Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Brekelmans over Oekraïne

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 3 februari 2022).

Vraag 1

Herinnert u zich dat u op 24 januari 2022 heeft aangegeven geen familie van ambassadepersoneel
of niet-essentieel ambassadepersoneel uit Oekraïne weg te halen?

Antwoord 1

Ja. Daarbij heb ik tevens aangegeven dat de situatie zorgelijk en moeilijk te voorspellen
is. Het terughalen van ambassadepersoneel of niet-essentieel ambassadepersoneel is
in dit soort situaties een dilemma. Natuurlijk moet worden voorkomen dat mensen in
gevaar komen door te laat handelen. Tegelijkertijd zou te vroeg weghalen van ambassadepersoneel
kunnen bijdragen aan instabiliteit en onrust, terwijl spanningen al hoog zijn. Daarom
heb ik de mogelijkheid geboden aan ambassademedewerkers en familieleden die zich onveilig
voelen, om terug te keren naar Nederland. Nederland, Duitsland en Oostenrijk zijn
op dit moment de enige EU-landen die deze stap hebben gezet. De situatie blijft onvoorspelbaar
en daarom blijven we de veiligheidssituatie actief en nauwgezet monitoren, ook in
nauw contact met EU-partners en andere landen.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de veiligheidsrisico’s voor ambassadepersoneel en familieleden in
Oekraïne?

Antwoord 2

De situatie in Kiev is over het algemeen rustig. Op dit moment kunnen ambassademedewerkers
veilig hun werk doen. Uiteraard heeft de veiligheid van ambassadepersoneel onze continue
aandacht. Ook worden alle benodigde voorbereidingen getroffen voor het geval de veiligheidssituatie
verslechtert.

Vraag 3

Kunt aangeven waarom de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië een
deel van hun ambassadestaf en familieleden terugtrekken uit Oekraïne?

Antwoord 3

Alhoewel ik geen inzicht heb in alle overwegingen van deze landen, zal in belangrijke
mate meespelen dat bijv. de Verenigde Staten enkele honderden medewerkers en familieleden
heeft gestationeerd in Kiev. De Nederlandse ambassade in Kiev heeft veel minder medewerkers,
die mogelijkerwijs zullen moeten worden geëvacueerd over de weg. De ambassades van
de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië in Kiev zijn overigens operationeel.

Vraag 4, 5, 6

Heeft u contact gehad met deze landen over welke risicoanalyse hieraan ten grondslag
ligt? Zo ja, hoe beoordeelt u die analyse? Zo nee, bent u bereid alsnog navraag te
doen?

In hoeverre wijkt de risicoanalyse van Nederland af van de risicoanalyses van de Verenigde
Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië?

Neemt Nederland bewust meer risico dan bovengenoemde drie landen? Zo ja, waarom? Zo
nee, hoe is het dan mogelijk dat Nederland een ander beleid voert ten aanzien van
familieleden en niet-essentieel personeel?

Antwoord 4, 5, 6

Van deze landen heb ik geen volledige inzage gekregen in hun risicoanalyse, dat is
ook niet gebruikelijk. Met deze landen is voortdurend contact over de zorgelijke situatie
in Oekraïne. Gelet op het vertrouwelijk karakter kan deze informatie niet gedeeld
worden. De dreigingen die Nederlandse ambassademedewerkers en hun familieleden lopen
in Kiev zijn in kaart gebracht, tevens zijn maatregelen getroffen om de geïdentificeerde
dreigingen zoveel mogelijk te mitigeren. Ik hecht eraan te benadrukken dat geen enkele
EU-lidstaat ambassademedewerkers uit Kiev heeft teruggehaald. Het beleid dat Nederland
voert is vergelijkbaar met het beleid van andere EU-lidstaten, waarbij ernaar wordt
gestreefd zoveel mogelijk in EU-verband op te trekken.

Vraag 7

Klopt het dat bovengenoemde drie landen niet alleen familieleden en niet-essentieel
personeel de vrijwillige keuze geven om al dan niet te vertrekken, maar expliciet
beleid hebben om hun presentie af te schalen?

Antwoord 7

Ja.

Vraag 8

Bent u van mening dat het aan individuen overlaten van de vertrekkeuze kan leiden
tot meer risico voor ambassadepersoneel, indien zij (bijvoorbeeld uit plichtsbesef)
druk voelen om te blijven?

Antwoord 8

Nee. Hierover is ook nauw contact met de ambassade.

Vraag 9

In welke situatie wordt er alsnog besloten ambassadepersoneel terug te trekken? Is
er een plan voor evacuatie in noodsituaties?

Antwoord 9

Indien ambassademedewerkers niet langer in staat zijn hun werkzaamheden in veiligheid
uit te voeren en het nemen van mitigerende- en beveiligingsmaatregelen niet langer
mogelijk is. Dit is overigens conform het verzoek van de Kamer, om naar alle ambassades
te communiceren dat

ambassades altijd open moeten blijven tot het laatst mogelijke moment1. Daarbij merk ik op dat in voorkomende gevallen vooruitlopende daarop niet-essentiële
medewerkers en hun familieleden verplicht kunnen worden terug gehaald naar NL. Dit
om het aantal uitgezonden medewerkers die mogelijkerwijs uiteindelijk zullen moeten
worden geëvacueerd zo klein mogelijk te maken. Vanzelfsprekend zijn verschillende
opties om het land te verlaten in kaart gebracht.

Vraag 10

Waarom adviseert het reisadvies voor Oekraïne reizen uit te stellen, en raadt het
reizen naar Oekraïne niet expliciet af? Waarom is het reisadvies voor het grootste
deel van Oekraïne nog oranje en niet rood?

Antwoord 10

Tijdens het Commissiedebat Raad Buitenlandse Zaken deed ik de toezegging om te kijken
naar de tekst van het reisadvies voor Oekraïne. De tekst in het reisadvies is inmiddels
aangescherpt met een duidelijke boodschap om reizen uit te stellen en het verblijf
te heroverwegen. Het reisadvies voor Oekraïne is oranje en deels rood voor de gebieden
Donetsk, Loegansk, de Krim en het grensgebied met Rusland en Belarus. Ons reisadvies
is hiermee in lijn met de reisadviezen van andere EU-landen. Daarnaast worden Nederlanders
in Oekraïne opgeroepen zich te registreren bij de BZ informatieservice opdat zij bereikbaar
zijn voor communicatie vanuit de ambassade voor noodsituaties. Verder wordt in het
reisadvies verwezen naar een crisispagina op nederlandwereldwijd.nl met informatie
over stappen die mensen kunnen nemen bij een dreigende crisis waarbij ook wordt ingegaan
op het belang van een tijdig besluit over vertrek. Uiteraard worden de ontwikkelingen
aan de grens tussen Oekraïne en Rusland voortdurend en nauwlettend gemonitord en zal
indien nodig het reisadvies verder aangepast worden.

Vraag 11

Waarom zegt het reisadvies voor Rusland niks over de expliciete risico’s in het grensgebied
met Oekraïne? Bent u bereid om de tekst van het reisadvies op dit punt aan te scherpen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 11

De reisadviezen voor Rusland en Belarus zijn inmiddels aangepast met een vermelding
van de Russische troepenopbouw langs de grens met Oekraïne. Voor Belarus gaat dit
ook om troepenopbouw langs de grens met Polen. Het advies is om niet te reizen binnen
10 km van deze grenzen. Deze grensstreken hebben in de betreffende reisadviezen een
rode kleur gekregen. Ook aan Oekraïense kant geldt hetzelfde advies. De grensstrook
van Oekraïne met Belarus en Rusland tot 10 km landinwaarts is in het reisadvies voor
Oekraïne ook rood.

Vraag 12

Bent u gezien de acute dreiging en snelheid van alle ontwikkelingen bereid om deze
vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden, bij voorkeur nog deze week?

Antwoord 12

De vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.