Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda informele EU gezondheidsraad 30 oktober 2020 (Kamerstuk 21501-31-581)

In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport bestond bij enkele fracties
behoefte een aantal vragen en opmerkingen voor te leggen aan de Minister voor Medische
Zorg over de brief d.d. 23 oktober 2020 betreffende de geannoteerde agenda informele
EU-Gezondheidsraad 30 oktober 2020 (Kamerstuk 21 501-31, nr. 581).

De voorzitter van de commissie, Lodders

De adjunct-griffier van de commissie, Krijger

Inhoudsopgave

blz.

1.

Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

2

2.

Reactie van de Minister voor Medische Zorg

6

I. Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de stukken ten behoeve van de
(ingelaste) informele EU-Gezondheidsraad inzake de hervormingen van de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) op 30 oktober 2020. Zij hebben hierbij nog enkele vragen.

Genoemde leden vragen de Minister wat de Nederlandse inzet wordt ten behoeve van de
concept raadsconclusies over de rol van de Europese Unie (EU) in het versterken van
de WHO. Hoe beoordeelt de Minister de maatregelen die overwogen worden voor de herziening
van de International Health Regulations (IHR)?

De leden van de VVD-fractie lezen dat op 21 oktober jl. de Raad haar positie heeft
ingenomen op het EU4Health-voorstel. De Raad heeft in de raadspositie een lijst van
mogelijk subsidiabele acties opgenomen die bijdragen aan de algemene en specifieke
doelstellingen. De Raad heeft «acties die bijdragen aan het bestrijden van aarzelingen
tegen vaccinaties» niet opgenomen. Kan de Minister aangeven waarom dit punt niet is
opgenomen?

De Raad stelt voor om een EU4Health Steering Group op te zetten, welke bestaat uit
de Europese Commissie en een vertegenwoordiger uit elke lidstaat. De leden van de
VVD-fractie vragen waarom er door de Raad voor is gekozen om een EU4Health Steering
Group en een EU4Health comité op te richten. Uit welk type leden zou volgens de Raad
de EU4Health Steering Group moeten bestaan? Kan de Minister al ingaan op de vraag
welk lid namens Nederland deelneemt aan deze Steering Group en op welk niveau Nederland
vertegenwoordigd wordt?

Vragen en opmerkingen van de CDA-fractie

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda ten behoeve
van de informele EU-Gezondheidsraad inzake de hervormingen van de WHO. Deze leden
hebben hier enkele vragen bij.

Discussie over raadsconclusies over hervorming Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

De leden van de CDA-fractie vragen of de Minister kan aangeven wat de financiële gevolgen
van de voorgestelde raadsconclusies zijn en waaruit dat betaald wordt.

In de Coreper van 4 november 2020 zal toestemming worden gevraagd voor de schriftelijke
procedure om besluitvorming in de Raad af te ronden. De leden van de CDA-fractie vragen
waar nu nog de discussies liggen en waarom de ministers daar onderling nog niet uitkomen.

De leden van de CDA-fractie vragen wat de Nederlandse inzet is ten behoeve van de
concept raadsconclusies over de rol van de EU in het versterken van de WHO.

De leden van de CDA-fractie vragen of de Minister kan ingaan op de inhoud van de Nederlandse
interventie tijdens de World Health Assembly.

De leden van de CDA-fractie vragen welke concrete acties de EU voornemens is zelf
te nemen de komende tijd.

Ontwikkelingen EU4Health

De leden van de CDA-fractie vragen of het klopt dat het Europese programma de aarzelingen
met betrekking tot vaccineren niet ergens tot richt. Zo ja, waarom niet?

De leden van de CDA-fractie vragen welk programma er is om de Europese Medicijnmarkt
te versterken en welk programma er is met betrekking tot het creëren van een Europese
Ruimte voor Gezondheidsdata.

De leden van de CDA-fractie vragen voorts waarom er door de Raad gekozen is een EU4Health
Steering Group en een EU4Health comité op te richten. Uit welk type leden zou de EU4Health
Steering Group moeten bestaan volgens de Raad? Kan de Minister al ingaan op de vraag
welk lid namens Nederland zal deelnemen aan deze Steering Group? Met andere woorden:
op welk niveau zal Nederland vertegenwoordigd zijn?

De kritiek op de zogenoemde comitologie-procedures is dat deze doorgaans weinig transparant
zijn. Hoe gaat de Minister ervoor zorgen dat de Kamer haar controlerende taak goed
kan uitvoeren, zo vragen de leden van de CDA-fractie. Kan de Minister de Kamer informeren
voordat besluiten worden genomen door het EU4Health comité?

De leden van de CDA-fractie vragen of het klopt dat het EU4Health comité ook zal besluiten
over een bijdrage aan een onderling verzekeringsmechanisme of het uitvoeren van noodhulpoperaties
via niet-gouvernementele organisaties (NGO’s). Is de Raad hier dan niet meer bij betrokken?
Hoe wordt een dergelijk besluit gefinancierd? Hoe werkt dat met betrekking tot besluiten
tot goedkeuring van subsidiabele acties door entiteiten uit derde landen? Wat voor
soort acties moeten we ons hierbij voorstellen en welke derde landen heeft men dan
in gedachten?

Vragen en opmerkingen van de D66-fractie

Algemeen

De leden van de D66-fractie zijn van mening dat goede Europese samenwerking op het
gebied van gezondheidszorg onmisbaar is bij deze coronacrisis en voor de toekomst.
Coördineren en delen van wetenschappelijke inzichten, inkoop van vaccins, (snel)testcapaciteit
en geneesmiddelen en solidariteit in deze crisis moeten op Europees niveau plaatsvinden.
Zij willen de Minister hierover nog vragen stellen.

Hervorming Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

De leden van de D66-fractie zijn het eens met de inzet van de Minister omdat zij pleit
voor een sterke en proactieve EU bij de hervormingsagenda van de WHO. Deze leden lezen
dat er momenteel verschillende onafhankelijke evaluaties lopen binnen de WHO, mede
aangevraagd door de EU. Wanneer verwacht de Minister dat deze evaluaties afgerond
zijn? Bestaat er niet de kans dat een aanzienlijke vertraging optreedt in het bewerkstelligen
van de hervormingsagenda? Deze leden vragen de Minister of zij een opsomming kan geven
van de verschillende raadsconclusies. Kan zij per raadsconclusie aangeven wat de Nederlandse
inzet is?

De leden van de D66-fractie zijn van mening dat het goed is om te zien dat de samenwerking
tussen de European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) en de WHO hier
onderdeel van is. Kan de Minister aangeven waar dan de exacte verschillen zitten tussen
ECDC en WHO? Genoemde leden vragen of in de Raadsconclusies benoemd is welke rol welke
organisatie heeft. Heeft de ECDC bijvoorbeeld een meer uitvoerende taak en de WHO
meer een signalerende taak?

De leden van de D66-fractie constateren dat de aandacht voor nu erg uitgaat naar de
taak die de WHO heeft op het gebied van infectiepreventie, waaronder beleid bij pandemieën.
Wat zijn de ambities van de Minister en die van andere lidstaten van de EU betreffende
het voorkomen van zogeheten niet-overdraagbare ziekten (non-communicable diseases),
zoals ziekten die gekoppeld zijn aan leefstijl? Deze aandoeningen worden wereldwijd
en vooral ook binnen de EU een steeds groter probleem, dat vele levens eist. Nog meer
dan COVID-19.

De leden van de D66-fractie hebben voorts nog enkele vragen over de financiering van
de WHO met Europese gelden. Welk budget is er gereserveerd voor de WHO vanuit het
Meerjarig Financieel Kader (MFK)? In hoeverre is dat budget afhankelijk van de hervormingsagenda
van de WHO? Is het budget dat gereserveerd is voor de WHO onderdeel van het EU4Health
programma? Zo ja, hoe groot is dit deel? Klopt het dat als de WHO (deels) gefinancierd
wordt vanuit het budget van het EU4Health programma, dit mogelijk ten koste kan gaan
van budget dat eigenlijk bedoeld is voor Europese gezondheidsverbetering? Tot slot,
worden subsidies aan acties van de WHO ook gefinancierd vanuit het EU4Health programma
of kennen deze een andere financieringsbron?

EU4Health verordening

De leden van de D66-fractie zijn nog in afwachting van de reactie van de Minister
op het vorige schriftelijk overleg omtrent het EU4Health programma1, maar deze leden lezen wel dat de Europese Raad op 21 oktober jl. akkoord is gegaan
met een programma ter waarde van bijna 1.9 miljard euro in plaats van het door de
Commissie voorgestelde budget van 9.4 miljard euro. Deze leden constateren dat de
Raad nog aanvullende ambities heeft uitgesproken met nagenoeg hetzelfde budget. Kan
de Minister aangeven of deze ambities reëel zijn, gegeven het vastgestelde budget?
Zo nee, hoe dienen deze ambities dan gerealiseerd te worden? Zo ja, kan de Minister
aangeven waarop deze inschatting is gebaseerd? Welke positie neemt het vaccinatiebeleid
binnen het EU4Health programma in en in het bijzonder het zorgen voor een zo groot
mogelijke vaccinatiegraad binnen de EU?

De leden van de D66-fractie begrijpen dat eind november 2020 het voorstel van de Europese
Commissie voor de farmaceutische strategie voor Europa kan worden verwacht. Welke
ruimte is er voor uitvoering van een dergelijke farmaceutische strategie in de budgetten
van het MFK en EU4Health, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies voor het opzetten
of uitbreiden van productiefaciliteiten? Is er sprake van een geoormerkt of gealloceerd
bedrag? In hoeverre is hier door de Raad rekening mee gehouden bij zijn keuze het
door de Commissie voorgestelde budget van 9.4 miljard euro naar 1.9 miljard euro te
verlagen? Welke implicaties heeft deze verlaging voor de Europese farmaceutische strategie
en de daarvoor benodigde middelen?

De leden van de D66-fractie begrijpen dat er een EU4Health Steering Group wordt opgezet
voor de uitwerking van het EU4Health programma. Waarom is er door de Raad voor gekozen
om een EU4Health Steering Group en een EU4Health comité op te richten? Uit welk type
leden zou de EU4Health Steering Group moeten bestaan volgens de Raad? Genoemde leden
vragen voorts of de Minister al kan ingaan op de vraag welk lid namens Nederland zal
deelnemen aan deze Steering Group. Wat is het standpunt van de Minister op het voorstel
van het Europees parlement dat er binnen deze Steering Group een onafhankelijke stakeholder
groep zou moeten zijn, zonder vertegenwoordigers van de lidstaten? Tevens lezen deze
leden dat er een EU4Health comité wordt aangesteld om besluiten te nemen namens de
Raad. Hoe gaat de Minister ervoor zorgen dat de Kamer haar controlerende taak goed
kan uitvoeren bij deze besluiten? Kan de Minister de Kamer informeren voordat besluiten
worden genomen door het EU4Health comité?

Vragen en opmerkingen van de SP-fractie

Discussie over raadsconclusies over hervorming Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

De leden van de SP-fractie constateren dat de EU voornemens is een leidende rol te
vervullen op het gebied van wereldwijde gezondheidszorg en dat daarom een extra EU-Gezondheidsraad
is ingepland ter voorbereiding op de raadsconclusies ten behoeve van de Wereldgezondheidsorganisatiebijeenkomst
van 9 tot 14 november 2020, waar de hervorming van de WHO besproken zal worden. Wat
wordt de inhoud van de Nederlandse interventie tijdens de World Health Assembly?

De leden van de SP-fractie lezen dat de Minister positief is over de Raadsconclusies.
Wat is de Nederlandse inzet ten behoeve van de concept raadsconclusies over de rol
van de EU in het versterken van de WHO?

De leden van de SP-fractie lezen dat de Raad in haar conclusies aandringt op het maken
van onderscheid tussen reis- en handelsbeperkingen. Zij vragen om een toelichting
op dit onderscheid en vragen tevens in welke situaties dat in de eerste of tweede
golf van de uitbraak van het coronavirus niet is gebeurd. Hoe moet in dit onderscheid
het hoofd worden geboden aan situaties waar het coronavirus is aangetroffen op producten?
Hoe groot wordt dit probleem geacht?

De leden van de SP-fractie vragen of de Minister kan reflecteren op de samenwerking
tussen WHO en ECDC als ook op het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Hoe kan de hervorming van de WHO aangegrepen worden om deze samenwerking eventueel
te verbeteren en een synergie te creëren? Deze leden denken hierbij bijvoorbeeld aan
de werkzaamheid van mondkapjes en aan de vraag waarom de verschillende instituten
nog steeds verschillende adviezen afgeven.

De leden van de SP-fractie vragen welke verschillende evaluaties van de werking van
de WHO momenteel worden gedaan en wanneer hiervan de eerste conclusies verwacht kunnen
worden.

De leden van de SP-fractie vragen wat de gecoördineerde «One Health» aanpak inhoudt.

Voorts lezen de leden van de SP-fractie dat de Raad op 21 oktober jl. zijn positie
heeft ingenomen inzake het EU4Health-voorstel. Waarom is er door de Raad voor gekozen
om een EU4Health Steering Group en een EU4Health comité op te richten? Wie zal volgens
de Raad zitting moeten nemen in de EU4Health Steering Group? Wie zal namens Nederland
deelnemen aan deze Steering Group? Deze leden vragen, met andere woorden, op welk
niveau Nederland vertegenwoordigd zal zijn. Aangezien comitologie procedures doorgaans
weinig transparant zijn, vragen deze leden hoe de Minister ervoor zorgt dat de Kamer
haar controlerende taak goed kan uitvoeren. Kan de Minister de Kamer informeren voordat
besluiten worden genomen door het EU4Health comité?

II. Reactie van de Minister