Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de geannoteerde Agenda Buitengewone Formele Energieraad 26 oktober 2021

De vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft een aantal vragen en opmerkingen
aan de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat voorgelegd over de geannoteerde
agenda voor de buitengewone (formele) Energieraad op 26 oktober 22 september 2021.

De fungerend voorzitter van de commissie, Azarkan

De griffier van commissie, Nava

Inhoudsopgave

blz.

I

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

II

Antwoord/reactie van de Staatssecretaris

4

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie lezen dat de Europese Commissie, in de mededeling over
de stijgende energieprijzen van 14 oktober 2021 een «toolbox» heeft gepresenteerd
met maatregels die lidstaten en de Europese Commissie kunnen nemen in het kader van
de gestegen energieprijzen. Deze leden hebben een aantal vragen.

De leden van de VVD-fractie vragen hoe de voorstellen uit de «toolbox» aansluiten
bij de Nederlandse compensatieregelingen. In hoeverre past de gekozen Nederlandse
compensatie binnen de kaders van deze «toolbox».

De leden van de VVD-fractie lezen dat het kabinet van mening is dat voor Nederland
de gezamenlijke gasinkoop niet acceptabel is omdat het ingrijpt in de werking van
de markt en bovendien de hoge prijzen niet zal oplossen. Deze leden vragen wat deze
inzet betekent voor de onderhandelingspositie van Europese lidstaten tegenover grote
gasimporteurs zoals Rusland. Wat ziet het kabinet als alternatieven om de onderhandelingspositie
tegenover Rusland te versterken?

De leden van de VVD-fractie delen de mening van het kabinet dat de aankondiging van
de Europese Commissie omtrent de gedelegeerde handeling kernenergie in het kader van
de taxonomie een wenselijke ontwikkeling is. Ook delen zij de mening dat de spoedige
uitwerking op dit front belangrijk is. De leden van de VVD-fractie vragen daarom het
kabinet wanneer de uitwerking van kernenergie in de taxonomie wordt verwacht. Ook
vragen zij ook of het kabinet een gedetailleerde indicatie kan geven van het krachtenveld
op dit onderwerp. Kan het kabinet ook toelichten hoe het de opname van kernenergie
in de taxonomie zelf zal inbrengen in de Energieraad?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van de extra ingelaste
energieraad. Deze leden vragen de regering wat de positie is van Nederland in de discussie
rondom het in Europa gezamenlijk inkopen van gas. Zij zien een gezamenlijke Europese
aanpak, zowel nu als in de toekomst, als een mogelijkheid om de energie-afhankelijkheid
van landen als Rusland te verminderen.

De leden van de D66-fractie lezen dat de Europese Commissie verdere investeringen
in isolatie overweegt. Hoe sluit dit aan bij de 150 mln. euro die de regering uittrekt
voor isolatie? Is dit bedrag voldoende om daadwerkelijk ook op lange termijn de impact
van stijgende gasprijzen (ook in de toekomst) te beperken? Deze leden vragen hoe het
«Fit-fo-55»-pakket, dat een renovatieversneller bevat, bij kan dragen aan dit Europese
probleem? Wordt er gesproken over hogere ambities, in beleid en financiën?

De leden van de D66-fractie merken op dat uit recent nieuws is gebleken dat de gasprijs
weer in kleine mate zakt, naast een warmer najaar spelen de hoge opbrengsten van wind
op zee hierin ook een rol. Zal de Staatssecretaris in Europees verband oproepen tot
een integrale aanpak van dit probleem, waar ook de groei van hernieuwbare energie
wordt meegenomen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de
Buitengewone Formele Energieraad van 26 oktober 2021 en hebben nog enkele vragen.

De leden van de CDA-fractie spreken hun genoegen uit over het feit dat het kabinet
maatregelen heeft aangekondigd om de gevolgen van de stijging van de energieprijzen
te beperken. Huishoudens met een gemiddeld verbruik kunnen een tegemoetkoming van
430 euro verwachten en voor (mkb)bedrijven komt er een lastenverlichting van in totaal
ruim 500 mln. euro. Deze leden merken op dat experts stellen dat vooral hoge inkomens
zullen profiteren van deze compensatie voor de hoge energieprijzen, omdat de getroffen
maatregelen (te) generiek zijn. Zij vragen de Staatssecretaris te reactie op deze
uitspraken. Kan de Staatssecretaris daarbij tevens aangeven welke andere (meer op
lage inkomens gerichte) opties er door het kabinet zijn overwogen en waarom er uiteindelijk
niet voor deze opties is gekozen?

De leden van de CDA-fractie merken op dat EU-lidstaten die ervoor kiezen om tijdelijke
compenserende maatregelen te nemen en steun te verlenen aan huishoudens deze maatregelen
deels kunnen financieren uit de EU ETS-inkomsten. Zij vragen de Staatssecretaris hoeveel
van de ETS-inkomsten die Nederland ontvangt zij voornemens is om in te zetten voor
de aanpak van de huidige hoge energieprijzen.

Tevens lezen de leden van de CDA-fractie dat het kabinet ingrijpen in de werking van
de energie- en ETS-markten zeer ongewenst acht en dat ook bijvoorbeeld de gezamenlijke
inkoop van gasreserves door het kabinet niet als een oplossing voor de huidige prijsstijging
worden gezien. Deze leden vragen de Staatssecretaris welke rol zij wel ziet voor de
EU en voor een op EU-niveau gecoördineerde aanpak om de stijgende energieprijzen op
de korte en/of middellange termijn aan te pakken.

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de «toolbox» van de Europese Commissie
met mogelijke initiatieven en steunmaatregelen voor compensatie van de stijgende energierekening,
alsook het besluit van het demissionaire kabinet om de energiebelasting tijdelijk
te verlagen. Deze leden vinden de maatregelen die het demissionaire kabinet neemt
volstrekt onvoldoende. Zij constateren dat veel van de maatregelen die de Europese
Commissie voorstelt zijn gericht op het helpen van specifieke doelgroepen, maar dat
het Nederlandse demissionaire kabinet kiest voor generieke maatregelen. Hierdoor profiteren
vooral hoge inkomens en worden huishoudens die echt in de problemen komen niet volledig
gecompenseerd, terwijl hoge inkomens die stijging prima aan kunnen. Wanneer de energierekening
met 900 euro stijgt, is 430 euro immers niet voldoende. En voor wie leeft in energiearmoede
komt die stijging die dan alsnog geldt hard aan.

De leden van de SP-fractie vragen welke EU-lidstaten wel succesvol ervoor zorgen dat
de compensatie ook daadwerkelijk bij de huishoudens terechtkomen die het het hardst
nodig hebben. Kan de regering reageren op de plannen in omringende landen? Kan de
regering voorts reageren op het Spaanse beleid waar de winsten van energiebedrijven
worden teruggegeven aan huishoudens die compensatie voor de energierekening nodig
hebben? De leden zijn van mening dat het demissionaire kabinet ook de winsten van
energiebedrijven zou moeten aanpakken.

Voorts zijn de leden van de SP-fractie van mening dat veel meer geïnvesteerd moet
worden in het verduurzamen van de slechtst geïsoleerde woningen en dat de huren verlaagd
moeten worden. Hiermee help je specifiek de groep die wordt getroffen door de hoge
energieprijzen. Zij vragen wat Nederland op dit gebied zou kunnen leren van andere
EU-lidstaten.

De leden van de SP-fractie ontvangen graag een opheldering over de dekking van de
3,2 miljard euro die het demissionaire kabinet inzet voor compensatie van de hoge
energierekening? In hoeverre worden de ETS-inkomsten ingezet om de hoge energieprijzen
aan te pakken?

De leden van de SP-fractie vragen of er mogelijk nog meer maatregelen worden genomen,
aangezien een aantal lidstaten vraagt om meer gecoördineerde EU-actie? Hoe staat het
demissionaire kabinet hier tegenover?

De leden van de SP-fractie vinden het belangrijk dat de aanpak van energiearmoede
hoog op de agenda blijft staan. Welke lessen kunnen over de aanpak van dit probleem
kunnen reeds getrokken worden, ook in het kader van (gesprekken over) de klimaatplannen
van de EU (het «Fit-for-55»-pakket) en het Sociale Klimaatfonds? Deze leden zijn van
mening dat de socio-economische situatie van minima en huishoudens die in energiearmoede
leven niet alleen door klimaatbeleid kan worden opgelost. Het vraagt ook om rechtvaardig
beleid op andere niveaus. In hoeverre deelt het demissionaire kabinet deze opvatting
en wordt dit meegenomen in zowel Europese als nationale discussies?

De leden van de SP-fractie lezen dat Nederland en andere EU-lidstaten stellen dat
het «Fit-for-55»-pakket niet verantwoordelijk zijn voor de hogere energieprijzen en
dat volgens vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans een vijfde van
de energieprijsstijgingen toegeschreven kan worden aan de toegenomen prijs voor CO2-uitstoot
binnen het EU-emissiehandelssysteem. Kan worden toegelicht op basis waarvan deze uitspraken
worden gedaan?

II Antwoord/reactie van de Staatssecretaris