Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Gijs van Dijk over het artikel 'Datacenters brengen levering drinkwater Noord-Holland in gevaar’.

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen
12 april 2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Datacenters brengen levering drinkwater Noord-Holland
in gevaar, gebruikt koelwater gaat vervuild het milieu in»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u zich voorstellen dat bewoners uit Middenmeer (Hollands Kroon) na de berichtgeving
in het Noord-Hollands Dagblad zich zorgen maken of hun drinkwater schoon genoeg is
en of er tijdens warme periodes nog wel voldoende drinkwater beschikbaar is?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Kunt u aangeven of deze zorgen van bewoners, over onvoldoende drinkwater, maar ook
over het gevaar van chemicaliën in drinkwater terecht zijn?

Antwoord 3

Voor wat betreft de leveringszekerheid heb ik navraag gedaan bij de provincie Noord
Holland en het drinkwaterbedrijf PWN. Zij geven aan dat de levering van drinkwater
voor koeling (aan onder andere datacenters) relatief klein is: 0,6% van de totale
levering in het gehele voorzieningsgebied (650,000 m3/jaar in 2020). PWN heeft daarom aangegeven dat de inwoners van Noord-Holland zich
geen zorgen hoeven te maken dat hun drinkwater in gevaar is. Ook niet tijdens een
hittegolf. Dit is gecommuniceerd in een nieuwsbericht door PWN2.

Voor wat betreft het gevaar van chemicaliën in drinkwater heb ik navraag gedaan bij
de provincie Noord-Holland en het Hoogheemraadschap Hollandsnoorderkwartier (HHNK).
HHNK is bevoegd gezag voor de lozing van water. HHNK heeft aangegeven dat er momenteel
twee lozingsvergunningen zijn afgegeven aan de twee actieve datacenters in de Wieringermeer.
Bij één datacenter wordt niets toegevoegd aan het drinkwater dat voor koeling wordt
gebruikt. Bij het andere datacenter wordt zout toegevoegd om het water te ontharden.
Het HHNK heeft hierover een bericht op haar website geplaatst.3

Vraag 4

Vindt u ook dat bij lozingen van koelwater in drinkwater extra waarborgen moeten worden
getroffen om ervoor te zorgen dat het niet schadelijk is voor de mens en de omgeving?

Antwoord 4

Er wordt geen koelwater in drinkwater geloosd. Drinkwater wordt door datacenters voor
koeldoeleinden gebruikt, waarna het wordt geloosd op oppervlaktewater (sloten/vaarten).
In geval van de Wieringermeer is bij lozing op watergangen in de Wieringermeer het
HHNK bevoegd gezag. Het lozen van het afvalwater afkomstig van de datacenters is vergunningplichtig
als bedoeld in 6.2, lid 1 van de Waterwet. Door HHNK zijn vergunningseisen (maximale
concentraties in lozingswater) opgelegd waaraan moet worden voldaan om te zorgen dat
er geen verslechtering van de waterkwaliteit optreedt ten opzichte van de huidige
situatie.

Vraag 5

Bent u daarom bereid om de zorgen van bewoners van de gemeente Hollands Kroon serieus
te nemen en zodoende onderzoek te doen of er te allen tijde voldoende drinkwater beschikbaar
blijft, of er chemicaliën in het drinkwater worden geloosd, en zo ja welke chemicaliën
en welke mogelijke risico’s dit kan opleveren?

Antwoord 5

Ik neem de zorgen van de bewoners van de gemeente Hollands Kroon serieus. Vanuit verschillende
trajecten werkt het Rijk samen met regionale overheden, drinkwaterbedrijven, en andere
partijen om de leveringszekerheid te garanderen:

– Om in tijden van droogte beter te kunnen sturen op de waterverdeling wordt de regionale
verdringingsreeks uitgewerkt. De verdringingsreeks is vastgelegd in de Waterwet en
beschrijft de rangorde van maatschappelijke waterbehoeften, die bij de verdeling van
het water wordt gebruikt. De regionale uitwerking is een opdracht vanuit de Beleidstafel
Droogte die onder meer wordt uitgewerkt door zoetwaterregio Noord Nederland, waar
de Wieringermeer onderdeel van is. Dit project richt zich met name op de prioritering
van gebruik in de categorieën 3 (kleinschalig hoogwaardig gebruik) en 4 (overige toepassing,
waaronder koelwater). Gebruik van water in de categorie 1 (het voorkomen van onomkeerbare
schade, bijvoorbeeld het voldoende nathouden van dijken) en categorie 2 (NUTS voorzieningen,
waaronder drinkwatervoorziening) gaan altijd voor op categorieën 3 en 4.

– Tevens loopt vanuit de beleidstafel droogte de pilot «Waterprofielen Industrie». De
geplande oplevering is juli 2021. Dit is een gezamenlijk initiatief van de ministeries
van IenW en EZK en van de VEMW (Vereniging voor Energie, Milieu en Water, belangenbehartiger
voor de zakelijke energie- en watergebruikers in Nederland). Deze pilot is bedoeld
om informatie over industrieel waterverbruik beschikbaar te maken zodat in tijden
van dreigend watertekort de juiste afweging bij waterverdeling gemaakt wordt. Deze
informatie kan dus weer worden meegenomen in de regionale verdringingsreeksen.

Voor wat betreft de lozing van chemicaliën door datacenters, zie ik vooralsnog geen
aanleiding voor extra onderzoek.

Vraag 6

Kunt u deze conclusies met de Kamer delen, maar ook actief onder de aandacht brengen
bij de bewoners van de gemeente Hollands Kroon?

Antwoord 6

De resultaten van de bovenstaande acties zullen worden gerapporteerd aan uw kamer.
Zoals bij vraag 3 aangegeven heeft het drinkwaterbedrijf PWN reeds gereageerd op de
berichtgeving rond drinkwatertekorten en heeft HHNK gereageerd op het punt van de
lozing.

Vraag 7

Wat vindt u van de suggestie van hoogleraar Michiel de Vries dat de wetgeving dient
te worden aangepast om ervoor te zorgen dat bij de bouw van de grote datacenters ook
een milieueffectrapportage (m.e.r.) nodig is die in ieder geval inzicht dient te geven
in het energie en waterverbruik, de aard van de chemicaliën en de gevolgen van de
lozing voor het milieu?

Antwoord 7

De bouw van een datacenter zelf is als activiteit niet mer-plichtig. Maar bij planvorming
voor, en bouw van een datacenter zijn verschillende activiteiten mer-(beoordelings)plichtig.
Het gaat dan onder andere om het realiseren van een industrieterrein of stedelijk
ontwikkelingsproject, het lozen van water, of de aanleg van een hoogspanningsleiding.
Als het om ruimtelijke plannen gaat dan kan er ook een plan-mer plicht gelden vanwege
een passende beoordeling op basis van de Wet natuurbescherming. Energieverbruik, waterlozingen,
aard van de chemicaliën moeten in de mer-beoordeling betrokken worden.

Voor verschillende grote datacenters zijn mer-procedures doorlopen (o.a. Zeewolde,
Eemshaven) en zodoende acht ik het niet noodzakelijk om de wetgeving hierop aan te
passen.

Vraag 8

Naast een m.e.r. voor nieuwe grote datacenter, welke andere maatregelen bent u bereid
te nemen rondom bestaande grote datacenters?

Antwoord 8

Zie het antwoord op vraag 5.

Verder wordt op regionaal niveau door verschillende partijen gewerkt aan beleid om
datacenters beter in te passen en aan het bepalen van vestigingsvoorwaarden. Hier
worden aspecten als waterverbruik, energieverbruik en ruimtelijke inpassing in meegenomen.
De provincie Noord-Holland werkt momenteel aan een provinciale aanvulling op de datacenter
strategie van de Metropoolregio Amsterdam.