Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Gijs van Dijk over door NOW gratis overwerken

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 31 maart
2021).

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat werknemers die vanwege corona minder kunnen werken
min-uren opbouwen, zoals in de detailhandel, waardoor zij later in het jaar gratis
moeten overwerken?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 4, 5 en 6

Deelt u de mening dat aan werknemers die vanwege de coronacrisis niet kunnen werken,
niet gevraagd kan worden om deze uren op een later moment in te halen?

Bent u tevens van mening dat minuren de verantwoordelijkheid van de werkgever en zeker
niet van de werknemer zijn?

Deelt u de grote zorgen dat er bij de FNV concrete voorbeelden binnenkomen van werkgevers
in de detailhandel die nu al bij hun werknemers aangeven dat zij die min-uren later
dienen in te halen dan wel worden gekort op hun vakantie-uren?

Klopt het dat als een werknemer buiten zijn schuld niet kan werken het niet geoorloofd
is dat de werkgever deze werknemer dwingt om deze uren later in te halen dan wel te
verrekenen met vakantie-uren?

Gaat u er voor zorgen dat werknemers, die vanwege de sluiting van de winkels thuis
zitten, niet gedwongen worden hun uren in te halen oftewel coronacorvee moeten doen?
Op welke manier gaat u dit realiseren?

Antwoord 2, 3, 4, 5 en 6

De werkgever heeft een loondoorbetalingsverplichting, ook als de arbeid geheel of
gedeeltelijk niet is verricht. Dat betekent dat de werkgever in principe de werknemer
niet kan verplichten niet-gewerkte uren in een andere maand in te halen. Dat tijdens
de sluiting van het bedrijf de werknemers wel beschikbaar waren voor het uitvoeren
van de werkzaamheden, maar niet konden werken door de corona-maatregelen, is een risico
dat voor rekening van de werkgever komt. Dit betekent dat een werknemer in beginsel
niet kan worden verplicht om niet-gewerkte uren in te halen, tenzij sprake is van
een uitzondering doordat dit bijvoorbeeld in de cao of individuele arbeidsovereenkomst
is opgenomen. Jaarurensystematiek wordt altijd met vakbonden afgesproken.

Het is aan cao-partijen, of werkgevers en werknemers samen om af te spreken hoe eerder
gemaakte afspraken zich verhouden tot de corona-crisis, bijvoorbeeld in het geval
van een jaarurennorm. Eerder is er in een bestuurlijk overleg met de sociale partners
aandacht gevraagd voor dit onderwerp.

Als partijen er niet uitkomen, of als buiten de gemaakte afspraken om niet-gewerkte
uren moeten worden ingehaald, kunnen partijen dit aan de rechter voorleggen.

Vraag 7

Bent u bereind om de Inspectie SZW op deze bedrijven af te sturen?

Antwoord 7

De Inspectie SZW houdt toezicht op de naleving van arbeidswetten zoals de Wet minimumloon
en minimumvakantiebijslag (Wml) de Arbeidstijdenwet (Atw) en de Arbeidsomstandighedenwet.
De Inspectie kan bij overtreding daarvan verschillende bestuursrechtelijke handhavingsinstrumenten
inzetten, zoals een waarschuwing, eis, boete of last onder dwangsom, met als doel
om een zo groot mogelijk maatschappelijk effect te bereiken. In deze aangelegenheid
is het echter, zoals bij vraag 2 tot en met 6 verwoord, aan de cao-partijen of aan
de werkgever en werknemers om hier gezamenlijk afspraken over te maken.

Vraag 8

Ziet u ook een mogelijk verdienmodel als bedrijven nu NOW-steun ontvangen en later
hun medewerkers laten overwerken?

Antwoord 8

De NOW is een subsidie en treedt niet in het arbeidsrecht. De werkgever handelt vanuit
de NOW bezien correct, want hij heeft het salaris doorbetaald. Het is aan cao-partijen,
werkgevers en werknemers om afspraken te maken over min-uren. Indien cao-bepalingen
niet worden nageleefd door partijen, kan dit aan de rechter worden voorgelegd. Het
is aan de rechter om hierover een oordeel te vellen.

Vraag 9

Vindt u dat de uren die worden betaald met NOW-steun juridisch kunnen worden gezien
als werkuren?

Antwoord 9

Voor de NOW maakt het geen verschil of uren daadwerkelijk gewerkt zijn of niet. Dat
is inherent aan de regeling: de regeling is erop gericht om werkgevers te ondersteunen
bij het in dienst houden van personeel als er sprake is van omzetverlies. Dit geldt
voor bedrijven die volledig gesloten zijn als gevolg van de maatregelen tegen het
Corona-virus, maar ook voor bedrijven die gewoon open zijn maar als gevolg van Corona
een verminderde omzet hebben. Om alle ondernemers die te maken hebben met omzetverlies
te steunen, wordt in de NOW geen onderscheid gemaakt naar of de uren wel of niet gewerkt
worden.

Vraag 10 en 11

Betekent dit dan ook als een bedrijf NOW krijgt, dat de uren waarvoor NOW wordt ontvangen
niet als min-uren mogen worden aangemerkt? Zo ja, bent u bereid, indien werkgevers
dit doen, maatregelen te treffen tegen deze werkgevers, zoals het invorderen van de
NOW over de ingediende minuren, immers dit zijn dan ook geen gewerkte uren? Zo nee,
deelt u de mening dat de NOW bedoeld is om banen, en daaraan gekoppelde gewerkte uren,
overeind te houden?

Bent u daarom bereid om de NOW met terugwerkende kracht zo aan te passen dat het niet
mogelijk is voor een bedrijf die NOW krijgt werknemers minuren te laten inhalen?

Antwoord 10 en 11

Het doel van de NOW is behoud van werkgelegenheid. Binnen de NOW regeling staan voorwaarden
waaraan een werkgever moet voldoen. In de NOW zijn geen voorwaarden opgenomen over
niet-gewerkte uren. Het is niet mogelijk en niet wenselijk om de regeling op dit punt
met terugwerkende kracht aan te scherpen.