Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over een Eurocommissaris die wordt benaderd door de energielobby waar hij zelf aandelen in bezit

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 17 maart 2020).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat Eurocommissaris Johannes Hahn, ondanks het feit
dat hij Eurocommissaris is, 2.200 aandelen heeft in de Oostenrijkse energieleverancier
Verbund AG?1

Antwoord 1

Ja, dit blijkt uit de belangenverklaring die Eurocommissaris Hahn conform de gedragscode
voor leden van de Europese Commissie van 31 januari 2018 (besluit 2018/C 65/06) heeft
gepubliceerd. Voorafgaand aan zijn benoeming heeft de Commissie Juridische Zaken van
het Europees parlement (JURI) deze verklaring in het kader van de hoorzittingen met
de voorgedragen commissarissen onderzocht en heeft het Europees parlement ingestemd
met zijn benoeming.

De belangenverklaringen worden elk jaar op 1 januari opnieuw ingediend; wanneer de
op te geven informatie tijdens de ambtstermijn van een lid wijzigt, wordt zo spoedig
mogelijk, en uiterlijk twee maanden na de betrokken wijziging, een nieuwe verklaring
ingediend. In deze belangenverklaring doen de leden van de Commissie opgave van alle
financiële en andere belangen en vermogensbestanddelen die bij de uitoefening van
hun taken een belangenconflict zouden kunnen veroorzaken of daarbij anderszins relevant
zijn.

Vraag 2

Hoe weegt u het feit dat Hahn actief is benaderd door deze energiemaatschappij als
onderdeel van de energielobby, volgens Corporate Europe Observatory al sinds 2014?2

Antwoord 2

Zowel voor Eurocommissaris Hahn alsook alle andere Eurocommissarissen geldt dat zij
zich aan de voorschriften van de gedragscode voor de leden van de Europese Commissie
moeten houden. Dit betekent dat zij het ambt met volledige onafhankelijkheid dienen
uit te oefenen. Tevens dienen alle bijeenkomsten van Eurocommissarissen en hooggeplaatste
EU-ambtenaren met belangenvertegenwoordigers gepubliceerd te worden.

Voor het kabinet is het van belang dat het contact tussen de Europese Commissie en
belangenvertegenwoordigers op een transparante en controleerbare wijze gebeurt. Het
kabinet acht het van belang dat de Europese Commissie informatie over zulke bijeenkomsten
openbaar maakt.

Vraag 3, 4, 5

Hoe acht u het mogelijk dat deze energiemaatschappij financieel belang heeft bij de
positie waar Eurocommissaris Hahn in verkeerd? En Hahn andersom?

Kunt u zich voorstellen dat Verbund AG een gat in de lucht heeft gesprongen toen Hahn
Eurocommissaris Budget en Administratie werd?

Is deze situatie volgens u niet het perfecte voorbeeld van belangenverstrengeling?

Antwoord 3, 4, 5

Voorafgaand aan de benoeming heeft de JURI-commissie van het Europees parlement de
belangenverklaringen van de voorgedragen commissarissen onderzocht. Nadat de JURI-commissie
haar onderzoek heeft afgerond en de hoorzittingen met de voorgedragen commissarissen
plaats hebben gevonden, heeft het Europees parlement ingestemd met de benoeming van
de voorgedragen commissarissen.

Conform de meest recente en uitgebreide gedragscode voor de leden van de Europese
Commissie dienen de leden zich te gedragen en hun ambt uit te oefenen met volledige
onafhankelijkheid, integriteit, waardigheid, loyaliteit en kiesheid. De voorzitter
van de Europese Commissie, bijgestaan door het onafhankelijk ethisch comité, ziet
toe op de juiste toepassing van deze gedragscode.

De leden van de Europese Commissie houden zich afzijdig van elk besluit of behandeling
van een dossier en van deelname aan een bespreking, debat of stemming met betrekking
tot een zaak die aanleiding kan geven tot een belangenconflict of die redelijkerwijs
als zodanig kan worden opgevat.

In geval van belangenconflict of schijn van belangenconflict neemt de voorzitter van
de Europese Commissie alle maatregelen die zij passend acht, zo nodig na raadpleging
van het onafhankelijk ethisch comité, zoals:

– de toewijzing van een dossier aan een ander lid of aan de bevoegde vicevoorzitter.
De voorzitter van de Europese Commissie stelt de voorzitter van het Europees parlement
hiervan tijdig in kennis;

– het verzoek om de financiële belangen te verkopen of in een blinde stichting onder
te brengen wanneer zij aanleiding geven tot een belangenconflict op het gebied van
de tot de portefeuille van het lid behorende bevoegdheden.

Het kabinet vertrouwt erop dat de voorzitter van de Europese Commissie, bijgestaan
door het onafhankelijk ethisch comité, toeziet op naleving van deze gedragscode voor
de leden van de Europese Commissie.

Vraag 6

Wist u dat ook Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid en vicevoorzitter
van de Europese Commissie Josep Borrell aandelen heeft in chemiegigant Bayer, de financiële
groep Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA) en de energiemaatschappij Iberdrola?

Antwoord 6

Ja, dit blijkt uit de belangenverklaring die de Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlandse
zaken en veiligheidsbeleid en vicevoorzitter van de Europese Commissie Josep Borrell
heeft gepubliceerd. Voorafgaand aan zijn benoeming heeft de JURI-commissie van het
Europees parlement deze verklaring in het kader van de hoorzittingen met de voorgedragen
commissarissen onderzocht en heeft het Europees parlement ingestemd met zijn benoeming.

Vraag 7, 8

Vindt u het normaal dat Eurocommissarissen wanneer zij hun functie innemen, nog aandelen
in hun bezit hebben, en al helemaal wanneer dit aandelen zijn in bedrijven die actief
lobbyen in Brussel?

Vindt u het ook essentieel dat, om het vertrouwen van mensen in de EU te behouden,
het belangrijk is dat alle mogelijke vormen van belangenverstrengeling koste wat kost
zouden moeten worden voorkomen?

Antwoord 7, 8

Voor het kabinet is het van belang dat de Eurocommissarissen zich aan de geldende
voorschriften van de gedragscode voor de leden van de Europese Commissie houden. In
geval van belangenconflicten of schijn van belangenconflicten dient er conform de
gedragscode gehandeld te worden. Het kabinet vertrouwt erop dat de voorzitter van
de Europese Commissie en het onafhankelijk ethisch comité toezien op naleving van
deze voorschriften en indien noodzakelijk passende maatregelen treffen.

Vraag 9

Bent u bereid om de samenwerking op te zoeken met Europese Ombudsman Emily O’Reilly
op dit onderwerp, die ook druk bezig is met dit onderwerp en het verbeteren en verscherpen
van de regels rondom belangenverstrengeling?

Antwoord 9

Het kabinet hecht veel waarde aan duidelijke, transparante en strikte voorschriften
om (schijn van) belangenconflicten te voorkomen.

Ik heb reeds een uitstekende samenwerking met de Europese Ombudsman en ik kijk ernaar
uit om die samenwerking voort te zetten.