Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Ojik over de optie om via UNHCR-hervestiging de noodsituatie op de Griekse eilanden te verlichten

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid), mede namens
de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 1 oktober 2020). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 4103.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Lesbos huilt»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 t/m 8

Klopt het dat in kamp Moria nog steeds maar één douche per zeshonderd mensen beschikbaar
is en er een grote prevalentie van schurft en diarree heerst onder de bewoners?

Erkent u dat er op de Griekse eilanden verreweg te weinig medisch personeel is om
van humane zorgverlening te kunnen spreken?

Bent u zich ervan bewust dat Artsen Zonder Grenzen per dag gemiddeld 120 zieke kinderen
moet behandelen, wat leidt tot eindeloze rijen van moeders met zieke en getraumatiseerde
kinderen voor hun mobiele kliniek?

Bent u bekend met de criminele activiteiten van bendes die migranten bedreigen en
beroven? Wordt hier door de Griekse autoriteiten in uw ogen adequaat tegen opgetreden?

Bent u bekend met de intimidatie van, en het geweld tegen, hulpverleners van NGO’s
op de Griekse eilanden? Wordt hier door de Griekse autoriteiten in uw ogen adequaat
tegen opgetreden?

Begrijpt u dat de lokale bevolking van Lesbos zich door de eigen regering en de Europese
Unie in de steek gelaten voelt?

Erkent u dat er door de Griekse autoriteiten, de EU en de Nederlandse regering jarenlang
mooie woorden zijn gesproken over de intentie om de mensonterende situatie op de Griekse
eilanden te verbeteren, maar dat dit nog steeds niet is gebeurd?

Antwoord 2 t/m 8

Het kabinet deelt de mening dat de omstandigheden voor vluchtelingen en migranten
op de Griekse eilanden zorgelijk zijn, zeker ook op Lesbos en temeer in het licht
van de recente, verschrikkelijke gebeurtenissen aldaar. De opeenvolgende branden hebben
het opvangkamp Moria volledig verwoest, inclusief sanitaire en medische voorzieningen.
De Griekse autoriteiten hebben in samenwerking met de Europese Commissie en verschillende
VN-organisaties een nieuw kamp opgezet dat in huisvesting voorziet voor de dakloze
vluchtelingen en migranten op het eiland. Op 30 september jl. huisvestte de faciliteit
circa 9.000 migranten en vluchtelingen. Het kabinet acht het van belang dat de verwoesting
van het opvangkamp Moria wordt aangegrepen om structurele verbetering van de opvang
te realiseren. Deze moet humaner en veiliger, met voldoende sanitaire en medische
voorzieningen voor alle migranten en vluchtelingen op het eiland. Griekenland verdient
daarvoor de steun van de EU en lidstaten en krijgt deze ook.

De lokale weerstand tegen de aanwezigheid van migranten en vluchtelingen op Lesbos
is zowel zorgelijk als begrijpelijk. Er is sprake van soms felle protesten, vooral
vanwege de bouw van nieuwe tijdelijke en permanente voorzieningen, maar ook in reactie
op de coronabesmettingen onder de migranten en vluchtelingen. Een deel van de bewoners
van Lesbos heeft moeite met de permanente aanwezigheid sinds de migratiecrisis van
2015 van aanzienlijke groepen migranten en vluchtelingen op het eiland, meent hiermee
onevenredig hard getroffen te zijn en voelt zich in de steek gelaten door de nationale
autoriteiten en de EU. Dat uit zich helaas ook steeds vaker in bedreiging en intimidatie
van hulpverleners en naar verluidt ook migranten en vluchtelingen. Het kabinet acht
dit onacceptabel. Tegelijkertijd constateert het kabinet dat de Griekse autoriteiten
maatregelen hebben genomen en daadwerkelijk ingrijpen waar zij dit nodig achten.

De zorgelijke situatie op met name Lesbos laat onverlet, dat de Griekse autoriteiten
stappen hebben ondernomen om de migratiesituatie op de eilanden te verbeteren, met
name nadat Turkije in maart-april jl. zijn grenzen met Griekenland opende voor uitreizende
migranten en vluchtelingen. Het aantal vluchtelingen en migranten op de eilanden is
afgenomen van 42.000 in januari jl. tot 26.000 in september, door transfers (van voornamelijk
kwetsbaren) naar het vasteland. Dit is een afname van 38%. Op Lesbos was sprake van
transfer van 12.000 personen in 6 maanden, oftewel bijna 50% van de populatie migranten
en vluchtelingen op het eiland. Daarnaast zijn Griekse autoriteiten voornemens om
in de week van 28 september 2.000 erkende vluchtelingen over te plaatsen vanaf Lesbos
naar het Griekse vasteland. Dit neemt niet weg dat het aantal migranten op de Griekse
eilanden nog altijd de capaciteit van met name de hotspots te boven gaat en voorzieningen
in veel opzichten tekort schieten. De toename van transfers is tevens bevorderd door
de forse toename van het aantal beslissingen op asielaanvragen. De Griekse autoriteiten
hebben daarmee de achterstanden in de asielaanvragen althans ten dele weggewerkt.
Het kabinet waardeert deze inspanningen van de Griekse regering om structurele verbeteringen
te realiseren.

Vraag 9 t/m 14

Erkent u dat het voor een duurzame oplossing van de mensonterende situatie op de Griekse
eilanden noodzakelijk is dat er een vorm van hervestiging plaatsvindt voor mensen
die in aanmerking komen voor asielbescherming? Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening dat het onacceptabel is om kinderen, en zeker alleenstaande kinderen,
nog langer te laten verblijven in de mensonterende situatie op de Griekse eilanden?
Zo nee, waarom niet?

Bent u bereid om gemeenten die hun evenredige aandeel leveren in het nationale quotum
voor UNHCR-hervestiging en in de bestaande huisvestingstaakstelling, desgewenst de
mogelijkheid te bieden kwetsbare kinderen op te vangen die afkomstig zijn van de Griekse
eilanden?

Wilt u op de kortst mogelijke termijn met vertegenwoordigers van de tientallen gemeenten
die te kennen hebben gegeven bereid te zijn kinderen van de Griekse eilanden op te
vangen, in gesprek gaan over de beste manier om dat te doen en over de aantallen kinderen
die voor opvang in die gemeenten in aanmerking zouden komen?

Bent u bereid UNHCR te vragen hiervoor op de Griekse eilanden een aantal kinderen
te selecteren en daarbij aan te geven om hoeveel kinderen het maximaal zou kunnen
gaan?

Wilt u daarbij, gezien het bewezen grote draagvlak in Nederland voor de opvang van
deze kinderen, het quotum voor hervestiging verhogen van de huidige 500 naar de oorspronkelijk
in het Regeerakkoord overeengekomen 750 zodat in totaal 250 kinderen van de Griekse
eilanden in Nederlandse gemeenten kunnen worden opgevangen?

Antwoord 9 t/m 14

Het kabinet deelt uw streven naar een duurzame oplossing voor de situatie op de Griekse
eilanden, met name voor kwetsbare migranten waaronder (alleenstaande) minderjarige
asielzoekers. Het kabinet heeft destijds besloten niet in te gaan op het verzoek van
de Griekse regering uit september 2019 om amv’s te herplaatsen. In plaats daarvan
is mede op verzoek en in overleg met de Griekse autoriteiten besloten de Griekse autoriteiten
te ondersteunen in het versterken van het voogdij- en opvangsysteem van amv’s in Griekenland.
Hierover informeer ik uw Kamer periodiek.2

Daarbij heeft het kabinet uiteraard kennis genomen van de aanbiedingen van meerdere
gemeenten sinds maart 2020 om amv’s uit Griekenland te herplaatsen en in hun gemeente
op te vangen. Zoals eerder aan uw Kamer is aangegeven, is het kabinet verantwoordelijk
voor het toelatingsbeleid tot Nederland en is dit niet aan de gemeenten.3 Dat laat onverlet dat het kabinet waardering heeft voor het aanbod van verschillende
gemeenten. Het kabinet hoopt dat deze bereidheid zich tevens uit in een (grotere)
bijdrage aan snellere huisvestiging van de aanzienlijke groep statushouders met minderjarige
kinderen die bij ontstentenis van deze huisvesting nog altijd op een COA-locatie verblijven.
Hoe sneller zij worden gehuisvest, hoe sneller zij kunnen beginnen aan hun integratie
in hun nieuwe gemeenschap en in Nederland een toekomst kunnen opbouwen.

Als gevolg van de brand op Lesbos en de verwoesting van het kamp in Moria is een uitzonderlijke
situatie ontstaan. In reactie daarop, heeft het kabinet besloten, om bij hoge uitzondering,
Griekenland aan te bieden 50 amv en 50 migranten in gezinsverband met minderjarige
kinderen op te vangen. Daarvoor zal gebruik worden gemaakt van het hervestigingsquotum.4

Vraag 15

Kunt u deze vragen tenminste voorafgaand aan het gesprek van de vaste commissie voor
Justitie en Veiligheid met de Griekse Minister voor migratie op 10 september 2020
beantwoorden?

Antwoord vraag 15

Als gevolg van de brand op Lesbos is het bezoek van de alternate Minister van Migratie en Asiel aan Nederland uitgesteld.