Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over het sluiten van landgoederen met een openstellingssubsidie

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), mede namens
de Staatssecretaris Vijlbrief (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst) (ontvangen
10 juni 2020).

Vraag 1

Kent u de artikelen «Prinses Irene trekt aan langste eind in rel om afgesloten wandelpad
in Doorn» en «Wrevel over afgesloten fietspad in Pijnenburg, maar geen middel om in
te grijpen»?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3

Deelt u de observatie dat steeds meer landgoederen gesloten worden voor het publiek,
waarbij onder meer de coronacrisis als reden wordt aangevoerd?

Kunt u aangeven hoeveel landgoederen met een openstellingssubsidie momenteel gesloten
zijn voor het publiek?

Antwoord 2, 3

Eigenaren van opengestelde landgoederen zullen de door de Coronacrisis uitgevaardigde
voorschriften moeten eerbiedigen. Dit kan betekenen dat zij genoodzaakt zijn om maatregelen
te nemen die de toegankelijkheid van landgoederen beperken, indien de lokale omstandigheden
daarvoor aanleiding geven. Bijvoorbeeld wanneer de 1,5 meterafstandregel onvoldoende
gewaarborgd kan worden of op aanwijzing van de Veiligheidsregio. Er zijn geen meldingen
ontvangen bij RvO.nl dat er daadwerkelijk landgoederen zijn gesloten vanwege coronamaatregelen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat er gehandhaafd dient te worden voor wat betreft de openstelling
bij landgoederen die wel gebruik maken van die subsidie maar de facto niet voldoen
aan de voorwaarden voor openstellingssubsidie?

Antwoord 4

Eigenaren van landgoederen die de status van opengesteld landgoed hebben, ontvangen
extra faciliteiten op het gebied van de erf- en schenkbelasting. Om in aanmerking
te komen voor deze status moet een landgoed voldoen aan de voorwaarden die zijn opgenomen
in het Openstellingsbesluit3. De Belastingdienst controleert regelmatig of landgoederen aan de voorwaarden blijven
voldoen.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe vaak landgoederen gemiddeld gecontroleerd worden op het voldoen
aan de openstellingsvoorwaarden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

In 2019 hebben er ongeveer 100 controles plaatsgevonden die specifiek gericht waren
op het aspect van openstelling. Daarnaast is de inschatting dat de openstelling bij
enkele honderden andere controles is meegenomen als deelaspect.

Vraag 6

Kunt u aangeven hoeveel (en welke) landgoederen in de afgelopen vijf jaar hun openstellingssubsidie
zijn kwijtgeraakt omdat ze niet voldeden aan de eisen die de wet stelt voor het verkrijgen
van openstellingssubsidie?

Antwoord 6

Eigenaren van landgoederen die op grond van de NSW zijn aangemerkt als opengesteld
landgoed komen in aanmerking voor belastingvoordelen. Naast belastingvoordelen (bijvoorbeeld
voor de inkomsten- en overdrachtsbelasting) die gelden voor eigenaren van alle landgoederen,
ongeacht of zij opengesteld zijn voor publiek, kent de NSW voor opengestelde landgoederen
een extra belastingvoordeel voor de schenk- en erfbelasting. Bij vererving of schenking
van een dergelijk landgoed geldt voor die belastingen een verdergaande invorderingsvrijstelling.
Er is geen sprake van een openstellingssubsidie. Het aantal landgoederen dat in de
afgelopen vijf jaar de status van opengesteld landgoed heeft moeten inleveren omdat
ze niet voldeden aan de voorwaarden voor openstelling wordt niet apart geregistreerd
en is daarmee niet exact aan te geven. Het gaat echter om een zeer gering aantal gevallen
per jaar. Veelal wordt de landgoedeigenaar eerst een mogelijkheid geboden om de situatie
van openstelling te herstellen als geconstateerd wordt dat niet voldaan wordt aan
de voorwaarden voor openstelling. Indien vervolgens nog niet aan de voorwaarden wordt
voldaan, wordt de status van opengesteld landgoed ingetrokken. Indien die status wordt
ingetrokken, kan dit leiden tot (gedeeltelijke) invordering van eventuele claims voor
de erf- en schenkbelasting die op grond van invorderingsvrijstelling van de NSW nog
niet waren ingevorderd.

Vraag 7

Deelt u de mening dat de regels voor openstellingssubsidie zonder aanziens des persoons
gehandhaafd dienen te worden, ook in tijden als die van de coronacrisis? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, op welke wijze en termijn wilt u daarop toezien?

Antwoord 7

Ik deel de mening dat de regels die het Openstellingsbesluit stelt zonder aanziens
des persoons gehandhaafd dienen te worden. De bijzondere omstandigheden van de Coronacrisis
vereisen tegelijkertijd dat landgoedeigenaren voldoen aan de landelijke richtlijnen.
Indien de omstandigheden dit vereisen, bijvoorbeeld bij extreme drukte waardoor de
landelijke richtlijnen niet nageleefd kunnen worden, is tijdelijke sluiting van of
beperkte toegang tot (een gedeelte van) een landgoed dan ook toegestaan.

Vraag 8

Wordt de subsidie met terugwerkende kracht teruggevorderd wanneer wordt geconstateerd
dat een landgoedeigenaar of -gebruiker niet voldoet aan de openstellingsvoorwaarden?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u aangeven hoe vaak in de afgelopen vijf jaar proces-verbaal
is opgemaakt van het niet voldoen aan de openstellingsvoorwaarden?

Antwoord 8

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 6.

Vraag 9

Waar kan een burger een melding doen wanneer hij/zij constateert dat een landgoedeigenaar
zich niet houdt aan de openstellingsvoorwaarden?

Antwoord 9

De melding kan worden gedaan bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl)
met specifieke aanduiding van de niet – of beperkt – opengestelde locatie. RVO.nl
zal de melding vervolgens doorgeven aan de Belastingdienst die de melding zal beoordelen
en zo nodig de openstelling zal controleren.

Vraag 10

Bent u bereid tot instelling van een openbaar register waarin is opgenomen welke landgoederen
gebruikmaken van de openstellingssubsidie of andere vormen van overheidssubsidie voor
zover die raken aan de publieksfunctie en hoeveel subsidie er is verstrekt? Zo ja,
op welke termijn en op welke wijze? Zo nee, waarom niet en op welke wijze kan sociale
controle dan plaatsvinden?

Antwoord 10

Landgoederen die de status van opengesteld landgoed hebben verkregen worden op een
lijst van opengestelde landgoederen geplaatst door RVO.nl. Deze lijst is te vinden
op de website van RVO.nl. RVO.nl actualiseert de lijst elk half jaar. De gegevens
op deze lijst hebben betrekking op de naam van het landgoed, de provincie en de kadastrale
gemeente(n) waarin het landgoed is gelegen. Landgoederen die de status van opengesteld
landgoed hebben verloren, worden bij de actualisatie van de lijst afgehaald.