Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Ojik en Van der Lee over het bericht dat het Noorse verzekeringsbedrijf ‘DNV GL’ de certificatie voor Nord Stream 2 intrekt

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister van Economische
Zaken en Klimaat (ontvangen 9 februari 2021).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat het Noorse verzekeringsbedrijf DNV GL alle
technische en veiligheidscertificaten voor Nord Stream 2 intrekt?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat zijn volgens u de gevolgen van deze handeling voor de voltooiing van gaspijpleiding
Nord Stream 2? Kunt u schetsen welke alternatieve routes inclusief tijdspad er mogelijk
zijn om Nord Stream 2 te voltooien?

Antwoord 2

Besluiten van bedrijven om zich terug te trekken uit het Nord Stream 2 project kunnen
de voltooiing van deze gaspijpleiding hinderen. Het is het kabinet niet bekend of
Nord Stream AG, de eigenaar van Nord Stream 2, denkt aan alternatieve tracés en/of
tijdspaden en wat die dan zouden kunnen zijn.

Vraag 3

Welke verzwaarde sancties kunnen Nederlandse en Europese bedrijven nog verwachten
na verdere aanscherping van eerdere sancties via het recente goedkeuren van de Amerikaanse
National Defense Authorization Act (NDAA) door de Senaat? Kunt u verduidelijken wat de gevolgen zijn van deze verzwaarde sancties
voor het aandeel van Shell bij Nord Stream 2? Welk advies geeft u hierover aan Nederlandse
bedrijven die zijn betrokken bij Nord Stream 2, zoals Shell? Kunt u tevens toelichten
welk diplomatiek contact er met de Verenigde Staten over dit verzwaarde sanctiepakket
is?

Antwoord 3

De nieuwe sancties zijn onder meer gericht op bedrijfsactiviteiten gerelateerd aan
bepaalde aanpassingen aan de schepen die werken aan Nord Stream 2 en de certificering
en verzekering van deze gaspijpleiding. Ik wil niet vooruitlopen op mogelijke gevolgen
van Amerikaanse sancties voor Europese bedrijven die bij dit project betrokken zijn.
Sinds de aanname van de eerste Amerikaanse sancties tegen Nord Stream 2 wordt Nederlandse
bedrijven geadviseerd zich op de hoogte te stellen van de Amerikaanse sanctiewetgeving.

Zoals bekend, acht het kabinet de Amerikaanse sancties tegen Nord Stream 2 onwenselijk
vanwege de gevolgen voor het Europese bedrijfsleven. Nederland zal dit standpunt blijven
uitdragen in diplomatieke contacten met Amerikaanse gesprekspartners, zoals we dat,
vaak in samenwerking met Europese partners, ook hebben gedaan bij eerdere Amerikaanse
sancties tegen Nord Stream 2.

Vraag 4

Wat is de status van de huidige rechtszaken (het hoger beroep bij het Gerecht van
de EU en de arbitrageprocedure die is gestart tegen de EU onder het Energiehandvestverdrag)
die namens Nord Stream 2 zijn aangespannen? Wanneer verwacht u dat deze zijn afgerond?

Antwoord 4

Nord Stream 2 AG heeft beroep ingesteld bij het Gerecht van de EU met als doel om
de wijziging van de gasrichtlijn nietig te laten verklaren. Dit is afgewezen (de verzoeker
is niet-ontvankelijk verklaard). Nord Stream 2 AG is eind juli vorig jaar hiertegen
in hoger beroep gegaan bij het Europees Hof van Justitie. Die procedure loopt momenteel
nog en hoewel onbekend is wanneer het Hof uitspraak zal doen, kan wel worden gemeld
dat de gemiddelde procesduur bij het Hof in 2019 ruim 14 maanden bedroeg.

Verder is Nord Stream 2 AG in 2019 een arbitrageprocedure gestart tegen de EU onder
het Energiehandvestverdrag, waarin wordt gesteld dat de wijziging van de richtlijn
Nord Stream 2 AG onredelijk zou benadelen. Ook deze procedure loopt nog. Arbitrageprocedures
hebben vaak een lange doorlooptijd en de uitspraken kunnen de werking van een EU-richtlijn
niet opschorten.

Daarnaast is Nord Stream 2 AG in beroep gegaan bij het regionale Gerechtshof in Düsseldorf
tegen het besluit van mei vorig jaar van de Duitse energietoezichthouder, het Bundesnetzagentur,
om geen «afwijking» te verlenen van bepalingen uit de Gasrichtlijn. Een uitspraak
wordt in de loop van dit jaar verwacht. Dit Gerechtshof zou, alvorens een oordeel
te vellen, eerst een prejudiciële vraag over interpretatie van de Gasrichtlijn kunnen
stellen aan het Europees Hof van Justitie.

Vraag 5

Wat is de procedure voor de inwerkingtreding van Nord Stream 2 indien deze rechtszaken
nog niet zijn afgerond? Bent u het ermee eens dat er geen sprake kan zijn van activering
van de Nord Stream 2-pijpleiding indien deze rechtszaken nog niet zijn afgerond, maar
de gaspijpleiding wel al gereed is? Zo ja, hoe gaat u dit standpunt onder de aandacht
brengen bij Duitsland en de Commissie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Het is aan de rechters die zich buigen over de rechtszaken genoemd in het antwoord
op vraag 4 om tot zorgvuldig afgewogen oordelen te komen. Het is niet noodzakelijk
dat deze zaken worden afgerond voordat de Nord Stream 2 pijpleiding in gebruik kan
worden genomen. Zonder een succesvol beroep op een uitzonderingsgrond, zoals een «afwijking»
of «ontheffing», dient Nord Stream 2 AG te voldoen aan alle bepalingen van de Europese
Gasrichtlijn, inclusief de eisen in relatie tot eigendomsontvlechting, derdentoegang,
tariefbepalingen en voorschriften op het gebied van transparantie.

Vraag 6

Welke mogelijkheden in de nabije toekomst ziet u om de motie-Van den Nieuwenhuijzen
c.s. bij Duitsland en de Commissie aan de orde te stellen die erom vraagt dat de nieuwe
Europese Gasrichtlijn strikt wordt toegepast?2

Antwoord 6

Zoals aangegeven in de brief die ik op 6 november jl. mede namens de Minister van
Economische Zaken en Klimaat aan de Tweede Kamer heb gestuurd3 in reactie op de motie Van den Nieuwenhuijzen c.s. en in de antwoorden die de Minister
van Economische Zaken en Klimaat op 20 januari jl. aan de Tweede Kamer heeft toegezonden
in reactie op eerdere vragen van de leden van de GroenLinks-fractie4, wordt de Gasrichtlijn vooralsnog strikt toegepast op Nord Stream 2. Ik zie op het
moment geen reden om te verwachten dat hier verandering in komt. Aan het regionale
Gerechtshof in Düsseldorf ligt in beroep de vraag voor of Nord Stream 2 AG in aanmerking
komt voor een «afwijking» van bepalingen van de Gasrichtlijn en aan het Hof van Justitie
ligt de vraag voor of de wijziging van de gasrichtlijn nietig zou moeten worden verklaard,
zoals verzocht door Nord Stream 2 AG. Het past het kabinet niet om te reageren op
zaken die onder de rechter zijn.

Vraag 7

Wilt u deze vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 7

Ja.