Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuiken over het bericht 'Spanje scheidt migrantenkinderen van hun ouders'

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 9 november
2020)

Vraag 1, 2 en 3

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Spanje scheidt migrantenkinderen van hun ouders»?1 Wat is uw reactie op het bericht?

Deelt u de mening dat de scheiding van minderjarige migranten van hun ouders een grove
schending is van internationaal erkende kinderrechten? Zo ja, kunt u uw antwoord toelichten?
Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening dat zo snel mogelijk een einde moet komen aan het scheiden van kinderen
van hun ouders en dat reeds gescheiden kinderen en ouders op korte termijn moeten
worden herenigd? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 1, 2 en 3

Ik heb kennisgenomen van deze berichtgeving. De beschreven situatie doet zich voor
tijdens het identificatieproces, bij het vermoeden van kindersmokkel of identiteitsfraude.
In de asielprocedure zelf worden kinderen niet gescheiden van de ouders.

Uit onder meer het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind en de Opvangrichtlijn
volgt, dat het in beginsel niet in het belang van het kind is om te worden gescheiden
van zijn ouders. Het is belangrijk dat deze rechten worden geborgd. Het scheiden van
(een van) de ouders van hun kinderen mag dan ook slechts in uitzonderlijke situaties
gebeuren en met name indien er concrete aanwijzingen zijn dat dit in het belang is
van het kind, bijvoorbeeld indien het kind het slachtoffer is of dreigt te worden
van misbruik of verwaarlozing. Het zonder goede reden scheiden van de ouder(s) van
de kinderen betekent inderdaad een schending van internationaal erkende kinderrechten.

Tegelijkertijd moet, gezien de omvangrijke irreguliere migratie met smokkelschepen
vanuit Noord- en West-Afrika, ook het risico op kindersmokkel- en handel worden onderkend.
Het Spaanse Openbaar Ministerie heeft in dit kader een protocol geformuleerd waarin
wordt gesteld dat, indien migranten bij aankomst niet kunnen aantonen familie te zijn,
betrokkenen worden gescheiden totdat dit middels DNA-onderzoek alsnog is aangetoond.
Het streven is om uiterlijk na 14 dagen de resultaten van dergelijk onderzoek binnen
te hebben. In geheel Spanje zouden in 2020 ca. 650 DNA-onderzoeken zijn uitgevoerd,
waarbij voor zover nu bekend alleen bij twaalf zaken op de Canarische Eilanden daadwerkelijk
is overgegaan tot het toepassen van het protocol (d.w.z. scheiding van volwassenen
en kind). Dit vond plaats tegen de achtergrond van een sterke toename van het aantal
irreguliere aankomsten op de Canarische Eilanden die de capaciteit van de voorzieningen
aldaar te boven ging.

Naar aanleiding van de berichtgeving heeft de Spaanse Staatssecretaris van migratie
per direct twee opvanglocaties op de Canarische Eilanden beschikbaar gesteld voor
gezinnen die in afwachting zijn van de DNA-resultaten, zodat er in het vervolg geen
kinderen meer van de ouders gescheiden worden. Ook heeft de Spaanse Nationale ombudsman
een onderzoek gelast naar de gang van zaken.

Vraag 4, 5 en 6

Heeft u contact met uw Spaanse ambtsgenoot opgenomen om uw afkeur van deze praktijken
kenbaar te maken? Zo ja, welk resultaat heeft dit opgeleverd of verwacht u? Zo nee,
waarom niet en gaat u alsnog contact opnemen?

Bent u op de hoogte van het scheiden van kinderen van hun ouders als onderdeel van
asielprocedures in andere Europese lidstaten?

Bent u bereid om in Europees verband deze praktijken door Spanje af te keuren en op
te roepen dat overal in Europa kinderen en hun ouders uitsluitsel over hun asielprocedures
in gezamenlijkheid moeten kunnen afwachten? Zo ja, op welke termijn? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 4, 5 en 6

Zoals eerder genoemd heeft de Spaanse Staatssecretaris voor migratie direct actie
ondernomen naar aanleiding van de berichtgeving en heeft de Spaanse Nationale ombudsman
een onderzoek ingesteld.

Voor zover mij bekend geldt in alle EU-lidstaten het uitgangspunt dat kinderen niet
worden gescheiden van hun ouders gedurende de asielprocedure en doet dit zich in de
andere lidstaten ook in de praktijk niet voor.

In de voorstellen op het gebied van asiel en migratie, die de Europese Commissie op
23 september jl. presenteerde, vraagt de Commissie expliciet aandacht voor de situatie
en behandeling van kwetsbaren2. Zo stelt de Commissie dat het Europese netwerk voor voogdijschap moet worden versterkt,
er adequate alternatieven moeten zijn voor detentie en dat snelle gezinshereniging
moet worden bevorderd. Ook moet de opvang geschikt zijn voor kinderen en moeten kinderen
toegang hebben tot juridische bijstand, onderwijs en integratiediensten. De Commissie
benoemt daarbij ook het belang van het tijdig identificeren van mogelijke slachtoffers
van mensensmokkel als een belangrijk uitgangspunt.

Gelet op de ondernomen acties van de Spaanse autoriteiten, het lopende onderzoek van
de Spaanse Ombudsman en de (concrete) ambities van de Commissie ten aanzien van de
positie van (alleenstaande) minderjarige migranten, acht ik het niet nodig om hier
apart aandacht voor te vragen.