u zich ervoor inspannen dat Qatar de misstanden in deze sector onderzoekt, de
resultaten publiek maakt en actie onderneemt?

Bent u bereid om de druk op Qatar te verhogen, bilateraal dan wel samen met gelijkgezinde
landen, om te komen tot volledige uitvoering en handhaving van de hervormingen van
het systeem van tewerkstelling van arbeidsmigranten, dat nog altijd te wensen overlaat?

Antwoord 3 en 5

Nederland staat in nauw contact met Qatar om de situatie van arbeidsmigranten concreet
te verbeteren en draagt via engagement en kritische dialoog bij aan verbetering van
de situatie van arbeidsmigranten.

Nederland brengt zorgen omtrent arbeidsmigranten, ook los van het WK, regelmatig over
op zowel politiek als hoog-ambtelijk niveau. In maart jl. bracht de Nederlandse mensenrechtenambassadeur
een bezoek aan Qatar, waarbij zij deze kwesties heeft aangekaart bij de Qatarese autoriteiten
en bij verschillende andere stakeholders. Ook heeft de Secretaris-Generaal van het
Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken in februari van dit jaar een bezoek
gebracht aan Qatar en zorgen omtrent implementatie van arbeidshervormingen besproken
met de Qatarese overheid. Zelf hoop ik ook binnenkort in de gelegenheid te zijn Qatar
te bezoeken.

De Nederlandse ambassade in Doha zet zich daarnaast actief in om verbetering in de
praktijk te bewerkstelligen. Zo wordt kennis en ervaring met autoriteiten gedeeld,
bijvoorbeeld op het gebied van arbeidsinspectie en medezeggenschapsraden in samenwerking
met de Qatarese overheid, ILO en het bedrijfsleven. Ook adviseert de ambassade Nederlandse
bedrijven die zaken (willen) doen in Qatar over internationaal maatschappelijk verantwoord
ondernemen.

Vraag 4

Vindt u de verklaring van uw mensenrechtenambassadeur na haar meest recente bezoek
aan Qatar niet veel te rooskleurig, onder meer waar zij Qatar een voorbeeld in de
regio noemt?2

Antwoord 4

De Nederlandse mensenrechtenambassadeur heeft in al haar gesprekken het belang van
implementatie en handhaving van arbeidshervormingen benadrukt. Ook onderschreef ze
hierin de verantwoordelijkheid van de Qatarese overheid.

Nederland zet zich daarnaast actief in om verbetering in de situatie van de arbeidsomstandigheden
in Qatar in de praktijk te bewerkstelligen. Zo wordt kennis en ervaring met de autoriteiten
gedeeld, bijvoorbeeld op het gebied van arbeidsinspectie en medezeggenschapsraden.
Qatar heeft over de afgelopen jaren een aantal belangrijke arbeidshervormingen doorgevoerd,
waarbij het land voorloopt op andere landen in de regio. Dit neemt niet weg dat implementatie
van hervormingen een punt van zorg blijft.

Vraag 6

Beschouwt u het bericht dat de sponsors (ING, Albert Heijn) van de KNVB niet naar
het WK gaan als bevestiging van de indruk dat meer druk op Qatar geboden is?3

Antwoord 6

Bedrijven die het Nederlands voetbalelftal sponsoren maken zelf een afweging over
de mate waarin zij betrokken willen zijn bij het WK in Qatar, bijvoorbeeld door het
afreizen naar het WK, shirtsponsoring of reclames. Het kabinet heeft en neemt zijn
eigen verantwoordelijkheid in de betrekkingen met Qatar.

Vraag 7

Bent u het eens met Louis van Gaal als hij zegt dat het belachelijk is dat het WK
in Qatar wordt gehouden: «Het gaat om geld, om commerciële belangen. Dat doet ertoe
bij de FIFA»? Zo ja, had u liever gewild dat het WK ergens anders werd georganiseerd?4

Antwoord 7

Het kabinet heeft geen invloed op en zeggenschap over de processen van FIFA en speelt
daarmee geen rol in de toewijzing van het WK.

Vraag 8

Gaat u alsnog onze motie van 25 februari 2021 over een diplomatieke boycot van het
WK uitvoeren, opdat wordt voorkomen dat de Koning of een bewindspersoon aanwezig is
bij het WK?5

Antwoord 8

Het kabinet blijft door middel van constructief-kritisch beleid, waarbij samenwerking
en dialoog met Qatar centraal staan, bijdragen aan verbetering op het gebied van mensenrechten,
en specifiek de situatie van arbeidsmigranten. Internationale (mensenrechten)organisaties,
zoals Amnesty International en Human Rights Watch, benadrukken het belang van samenwerking
en kritische dialoog, omdat daarmee duurzame veranderingen in de situatie van arbeidsmigranten
in Qatar kunnen worden gerealiseerd. Zij zijn derhalve geen voorstander van een boycot.
Nederland is hierover tevens in gesprek met andere landen. EU-partners en andere gelijkgezinde
landen zijn mede gezien voorgenoemde redenen ook geen voorstander van een boycot.

De Nederlandse regering kiest voor samenwerking en dialoog met Qatar om verbetering
en implementatie van arbeidshervormingen verder te bewerkstelligen. Samenwerking en
dialoog met Qatar zijn ook nodig in het licht van een reeks andere dossiers die raken
aan de belangen van Nederland. Zo heeft het land een cruciale rol gespeeld in het
veilig overbrengen van mensen uit Afghanistan die recht hebben op verblijf in Nederland.
Ook kan Qatar een belangrijke rol spelen in de verdere diversifiëring van de Europese
energie-import.

Het kabinet houdt de motie-Karabulut c.s. (21 501-02 nr. 2273) voorlopig dus nog in beraad en zal voor de start van het WK Voetbal terugkomen op
de uitvoering van de motie.