Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kröger over het bericht 'Op 38 vluchten op Schiphol passagiers met corona'

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) en
van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 20 augustus 2020).

Vraag 1

Kent u het bericht «Op 38 vluchten op Schiphol passagiers met corona»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven om welke vluchten het ging en kunnen de vluchtgegevens (datum, herkomst,
vluchtnummer) gepubliceerd worden?

Antwoord 2

De vlucht- en passagiersgegevens zijn bekend bij de GGD ten behoeve van het uitvoeren
van bron- en contactonderzoek (BCO). Het breder bekend maken van deze gegevens draagt
niet verder bij aan een betere bestrijding van het virus, maar mogelijk juist aan
onnodige ongerustheid, zeker omdat gebleken is uit het bron- en contactonderzoek dat
er geen verdere besmettingen uit zijn ontstaan.

Vraag 3

Hoe is vastgesteld dat deze 38 mensen besmet waren? Zijn dit alleen mensen die zich
later in Nederland bij de GGD of een huisarts gemeld hebben of zitten hier ook vertrekkende
passagiers, korte bezoekers van Nederland of overstappers bij, waarvan de besmetting
in een ander land is vastgesteld?

Antwoord 3

Deze personen zijn in beeld gekomen nadat zij ofwel in het thuisland of in Nederland
zijn getest. Het gaat dus zowel om mensen die in Nederland aankomen dan wel mensen
die via Nederland hebben gereisd (transfer). Het kan dus ook zijn dat deze mensen
pas na hun reis de besmetting hebben opgelopen.

Vraag 4

Worden alleen de directe buren in het vliegtuig gewaarschuwd voor een eventuele besmetting,
of ook cabinepersoneel of het personeel op de luchthaven zoals de beveiligers die
mensen fouilleren?

Antwoord 4

Bron- en contact onderzoek zal worden opgestart wanneer blijkt dat een reiziger of
bemanningslid in de besmettelijke periode aan boord van een vliegtuig heeft gezeten.
Passagiers die binnen een straal van 1,5 meter om de patiënt hebben gezeten worden
in het protocol bron- en contactonderzoek COVID-19 gedefinieerd als «overige nauw
contact». Daarom zal bron- en contactonderzoek worden ingezet gericht op medepassagiers
die twee stoelen voor, twee stoelen achter en aan weerzijden van de bewuste passagier
hebben gezeten. Ook zal bron- en contactonderzoek worden ingezet gericht op bemanningsleden
die intensief contact hebben gehad met de patiënt. Dit gaat bijvoorbeeld om bemanningsleden
die extra zorg hebben verleend tijdens de vlucht.

Indien een bemanningslid besmettelijk was tijdens de vlucht, zullen passagiers met
wie dit bemanningslid intensief contact heeft gehad en direct samenwerkende collega’s
die meer dan 15 minuten aaneengesloten contact hadden op minder dan 1,5 meter worden
gewaarschuwd. Dit is vastgelegd in het protocol bron- en contactonderzoek COVID-19.

Overige bemanningsleden worden beschouwd als overige (niet-nauwe) contacten in het
bron- en contactonderzoek protocol als zij niet-intensief contact hebben gehad met
de index patiënt. Personeel op de luchthaven en beveiligers die mensen fouilleren
hebben meestal korter dan 15 minuten contact met reizigers en zullen zodoende doorgaans
volgens het protocol bron- en contactonderzoek COVID-19 niet als nauwe of overige
(niet-nauwe) contacten worden gedefinieerd worden.

Vraag 5

Als passagiers die mogelijk besmet zijn geraakt, zijn doorgereisd, wordt dan hun land
van bestemming hierover ingelicht?

Antwoord 5

Als er iemand in de besmettelijke periode een vliegreis heeft gemaakt, voert de GGD
in de regio van de luchthaven waar deze persoon is geland bron- en contactonderzoek
uit. Het doel is om alle nauwe contacten, de mensen die vlak bij deze persoon hebben
gezeten, te informeren. Als er contacten zijn doorgereisd naar andere landen, dan
worden deze landen door het RIVM via het National Focal Point op de hoogte gesteld.

Vraag 6

Hebben de besmette reizigers uit niet-Schengenlanden (tien uit Servië, acht uit Kazachstan,
drie uit de VS, twee uit Brazilië, twee uit Ghana, twee uit India en twee uit Kenia)
een voor Nederland essentieel beroep of andere dringende noordzaak, of waren dat vakantiegangers?

Antwoord 6

De reden van de reis wordt niet doorgegeven aan de GGD. Op dit moment is voor de meeste
landen buiten de EU, de Schengenlanden en het Verenigd Koninkrijk het EU-inreisverbod
van kracht. Dit betekent dat personen uit deze landen niet naar Nederland kunnen reizen,
tenzij zij zwaarwegende redenen hebben om naar Nederland te reizen en daarom onder
één van de uitzonderingen vallen. De Marechaussee controleert hierop en heeft al ruim
300 mensen tegengehouden. Deze maatregel beperkt de reisbeweging uit derde landen
sterk. Voor de landen waarvoor op dit moment het EU-inreisverbod van kracht is, geldt
een oranje reisadvies (alleen noodzakelijke reizen).

Vraag 7

Zijn de reizigers uit de brandhaarden India, Brazilië en de VS rechtstreeks gevlogen
of via een overstaproute?

Antwoord 7

Het gaat om 3 reizigers vanuit India, 4 uit Brazilië en 4 uit de Verenigde Staten.
Het gaat volgens internationale afspraken alleen om rechtstreekse vluchten. Als er
een overstap is geweest, kijken de gezondheidsautoriteiten van het land waar de overstap
heeft plaatsgevonden naar het rechtstreekse traject, dat naar luchthaven van transfer
is afgelegd.

Vraag 8

Kunt u toelichten hoe het staat met de uitvoering van de motie van de leden Kröger
en Paternotte (Kamerstuk 29 665, nr. 388)?

Antwoord 8

Over de uitvoering van deze motie wordt uw Kamer spoedig per brief geïnformeerd.

Vraag 9

Bent u nog steeds van mening dat de vraag of een reis noodzakelijk is en een vlucht
naar een regio verantwoord, het beste kan worden beoordeeld door de betreffende reizigers
die die reis willen maken of de luchtvaartmaatschappij die die tickets wil verkopen?

Antwoord 9

Of een vlucht naar een bepaalde regio verantwoord is, hangt van veel factoren af.
De enige mogelijkheid die het kabinet heeft om hierop in te grijpen is het instellen
van een vliegverbod. Dat is echter een uiterst zwaar middel, waarmee ook mensen die
een noodzakelijke reis willen maken worden beperkt. Verder is een vliegverbod binnen
Europa te omzeilen als het niet in overleg met andere landen wordt ingesteld.

Vraag 10

Is uit de rioolmonsters van de GGD bij Schiphol in te schatten hoeveel coronagevallen
daar komen of verblijven? Is er een parallel tussen geconstateerde concentraties in
het rioolwater en de geïdentificeerde besmettingen?

Antwoord 10

Niet iedereen besmet met het coronavirus heeft het virus in de ontlasting en ook de
hoeveelheden virussen in de ontlasting zijn variabel. Dat betekent dat de virussen
van veel mensen afkomstig kunnen zijn die weinig virus uitscheiden, of van weinig
mensen die veel virus uitscheiden en alles daartussenin. Bovendien kunnen deze virusdeeltjes
in het rioolwater van Schiphol afkomstig zijn van een diverse groep mensen. Dit kunnen
onder andere mensen zijn die werkzaam zijn op Schiphol, reizigers die uit het buitenland
(terug)komen, reizigers die vertrekken en reizigers die op doorreis zijn. Het is vooralsnog
dus onduidelijk van hoeveel mensen de virusdeeltjes afkomstig zijn en waar deze mensen
verblijven.

Vraag 11

Wordt behalve het rioolwater van Schiphol ook dat uit de septictanks van vliegtuigen
getest? Zo nee, is dat een optie?

Antwoord 11

Het is mogelijk om septictanks van vliegtuigen te bemonsteren en het afvalwater te
analyseren op SARS-CoV-2. Het geeft echter enkel een indicatie óf er mensen met het
coronavirus vliegen en zegt niks over of personen daadwerkelijk op de vlucht besmettelijk
waren. Met de huidige en te verwachten toenemende aantallen passagiers en vluchten
vergt dit ook een behoorlijke inspanning. Vanwege deze redenen is het effectiever
om, wanneer iemand op de vlucht positief blijkt, bron- en contactonderzoek in te zetten.