Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over de afwikkeling van de toeslagenaffaire met ouders die onder beschermingsbewind staan

Antwoord van Staatssecretaris Van Huffelen (Financiën, Toeslagen en Douane), mede
namens de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 28 april
2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 2470.

Vraag 1

Kunt u aangeven hoe er wordt omgegaan met gedupeerde ouders die in aanmerking komen
voor compensatie, al dan niet herziening, die onder beschermingsbewind staan?

Antwoord 1

Deze ouders worden op gelijke wijze behandeld als de overige ouders, waarbij voor
de financiële afwikkeling van de compensatie, herziening of reparatie van het toeslagrecht
de bewindvoerder als vertegenwoordiger van de ouders optreedt.1

Vraag 2

Klopt het dat de bewindvoerder automatisch de gemachtigde voor de afwikkeling van
de toeslagenaffaire is voor de gedupeerde ouder, of kan dat ook iemand anders zijn
die de zaken behartigt namens de gedupeerde? Zo nee, bent u bereid dit wel mogelijk
te maken? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 2

De kantonrechter bepaalt de reikwijdte van het beschermingsbewind. In de meeste gevallen
wordt bewind ingesteld over het gehele vermogen van de betrokkene, dat wordt beheerd
door een bewindvoerder.2 In dat geval is de bewindvoerder degene die de ouders vertegenwoordigt voor de afwikkeling
van de compensatie, herziening of reparatie van het toeslagrecht. Voor sommige rechtshandelingen
heeft de bewindvoerder machtiging van de rechthebbende of de kantonrechter nodig.3 Het bewind kan ook over bepaalde goederen worden ingesteld, bijvoorbeeld over de
woning van de betrokkene. In dat geval kan de betrokkene niet zelfstandig beslissen
over de verkoop van de woning, maar verder wel zelfstandig beslissen over zijn vermogen.
Toeslagen kan niet afwijken van het bewind dat de rechter heeft ingesteld.

Als het in een bepaald geval wenselijk wordt geacht dat iemand anders dan de beschermingsbewindvoerder
de belangen van de gedupeerde ouders behartigt bij de afwikkeling, ongeacht de reden
daarvoor, kunnen de ouders of hun naasten dat met de bewindvoerder en zo nodig met
de kantonrechter bespreken. De kantonrechter kan dan beoordelen of de reikwijdte van
het bewind moet worden aangepast, zodat iemand anders bij de afwikkeling namens de
ouders kan optreden.4 Als het wenselijk is dat een andere bewindvoerder de belangen van de ouders bij de
afwikkeling behartigt, kan de rechter ook een tweede beschermingsbewindvoerder benoemen.5

Vraag 3

Vindt u het wenselijk dat een bewindvoerder, die wellicht onderdeel uitmaakt van de
gevolgschade van de gedupeerde ouder, ook de woordvoering doet als het gaat om het
vaststellen van de gevolgschade? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 3

Ik begrijp de vraag zo dat mogelijk als gevolg van financiële problemen door de kinderopvangtoeslagaffaire
ten behoeve van ouders beschermingsbewind is ingesteld. En dat de kosten van het bewind
in dat geval wellicht als gevolgschade worden gezien. In dit verband kan de rol van
de bewindvoerder in zekere zin worden vergeleken met een advocaat. Een advocaat treedt
niet alleen namens de benadeelde partij op om de schade te verhalen, maar zal daarbij
ook proberen een vergoeding te krijgen voor de advocaatkosten, ten behoeve van de
benadeelde.

Vraag 4

Hoe wilt u omgaan met situaties waarin de gedupeerde ouder zich niet goed vertegenwoordigd
voelt door de bewindvoerder, maar daar wel van afhankelijk is voor de afwikkeling
van de compensatie? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 4

De beschermingsbewindvoerder is door de kantonrechter benoemd. Toeslagen kan daar
niet van afwijken. Wanneer gedupeerde ouders van oordeel zijn dat de bewindvoerder
hen niet goed heeft vertegenwoordigd in een bepaalde aangelegenheid of niet capabel
is de rechthebbende te vertegenwoordigen, kunnen zij hierover met de bewindvoerder
in gesprek (en zo nodig een klacht indienen bij de bewindvoerder of de brancheorganisatie
van de bewindvoerder). Zij kunnen zich ook met hun klacht wenden tot de kantonrechter
of deze verzoeken de bewindvoerder te ontslaan en zo nodig een andere bewindvoerder
te benoemen.

Voor ontslag van een bewindvoerder en eventueel benoeming van een andere bewindvoerder
moeten de ouders een gemotiveerd verzoekschrift indienen bij de kantonrechter. Een
bewindvoerder kan slechts worden ontslagen op eigen verzoek, wegens gewichtige redenen
of omdat hij niet meer aan de kwaliteitseisen voldoet.6 De kantonrechter oordeelt hierover. In deze procedure is géén rol weggelegd voor
Toeslagen.