Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kröger over het bericht ‘Verhoogde concentraties radioactieve stoffen gemeten boven Scandinavië’

Antwoord van Staatssecretaris Van Veldhoven-van der Meer (Infrastructuur en Waterstaat)
(ontvangen 13 juli 2020).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Verhoogde concentraties radioactieve stoffen gemeten
boven Scandinavië?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het zeer zorgelijk is dat er een licht radioactieve wolk boven
Noorwegen, Finland en Zweden zweeft en dat dit wijst op een lek van een reactorkern
uit de richting van West-Rusland? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Het is onzeker waar de radionucliden precies van afkomstig zijn. Wel is het duidelijk
dat de radionucliden vanuit zuidoostelijke richting in Scandinavië zijn aangekomen.
De radionucliden die daar zijn aangetroffen (met name radioactief cesium en ruthenium)
zijn afkomstig van kernsplijting en zijn mogelijk, ook volgens het IAEA, gerelateerd
aan een reactorkern in bedrijf of in onderhoud.

De lucht bevat altijd en overal in de wereld radioactieve stoffen. Door de aangetroffen
radionucliden in Scandinavië is de concentratie daar tijdelijk met veel minder dan
één procent gestegen. Vanuit stralinghygiënisch oogpunt was er dan ook geen aanleiding
om hiervoor maatregelen te treffen.

Vraag 3

Is het mogelijk dat er ook in Nederland op een later moment alsnog een verhoogde radioactiviteit
zal worden gemeten als de wolk zich mogelijk verplaatst?

Antwoord 3

Nee, om twee redenen is dit niet te verwachten. Ten eerste hebben de kunstmatige radioactieve
stoffen zich niet naar Nederland verplaatst. Ten tweede zijn de meetwaarden die in
Scandinavië zijn gevonden erg laag en zitten net boven de detectielimiet (de waarde
die nog net aangetoond kan worden) van de meest gevoelige apparatuur. Zouden de kunstmatige
radioactieve stoffen zich naar Nederland hebben verplaatst, dan zouden deze op hun
reis naar Nederland zodanig verdund raken dat hun concentratie te laag zou zijn geworden
om ze te kunnen detecteren, zelfs met de meest gevoelige apparatuur.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het zorgelijk is dat de bron van het incident nog niet bekend
is en dat het daardoor niet mogelijk is om een inschatting te maken van de ernst van
het incident? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Natuurlijk is het belangrijk dat de oorzaak van de verhoogde radioactiviteit bekend
wordt. Zolang niet bekend is wat het land van oorsprong is en wat er daar precies
is voorgevallen, is het speculatief om conclusies te trekken over de ernst van de
gebeurtenis. Voor West- en Noord-Europa is met zekerheid te zeggen dat dit voorval
geen gevolgen voor de gezondheid heeft gehad.

Vraag 5

Wanneer en op welke manier zal worden achterhaald wat de precieze bron of locatie
is van het lek in West-Rusland?

Antwoord 5

Het is niet vastgesteld dat de oorsprong van de gemeten radionucliden in West-Rusland
ligt. De verzamelde gegevens bieden vooralsnog onvoldoende informatie om de precieze
bron of locatie achterhalen. Er is op dit moment geen zicht op aanvullende informatie
die hierover uitsluitsel geeft.

Vraag 6

Welke afspraken worden er internationaal gemaakt op het gebied van nucleaire veiligheid
om te voorkomen dat een dergelijk incident, waarbij voor de tweede keer in korte tijd
een wolk radioactief materiaal vrijkomt vanuit Rusland, opnieuw plaatsvindt?

Antwoord 6

Er is een uitgebreid stelsel aan Europese en internationale afspraken op het gebied
van nucleaire veiligheid, in het bijzonder het Verdrag inzake Nucleaire Veiligheid
en de veiligheidsstandaarden van het IAEA. De naleving hiervan wordt periodiek getoetst
in toetsingsconferenties waaraan verdragspartijen deelnemen en in review-missies van
het IAEA.