Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Helvert en Voordewind over de vuurgevechten en vijandelijkheden aan de Azerbeidzjaans-Armeense grens vanaf 12 juli jl.

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 17 augustus 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met de verklaring van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties
aangaande de vijandelijkheden op de grens tussen Azerbeidzjan en Armenië?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat Nederland en de EU niet gebaat zijn bij een nieuw gewapend treffen
aan de rand van Europa?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3, 4 en 5

Is het juist dat de Armeense ambassade verschillende waarschuwingssignalen heeft gestuurd
naar de EU en naar Nederland over de groeiende spanning tussen Azerbeidzjan en Armenië,
sinds de uitbraak van COVID-19, toen Azerbeidzjan vijandelijkheden heeft laten oplopen,
oorlogstaal heeft opgevoerd en militaire oefeningen heeft georganiseerd, in strijd
met de afspraken gemaakt in het kader van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking
in Europa (OVSE)?

Op welke momenten heeft Armenië via de diplomatieke weg aan Nederland laten weten
dat de vijandelijkheden uit de hand dreigden te lopen?

Wat heeft u met deze signalen gedaan?

Antwoord 3, 4 en 5

Het kabinet volgt ontwikkelingen in de regio nauwlettend. Dit gebeurt in de eerste
plaats via de Nederlandse ambassades ter plaatse in Bakoe en Tbilisi, laatstgenoemde
is verantwoordelijk voor Armenië tot de opening van de ambassade in Jerevan. Daarnaast
zijn er regelmatige contacten met de Armeense en Azerbeidzjaanse autoriteiten, zowel
via de respectievelijke ambassades van deze landen in Nederland als in de beide hoofdsteden.
In al deze contacten wordt de situatie in de regio, wanneer relevant, besproken. Ook
volgt Nederland de ontwikkelingen via de OVSE in Wenen, de relevante EU werkgroepen
in Brussel en via de EU speciaal vertegenwoordiger voor de Kaukasus en de crisis in
Georgië.

Het kabinet blijft zich inzetten voor een vreedzame oplossing van het conflict tussen
Armenië en Azerbeidzjan. De Nederlandse regering roept Armenië en Azerbeidzjan in
diplomatieke contacten consequent op om zich in te spannen voor het bereiken van een
duurzame vredesregeling.

De sleutel hiervoor ligt wat het kabinet betreft in de eerste plaats bij dialoog tussen
de partijen onder auspiciën van de OVSE Minsk Groep. De situatie is de afgelopen weken
meermaals besproken in de Permanente Raad van de OVSE in Wenen.

De ontwikkelingen van de afgelopen weken zijn ook in EU-verband door de lidstaten
besproken. De EU heeft op 13 juli jl., mede namens Nederland, een verklaring uitgebracht.
In deze verklaring betreurt de EU de gevallen slachtoffers en worden beide partijen
opgeroepen de vijandelijkheden onmiddellijk te stoppen, het staakt-het-vuren te respecteren
en alle noodzakelijke maatregelen te nemen om verdere escalatie te voorkomen.

Daarnaast had de Hoge Vertegenwoordiger (HV) van de EU, Josep Borrell op 22 juli jl.
een telcon met de Armeense en Azerbeidzjaanse Ministers van Buitenlandse Zaken. Tijdens
dit gesprek riep Borrell op de vijandelijkheden te staken en onderstreepte hij het
belang van de-escalatie. Borrell gaf verder aan bereid te zijn betrokken te blijven
en heeft de EU Speciaal Vertegenwoordiger gevraagd de zaak nauwlettend te blijven
volgen.

Vraag 6 en 7

Welke stappen heeft Nederland, al dan niet binnen de EU, gedaan om een oorlog aan
de rand van Europa te voorkomen? Wanneer zijn die ondernomen en wat waren de resultaten
tot nu toe?

Welke stappen heeft Nederland, al dan niet binnen de EU, in de planning om een oorlog
aan de rand van Europa te voorkomen?

Antwoord 6 en 7

Nederland ondersteunt de inspanningen van de OVSE Minsk Groep, de inspanningen van
de Hoge Vertegenwoordiger van de EU en het werk van de EU speciaal vertegenwoordiger
voor de zuidelijke Kaukasus en de crisis in Georgië om conflicten in de regio te voorkomen
en bij te dragen aan een vreedzame oplossing. Nederland volgt de situatie aandachtig
en neemt actief deel aan de besprekingen in OVSE- en EU-kader.

Het kabinet is ervan overtuigd dat samenwerking met en tussen de landen in de regio
op basis van gedeelde waarden en inzet op hervormingen uiteindelijk de beste kansen
biedt op stabiliteit en vrede. Nederland steunt daarom het Oostelijk Partnerschap
(OP). Het OP is onderdeel van het Europees Nabuurschapsbeleid en bestaat sinds 2009.
Het heeft tot doel vrede, stabiliteit en welvaart in de regio2 te bevorderen. Dat Armenië en Azerbeidzjan allebei onderdeel uitmaken van het OP
en binnen dat kader ook met elkaar te maken hebben, heeft in potentie een dempende
werking op het conflict. Dat daarmee de spanningen niet volledig weggenomen kunnen
worden laten de recente vijandelijkheden zien.

Bilateraal zet Nederland via onder andere het «Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen»
(NFRP) – Matra programma en het Mensenrechtenfonds in op ontwikkeling van de regio
en de implementatie van de met de EU afgesproken hervormingen. Ook helpt het kabinet
waar mogelijk de economische banden tussen Nederland en de OP-landen te versterken.
Het kabinet zal doorgaan op de ingeslagen weg en de situatie op de voet blijven volgen.

Vraag 8

In welke mate acht u dat afspraken binnen de OVSE en staakt-het-vuren-afspraken door
Azerbeidzjan en/of Armenië zijn geschonden?

Antwoord 8

Er zijn sinds 12 juli jl. en in de dagen daarna verschillende ernstige schendingen
van het staakt het vuren geweest langs de Armeens-Azerbeidzjaanse grens, met meerdere
dodelijke slachtoffers aan beide zijden tot gevolg. Tot op heden is onduidelijk wat
de aanleiding was voor het oplaaien van het conflict. Armenië en Azerbeidzjan wijzen
voor wat betreft de verantwoordelijkheid daarvoor naar elkaar.

Vraag 9

Bent u bereid om, met de secretaris-generaal van de VN, te eisen dat het vuren direct
wordt gestaakt?

Antwoord 9

De EU heeft op 13 juli jl., mede namens Nederland, een verklaring uitgebracht, waarin
beide partijen worden opgeroepen de vijandelijkheden onmiddellijk te stoppen, het
staakt-het-vuren te respecteren en alle noodzakelijke maatregelen te nemen om verdere
escalatie te voorkomen, en heeft HV Borrell deze oproep en het belang van de-escalatie
herhaald in zijn gesprek met de Armeense en Azerbeidzjaanse Ministers van Buitenlandse
Zaken op 22 juli jl.

Het kabinet zal ook in bilaterale contacten beide landen blijven oproepen te de-escaleren
en zich in te zetten voor het bereiken van een duurzame vredesregeling.

Vraag 10

Bent u bereid om mee te werken aan een opportuniteit waarin beide landen aan tafel
worden genodigd om nieuwe afspraken te maken?

Antwoord 10

Nederland zal zich blijven inzetten voor een duurzame oplossing van het conflict tussen
Armenië en Azerbeidzjan. Het primaat hiervoor ligt wat het kabinet betreft bij de
eerdergenoemde OVSE Minsk Groep. Het ligt voor de hand dat de-escalatie inspanningen
en onderhandelingen in eerste instantie via dit format worden ingestoken.

Vraag 11 en 12

Hoe beoordeelt u de onvoorwaardelijke steun van Turkije aan Azerbeidzjan?3

Bent u bereid om, al dan niet binnen de EU, Turkije aan te spreken op de de-escalerende
rol die Turkije kan spelen?

Antwoord 11 en 12

Zoals hierboven gesteld, roept Nederland Armenië en Azerbeidzjan, bij monde van de
EU, op om de gewelddadigheden te stoppen en zich te onthouden van acties of retoriek
die de spanning doen toenemen. Nederland blijft dialoog tussen de partijen onder auspiciën
van de OVSE Minsk groep steunen. In de EU verklaring worden Armenië en Azerbaijan
ook opgeroepen om voor directe communicatie gebruik te maken van de OVSE Minsk Groep
en via dit bestaande format onderhandelingen te hervatten. Turkije is een van de permanente
leden van de OVSE Minsk Groep.