Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Ojik en Van den Nieuwenhuijzen over het bericht dat de Amerikaanse regering stelt dat de Chinese regering zich schuldig maakt aan genocide op de Oeigoeren

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 15 februari 2021).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Minister Pompeo: Chinese behandeling Oeigoeren
is genocide»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo heeft verklaard
dat China onder leiding van de Communistische Partij genocide heeft gepleegd op Oeigoeren
in Xinjiang?

Antwoord 2

Ja. Op 19 januari 2021 heeft toenmalig Secretary of State Pompeo in een verklaring gesteld dat op basis van de beschikbare informatie door
hem is vastgesteld dat de Chinese staat genocide heeft gepleegd op de moslim Oeigoeren
en andere etnische en religieuze minderheden in Xinjiang, alsook dat deze genocide
nog steeds voortduurt.

Vraag 3 en 4

In hoeverre is dit nu het officiële standpunt van de Amerikaanse regering? Is het
de verwachting dat de nieuwe regering onder leiding van Joe Biden dit standpunt overneemt?

Wat zijn de gevolgen van deze Amerikaanse stellingname?

Antwoord 3 en 4

Het is nog niet duidelijk of de nieuwe Amerikaanse administratie deze vaststelling
over zal nemen. Secretary of State Blinken heeft wel tijdens zijn hoorzitting met de Senate Foreign Relations Committee aangegeven de kwalificatie te onderschrijven. Nadere besluitvorming door de Amerikaanse
overheid moet worden afgewacht voordat eventuele gevolgen in kaart kunnen worden gebracht.

Vraag 5

Bent u bereid om nauwe samenwerking te zoeken met de nieuwe Amerikaanse regering om
gezamenlijk op te trekken richting China met betrekking tot de situatie van de Oeigoeren?
Zo ja, op welke wijze?

Antwoord 5

T.a.v. Xinjiang delen de VS, de EU en NL de ernstige zorgen over de plaatselijke mensenrechtensituatie
in het algemeen en de behandeling van de Oeigoeren in het bijzonder. Op dit terrein
is de afgelopen jaren al nauw samen opgetrokken met de VS, vooral in VN-verband. Deze
samenwerking zal met de nieuwe Amerikaanse regering voortgezet en waar mogelijk en
relevant uitgebreid worden.

Vraag 6

Wat is uw appreciatie van het onderliggende rapport van de Congressional Executive Commission on China? Deelt u de conclusies van dit rapport?

Antwoord 6

Het rapport van de Congressional Executive Commission on China geeft een overzicht
van mensenrechtenschendingen door de Chinese overheid. Het rapporteert over repressie
van minderheden in Xinjiang en Tibet, het ondermijnen van de rechtstaat in Hongkong,
beperkingen op vrijheid van religie en levensovertuiging, gebruik van het strafrecht
om kritiek te smoren, inperking van de vrijheid van meningsuiting en internetvrijheid,
genderongelijkheid, mensensmokkel, een krimpend maatschappelijk middenveld, en het
repatriëren van Noord-Koreaanse vluchtelingen. In grote lijnen zijn dit bevindingen
waarover ik uw Kamer eerder heb geïnformeerd, onder andere in de brief over Mensenrechten
in China van 11 november 2019 (Kamerstuk 35 207, nr. 32).

Vraag 7

Klopt het dat de gerichte inzet van geboortebeperkingsmaatregelen tegen een specifieke
groep neerkomt op genocide en dat er sterk bewijs is dat China zich hier middels gedwongen
sterilisaties van Oeigoerse vrouwen schuldig aan maakt?

Antwoord 7

Genocide is een zeer ernstig internationaal misdrijf, waarbij het gaat om een aantal
ernstige daden die worden gepleegd met de opzet om een specifieke groep geheel of
gedeeltelijk uit te roeien (genocidale opzet). Het opleggen van geboortebeperkingen
aan een bepaalde groep zou als een dergelijke daad kunnen worden aangemerkt, maar
om als genocide te kunnen worden gekwalificeerd is het noodzakelijk dat vaststaat
dat deze beperkingen zijn opgelegd met een genocidale opzet.

Vraag 8

Deelt u de kwalificatie van Pompeo dat China zich schuldig heeft gemaakt aan genocide
op de Oeigoeren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Het kabinet stelt zich op het standpunt dat er sprake is van grootschalige mensenrechtenschendingen
tegen Oeigoeren. Leidend voor de Nederlandse regering bij de erkenning van genocides
zijn uitspraken van internationale gerechts- of strafhoven, eenduidige conclusies
volgend uit wetenschappelijk onderzoek en vaststellingen door de VN leidend, zoals
is vastgesteld in het regeerakkoord. Hiervan is op dit moment geen sprake.

Vraag 9

Bent u bereid om een officieel onderzoek te starten, op nationaal of Europees niveau,
om te bepalen of China zich inderdaad schuldig maakt aan genocide en op welke wijze?

Antwoord 9

Zoals ik aangaf tijdens het Algemeen Overleg Raad Buitenlandse Zaken van 21 januari
2021 zal ik dit in EU-kader bespreken.

Vraag 10

Bent u bereid om de Chinese autoriteiten te verzoeken om toegang te verlenen voor
onafhankelijke onderzoekers tot Xinjiang en de strafkampen en dat u, mocht die toegang
niet worden verleend, op basis van de huidige kennis over zult gaan tot de officiële
vaststelling dat er genocide plaatsvindt?

Antwoord 10

Nederland vraagt China consequent om transparantie en betekenisvolle toegang voor
waarnemers, waaronder de VN Hoge Commissaris voor de Mensenrechten, tot Xinjiang en
zal dat blijven doen. Wat betreft het vaststellen van genocide met de huidige informatie,
zie het antwoord op vraag 8.

Vraag 11

Wat zijn de gevolgen van een Nederlandse of Europese vaststelling van genocide, op
het gebied van diplomatieke relaties, sancties en handelsrelaties?

Antwoord 11

Mogelijke gevolgen zijn afhankelijk van de precieze omstandigheden en bevindingen.
Daar kan ik niet op vooruit lopen.