Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raan over het bericht dat er in Zaandam een biomassacentrale zonder vergunning in gebruik is genomen

Antwoord van Staatssecretaris Van Veldhoven-van der Meer (Infrastructuur en Waterstaat),
mede namens de Minister van Economische Zaken en Klimaat (ontvangen 20 mei 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1656.

Vraag 1

Kent u het bericht «Omstreden biomassacentrale Zaandam gestart zónder vergunning:
«Maar die komt er aan»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3 en 4

Kunt u aangeven waarom een biomassacentrale zonder vergunning in bedrijf genomen mag
worden? Kunt u aangeven hoe lang een biomassacentrale zonder vergunning zou mogen
draaien? Hoe wordt die periode bepaald?

Kunt u aangeven waarom het noodzakelijk is dat het proefdraaien gebeurt voordat de
vergunning is afgegeven? Waarom kan er niet gewacht worden met opstarten tot er daadwerkelijk
een vergunning is verleend?

Kunt u aangeven op basis van welke wetgeving de vergunning wordt verleend? Op basis
van welke wetgeving wordt de stikstofuitstoot van deze centrale vergund?

Antwoord 2, 3 en 4

Vanuit verschillende onderdelen van de regelgeving worden eisen gesteld aan het bedrijf
Bio forte BV in Zaanstad:

• Vergunning op basis van de Wet natuurbescherming (Wnb) in verband met de stikstofuitstoot.
Bevoegd gezag is de provincie Noord-Holland.

De biomassacentrale wordt de warmtebron van een warmtenet dat 2.200 flatwoningen van
warmte gaat voorzien. Als deze woningen overgaan op het warmtenet worden de gasketels
in deze flats uitgeschakeld. De Wnb-vergunning kan alleen worden verleend indien de
stikstofdepositie als gevolg van de biomassacentrale (meer dan) gecompenseerd wordt
door de afname van de stikstofdepositie als gevolg van het afschakelen van de gasketels
in vijf woongebouwen in Zaandam-Oost.

Bio Forte heeft daarom een aantal maatregelen bij de biomassa-installaties genomen
die zorgen dat de verwachte uitstoot aan stikstofverbindingen (NOx en ammoniak) van de biomassacentrale zeer laag is.

De Omgevingsdienst Noord-Holland Noord (Hierna: OD NHN) heeft daarop geoordeeld, dat
de stikstofdepositie in de Natura 2000-gebieden «Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld
& Twiske» niet toeneemt. Op basis van dat oordeel heeft de provincie Noord-Holland
27 januari 2020 een vergunning Wnb afgegeven voor de biomassacentrale.

De provincie Noord-Holland heeft aangeven dat de OD NHN op 6 december 2019 per mail
aan Bio Forte BV heeft laten weten dat de OD NHN bezig was met het opstellen van een
conceptbesluit Wnb voor Bio Forte BV, en dat er geen belemmeringen waren voor het
afgeven van een natuurvergunning. Dit zicht op een vergunning was voor de OD NHN de
reden om niet te handhaven toen Bio Forte BV. voor eigen rekening en risico ging testen.
De wet biedt geen uitzondering voor proefdraaien.

• Vergunning op basis van de Omgevingswet voor het (ver)bouwen van de installatie.

Bevoegd gezag is de gemeente Zaanstad. Voor de bouw van de biomassacentrale in Zaanstad
is in 2018 een omgevingsvergunning verleend. Vanwege de strengere stikstofeisen heeft
de eigenaar van de biomassacentrale (Bio Forte) lopende de bouw, haar installaties
aangepast om minder stikstof uit te stoten. Deze aanpassing in de installatie heeft
ook een aanpassing in het ontwerp van het bouwwerk tot gevolg gehad, namelijk een
andere plek voor de schoorstenen.

Deze aanpassing moet nog verwerkt worden door de gemeente in de omgevingsvergunning
door middel van een revisievergunning. De gemeente Zaanstad heeft aangegeven dat het
noodzakelijk was om te testen om te kunnen voldoen aan de garantietermijnen die overeengekomen
zijn met de leveranciers van de installatie.

• Voor luchtemissies moet de centrale voldoen aan de algemene regels van het Activiteitenbesluit
milieubeheer (Abm). Bevoegd gezag is de gemeente Zaanstad.

Vanwege de emissie-eisen in het Abm behoeft in principe geen omgevingsvergunning (milieu)
te worden aangevraagd voor de emissies naar de lucht. Toch heeft gemeente Zaanstad
gezien de locatie van de centrale via een zogeheten maatwerkbesluit het bedrijf, strengere
eisen opgelegd met betrekking tot de uitstoot van de centrale. De centrale voldoet
hieraan. Hierdoor wordt dan tevens ruimschoots voldaan aan de emissie-eisen uit het
Abm.

Vanuit zowel het Abm, het maatwerkbesluit, als de Wnb gelden dus regels voor het uitstoten
van stikstof.

Vraag 5

Wie is aansprakelijk mocht de vergunning onverhoopt niet worden verleend?

Antwoord 5

De ondernemer is aansprakelijk.

Vraag 6

Klopt het dat de vergunningverlening weer op gang kwam na het aannemen van de spoedwet
Stikstof?

Antwoord 6

De provincie Noord-Holland heeft aangeven dat dit het geval is.

Vraag 7

Is de bouw van biomassacentrales naar uw mening de gewenste invulling van de met pijn
en moeite gerealiseerde stikstofreductie?

Antwoord 7

Omdat de centrale warmte levert aan omringende woningen kunnen gasketels afgeschakeld
worden. Hierdoor is per saldo geen sprake van een toename van depositie in Natura
2000 gebieden.

Daarnaast voldoet de centrale in Zaandam aan de gestelde wettelijke eisen en is één
van de schoonste biomassacentrales in zijn vermogenscategorie door moderne techniek.

Op korte termijn is het noodzakelijk om verschillende hernieuwbare energiebronnen,
waaronder biomassa, te gebruiken om deels de doelstellingen te halen voor de energietransitie.
Het kabinet werkt aan een integraal duurzaamheidskader voor alle soorten biomassa
en alle toepassingen hiervan. Dit duurzaamheidskader beoogt het kader te zijn waarbinnen
een duurzame productie en duurzame toepassing (inclusief fair share) voor biomassa
wordt vormgegeven.

Vraag 8

Is al bekend hoe de provincie gereageerd heeft op de door Mobilisation for the Environment
ingediende zienswijze?

Antwoord 8

Er is een Nota van beantwoording zienswijzen opgesteld door de OD NHN, waarin o.a.
de 16 zienswijzen van Mobilisation for the Environment op de natuurvergunning voor
de Biomassacentrale van Bio Forte BV. worden beantwoord, zie bijlage2.

Vraag 9

Is het naar uw mening verstandig om een biomassacentrale (met bijbehorende luchtvervuiling)
te bouwen in de directe omgeving van een ziekenhuis, een middelbare school, sportvelden
en een groot aantal woningen, zeker als dichtbij ook al een snelweg en een klaverbladknooppunt
(A7/A8) liggen?

Antwoord 9

Het is aan de gemeente als bevoegd gezag om hierin een afweging te maken. Mede door
de locatie van de centrale zijn er extra eisen opgelegd via het maatwerkbesluit voor
de uitstoot.

Als onderdeel van het Schone Lucht Akkoord ben ik aan het kijken of wet- en regelgeving
en vergunningseisen aangescherpt moeten worden. Daarmee wordt tevens invulling gegeven
aan de motie van Bruins c.s. om voor biomassa-installaties met een vermogen van minder
dan 15 MW een milieuvergunning opnieuw verplicht te stellen. Dit doe ik in overeenstemming
met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Vraag 10

Bent u bekend met wetenschappelijke studies die de schadelijke effecten van een verslechterde
luchtkwaliteit aantonen, zoals bijvoorbeeld de studie die het verband aantoont tussen
de luchtkwaliteit en het concentratievermogen van scholieren?3

Antwoord 10

Ik ben bekend met deze studies. Ik vind het dan ook belangrijk om me in te zetten
voor schone lucht. Daarbij moet het kabinet uiteraard ook rekening houden met andere
maatschappelijke opgaven.

Vraag 11

Kunt u aangeven of er meer biomassacentrales in Nederland zijn die in gebruik zijn
genomen zonder de benodigde vergunning? Zo nee, bent u bereid dit te inventariseren?

Antwoord 11

Ik heb geen informatie hierover. Vergunningverlening en handhaving is aan gemeenten
en provincies als bevoegd gezag. Zie hiervoor verder het antwoord op vraag 4.

Op RVO.nl is een overzicht is gepubliceerd waar de huidige Biomassacentrales in Nederland
staan:

https://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/duurzame-energie-opw…

Vraag 12

Verwacht u dat het in de toekomst vaker zal voorkomen dat biomassacentrales zonder
vergunning in gebruik worden genomen? Acht u dit wenselijk?

Antwoord 12

Zie voor de kaders waaraan centrales moeten voldoend het antwoord op vraag 4. Nieuwe
centrales moeten voldoen aan de geldende wetgeving. Het bevoegd gezag ziet er op toe
dat dit het geval is.

Vraag 13

Kunt u aangeven of er meer biomassacentrales in Nederland gebouwd worden in de directe
omgeving van ziekenhuizen, scholen, sportvelden, woningen en andere locaties waar
luchtvervuiling extra ongewenst is? Zo ja, waar en wat gaat u daar aan doen?

Antwoord 13

Zie ook het antwoord op vraag 9. Het is primair aan gemeenten als bevoegd gezag om
invulling te geven hieraan, binnen de gestelde wettelijke kaders. Hierbij ondersteund
de rijksoverheid gemeentes, bijvoorbeeld bij het komen tot warmtetransitievisies.

In dit traject bepalen gemeenten hoe wijken die voor 2030 van het aardgas af gaan
van warmte worden voorzien. In dit traject kunnen eventuele nieuwe biomassacentrale
aan de orde komen.

Ik werk met EZK samen om de juiste kaders voor biomassacentrales te bepalen en gemeentes
te informeren over mogelijkheden om zodanig te verduurzamen dat de luchtkwaliteit
er het minst onder leidt.