Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Boswijk over het bericht ‘Why are peat-based composts banned?’

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 14 juni
2021).

Vraag 1

Wordt er in Nederland ook potgrond verkocht op basis van veen/turf? Zo ja, waar komt
dit veen/turf vandaan?1

Antwoord 1

Ja, veen is de belangrijkste grondstof voor de productie van potgronden en substraten.
Veen is afkomstig uit Duitsland, Estland, Finland, Ierland, Letland, Litouwen, Polen,
Rusland, Zweden.

Vraag 2

In hoeverre wordt potgrond op basis van veen/turf gebruikt door tuinders en hobbytuiniers?

Antwoord 2

Potgrond is een verzamelnaam voor diverse soorten grond met elk hun eigen samenstelling
en specifieke structuur, speciaal voor planten in potten en bloembakken. Potgrond
is licht van gewicht, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de zwaardere donkere tuinaarde.
Eén van de grootste bestanddelen van potgrond is veen. Veen is een natuurlijke grondstof
die ontstaan is uit plantenresten. Een ander belangrijk hoofdbestanddeel van potgrond
kan ook kokos zijn. Afhankelijk van het gebruik wordt veen gemengd met producten zoals
boomschors, kokos, compost, zand, meststoffen en kalk. In Nederland wordt potgrond
gebruikt door zowel de professionele tuinbouw en dan met name de potplantsector (80%),
maar ook door hobbytuinders (20%).

Vraag 3

Klopt het dat er wereldwijd steeds snellere uitputting van veengebieden plaatsvindt,
terwijl het honderden jaren duurt voordat dit weer aangroeit?

Antwoord 3

Voor de vorming van een veenpakket van 1 meter dikte is minimaal 1.000 jaar nodig.
Degradatie van veengrond vindt plaats door ontwatering voor het gebruik als landbouwgrond
of bosbouwgrond, waardoor veen oxideert en verdwijnt. Daarnaast wordt in Europa op
ongeveer 60–70.000 ha veen gewonnen voor de productie van veenproducten, waarbij veen
wordt afgegraven en als product verkocht. Dergelijke praktijk kan zorgen voor uitputting
en verdwijnen van veenlandschappen.

Veel veenwinning vindt tegenwoordig verantwoord plaats, waarbij rekening wordt gehouden
met natuurwaarde en omgeving. In Nederland wordt veel veen op de markt gebracht onder
het Responsibly Produced Peat (RPP) certificaat van RHP, de certificeerder van groeimedia
in Nederland. Deelnemers aan dit systeem moeten onder andere aantonen dat ze geen
veen winnen in onaangetaste natuurgebieden met hoge ecologische waarde. Gebieden waar
wel veen wordt gewonnen, worden hersteld waarbij biodiversiteit en nieuwe veengroei
prioriteit hebben. Momenteel zijn er 57 locaties gecertificeerd, en zijn er nog 22
locaties in aanvraag. Al met al valt ongeveer 1/3 van de Europese markt voor veenproducten
onder dit duurzaamheidscertificaat.

Vraag 4

Klopt het dat bij het winnen van veen/turf veel kooldioxide vrijkomt en dat dit ook
effecten heeft op de grondwaterstand en bodemdaling? Kunt u daarbij aangeven hoe groot
de effecten zijn op o.a. CO2-uitstoot?

Antwoord 4

Ja, er komt bij het winnen en gebruik van veen CO2 vrij. Veen is onder zuurstofarme omstandigheden verteerd veenmos. Door deze grondstof
in potgrond te mengen, wordt het verteringsproces weer in gang gezet, waardoor de
koolstof die was opgeslagen in het veen vrijkomt. Ik heb op dit moment geen cijfers
beschikbaar die het exacte effect op de CO2-uitstoot aangeven. Wel wordt er momenteel gewerkt aan een guideline voor de SubstrateFootprint
(in lijn met HortiFootprint) welk binnenkort beschikbaar komt. Hierin worden schattingen
gegeven voor de emissie van CO2.

Grondwaterstand en bodemdaling zijn effecten die meegenomen zijn onder het RPP (Responsibly
Produced Peat) certificaat, waarbij impact op aangrenzende gebieden voorkomen dient
te worden. Dit wordt beoordeeld door het uitvoeren van een EIA (Environmental Impact
Assessment) waarbij gekeken wordt naar 8 aspecten: «soil, hydrology, vegetation, fauna,
local people, climate, landscape en cultural heritage». Op basis van mogelijke impacts
dienen mitigerende maatregelen te worden genomen.

Vraag 5

Wat vindt u ervan dat het Verenigd Koninkrijk heeft besloten om per 2024 de verkoop
van potgrond op basis van veen/turf aan hobbytuiniers te verbieden? Zou Nederland
dit voorbeeld moeten volgen en kunt u toelichten waarom wel of niet?

Antwoord 5

Het artikel verwijst naar het England Peat Actionplan (England Peat Action Plan (publishing.service.gov.uk), dat in mei 2021 door de Engelse regering is uitgebracht en betrekking heeft op de
markt in het Verenigd Koninkrijk. Het plan brengt naar buiten dat er in 2021 een consultatie
zal komen op een verbod op de verkoop van veen en veenhoudende producten in de hobby-sector
en daarnaast een consultatie over een uitfasering van veen en veenproducten in de
professionele sector.

In Nederland is de markt voor consumentenpotgrond een beperkte markt, aangezien Nederland
een grote tuinbouwsector heeft, waar de meeste potgrond wordt gebruikt. In Engeland
is de consumentenmarkt groter dan de professionele markt. De handel in groeimedia
wordt vanaf 2022 in de Europese Unie geharmoniseerd via de Europese Meststoffenverordening
(EU 2019/1009), in deze verordening is het gebruik van veen voor de productie van
groeimedia toegestaan. Ik zie dat de markt voor verantwoord geproduceerde potgrond
(RPP) groeiende is, en dat er momenteel alternatieve potgronden op basis van houtvezels
of kokos in tuincentra beschikbaar zijn voor consumenten, die geen veen willen gebruiken.