Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bisschop over het afzeggen van NVWA-controles door code rood

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 15 april
2021) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2020–2021, nr. 1996.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het besluit van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
(NVWA) om vanwege code rood controles bij slachterijen af te zeggen?1
2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Was u op hoogte gesteld van het voornemen van de NVWA om dit besluit te nemen?

Antwoord 2

Op zondag 14 februari 2021 om 17:30 uur heeft het KNMI code rood afgegeven voor maandag
15 februari. Mijn ministerie is op zondagavond 14 februari en ook de dagen erna door
de NVWA geïnformeerd over het besluit.

Vraag 3

Is de veronderstelling juist dat in aanloop naar dit besluit geen overleg is gevoerd
met de sector? Zo ja, hoe waardeert u dit?

Antwoord 3

De ingangsmomenten van code rood voor de verschillende provincies vielen grotendeels
samen met het moment waarop NVWA-medewerkers op weg zouden zijn naar hun werkzaamheden
in onder meer slachthuizen. De aankondiging van deze code rood is voor de NVWA aanleiding
geweest om zich te beraden op de gevolgen hiervan ten aanzien van de inzetbaarheid
van haar personeel. De NVWA heeft op zondagavond 14 februari rond 22.00 uur het besluit
genomen om in verband met de veiligheid van haar medewerkers de dienstverlening voor
de slachthuizen op maandagochtend niet op te starten totdat code rood van het KNMI
zou zijn opgeheven. De desbetreffende slachthuizen en branchevertegenwoordigers (Nepluvi
en COV) zijn hierover geïnformeerd. Voorafgaand aan dit besluit was ook reeds contact
gezocht met verschillende bedrijven en vertegenwoordigers van de sector. Inmiddels
heeft de NVWA ook met sectorpartijen een overleg gehad naar aanleiding van de besluiten
rond code rood om na te gaan of en, zo ja, welke afspraken met het bedrijfsleven nodig
zijn over het handelen in extreme (weers)situaties en de onderlinge communicatie daarover.

Over extreme weersomstandigheden wordt ook in het kader van het Nationaal plan diertransporten
bij extreme temperaturen twee keer per jaar met relevante sectoren gesproken. Dit
plan is tot stand gekomen in 2016 in overleg met de betrokken sectoren en wordt elk
jaar met de sectoren geëvalueerd. Dit jaar zal de winterse code rood van februari
jl. uiteraard meegenomen worden in de evaluatie. Overigens kent dat Nationaal plan
ten aanzien van exportcertificering van levende dieren de bepaling dat deze niet wordt
uitgevoerd bij code rood.

Vraag 4

Klopt het dat een audit bij een vleesverwerkend bedrijf in het gebied waarvoor code
rood gold wel is doorgegaan? Zo ja, hoe is dat te rijmen met het besluit om de controles
bij slachterijen af te zeggen?

Antwoord 4

Het besluit om met code rood niet de weg op te gaan was van kracht voor de medewerkers
van de NVWA die plaats- en tijdgebonden werkzaamheden verrichten. Bij andere werkzaamheden,
zoals het verrichten van een audit, hebben medewerkers de ruimte om het tijdstip daarvan
afhankelijk van de (weers)omstandigheden zelf te bepalen en ook aan te passen.

Vraag 5

Waarom zijn controles afgezegd in gebieden waar aan het begin van de morgen nog geen
sprake was van ijzel?

Antwoord 5

Op zondag 14 februari 2021 om 17:30 uur heeft het KNMI code rood afgegeven voor maandag
15 februari. Code rood is afgegeven in drie fases voor de onderscheiden delen van
Nederland: vanaf 3.00 uur voor de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland;
vanaf 5.00 uur voor de provincies Flevoland, Utrecht, Gelderland, Brabant, Friesland
en de Wadden en vanaf 7.00 uur voor de overige provincies. Deze tijden komen overeen
met het moment waarop NVWA-medewerkers in verband met hun inzet op bijvoorbeeld slachthuizen
onderweg zijn. De aankondiging van deze code rood is voor de NVWA aanleiding geweest
om zich te beraden op de gevolgen hiervan ten aanzien van de inzetbaarheid van haar
personeel.

De NVWA heeft op zondagavond 14 februari rond 22.00 uur het besluit genomen om in
verband met de veiligheid van haar medewerkers de dienstverlening voor de slachthuizen
op maandagochtend niet op te starten totdat code rood van het KNMI zou zijn opgeheven.
De desbetreffende slachthuizen en branchevertegenwoordigers (Nepluvi en COV) zijn
hierover geïnformeerd. Voorafgaand aan dit besluit was ook reeds contact gezocht met
verschillende bedrijven en vertegenwoordigers van de sector.

Het is de primaire verantwoordelijkheid van de leiding van de NVWA om zoveel als mogelijk
te voorkomen dat medewerkers in hun werkomgeving worden blootgesteld aan onveilige
situaties en om bekende risico’s te beheersen. Het genomen besluit in het kader van
de afgekondigde code rood vind ik een begrijpelijke vertaling van deze verantwoordelijkheid.

Nadat het KNMI de code rood voor een provincie heeft opgeheven, heeft de NVWA haar
medewerkers in die gebieden naar het werk laten gaan.

Vraag 6

Hoe waardeert u de berichten dat het besluit van de NVWA betekende dat diertransporten
rechtsomkeert moesten maken en dat hierdoor het dierenwelzijn is geschaad?

Antwoord 6

Ik reken het tot de verantwoordelijkheid van de bedrijven en brancheverenigingen zelf
om zich rekenschap te geven van de kwetsbaarheid van dieren in de weersomstandigheden
zoals die zich voordeden gedurende de tijd dat code rood van kracht was. Dat extra
transportbewegingen bijkomende stress veroorzaken bij de dieren is aannemelijk. Voor
de slachterijen geldt dat zij moeten beschikken over de nodige bufferruimte om dieren
op te vangen bij onvoorziene omstandigheden.

Vraag 7

Zijn in afgelopen jaren bij code rood alle NVWA-controles afgezegd?

Antwoord 7

Sinds 2010 waarschuwt het KNMI per provincie en in drie kleurcodes. De laatste keer
code rood voor heel het land was één week eerder, op zondag 7 februari 2021, en daarvoor
op 13 februari 2012 voor gladheid door ijzel of ijsregen in het hele land. De laatste
keer code rood op provincieniveau was op 31 december 2019, voor Friesland, Groningen
en Drenthe, vanwege dichte mist. De voorgaande afgegeven code rood waren op een zodanig
tijdstip en/of omstandigheden dat de NVWA het overgrote deel van de werkzaamheden
door heeft kunnen laten gaan.

Vraag 8

Wat is de consistente beleidslijn ten aanzien van de inzet van overheidsdiensten en
controles bij code rood, in het algemeen en bij de NVWA in het bijzonder?

Antwoord 8

Goed werkgeverschap vraagt om oog te hebben voor de veiligheid van de medewerkers.
Het beleid van de NVWA is dat bij code rood de medewerkers niet op pad gaan. Voor
slachterijen en overige inspectie werkzaamheden betekent dit dat de werkzaamheden
worden opgeschort bij code rood, omdat het uitgangspunt de veiligheid van de NVWA-medewerkers
is. Ook zijn er bij dierentransporten onder dergelijke extreme weersomstandigheden
mogelijke ernstige gevolgen voor het dierenwelzijn.

Het is aan de desbetreffende onderdelen van de rijksdienst zelf om in het kader van
zorgvuldig werkgeverschap te besluiten over de inzet van medewerkers in dergelijke
situaties. Er is geen rijksbreed kader is voor de inzet van overheidsdiensten tijdens
code rood van het KNMI.

Vraag 9

Hoe waardeert u de besluitvorming en het besluit van de NVWA in het licht van voorgaande?

Antwoord 9

Het is de primaire verantwoordelijkheid van de leiding van de NVWA om zoveel als mogelijk
te voorkomen dat medewerkers in hun werkomgeving worden blootgesteld aan onveilige
situaties en om bekende risico’s te beheersen. Het genomen besluit in het kader van
de afgekondigde code rood vind ik een begrijpelijke vertaling van deze verantwoordelijkheid.

Vraag 10

Bent u voornemens ervoor te zorgen dat eerst overleg met relevante sectororganisaties
wordt gevoerd alvorens ingrijpende besluiten te nemen?

Antwoord 10

Ik verwijs u naar mijn antwoord op vraag 3.