Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Dam over het bericht ‘Minister Grapperhaus pleit bij Europese Unie voor achterdeur in encryptie’

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 24 januari 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1388.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Minister Grapperhaus pleit bij Europese Unie voor achterdeur
in encryptie» dd. 5 december 2019 op Tweakers.net?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Wat zijn – op hoofdlijnen – de technische mogelijkheden om een achterdeur in te bouwen
in versleutelde software en diensten? Kunt u deze vraag specifiek beantwoorden voor
(a) Whatsapp, (b) Telegram en (c) voor platforms die door specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld
criminelen) zelf zijn opgezet?

Zou het een optie zijn om bij wet de sleutellengte van encryptie te beperken tot een
zodanig niveau dat professionele diensten als de politie en de Algemene Inlichtingen-
en Veiligheidsdienst (AIVD) een reële mogelijkheid krijgen om encryptie te kraken,
anders dan amateurs?

Antwoord 2 en 3

Het breder gebruik van encryptie, onder meer door het standaard instellen van versleuteling
bij communicatie tussen personen, maakt het opsporen van strafbare feiten lastiger
en soms onmogelijk. De mogelijkheden om rechtmatige toegang tot communicatie te verkrijgen
en de voor- en nadelen daarvan worden momenteel bezien. Daarbij hecht ik aan overleg
met publieke en private partijen en streef ik naar oplossingen binnen de kaders van
het kabinetsstandpunt over encryptie uit 2016. Uw Kamer is hierover bij brief van
4 januari 2016 geïnformeerd.2

Vraag 4

Hoe groot schat u de kans in dat bij het toegankelijk maken van thans ge-encrypt berichtenverkeer
zoals Whatsapp en Telegram criminelen eigen zelf-encrypte voorzieningen gaan opzetten
en daar gebruik van gaan maken?

Antwoord 4

Het opzetten van eigen voorzieningen voor het versturen van encrypted berichten is
mogelijk en niet bij wet verboden. Er zijn dan ook bedrijven die voorzieningen voor
het versturen van encrypted berichten aanbieden. In het kader van strafrechtelijke
onderzoeken zijn niettemin bij bedrijven reeds berichten in beslag genomen en heeft
het OM berichten in onversleutelde vorm kunnen inzien.

Vraag 5

Leidt het inbouwen van een achterdeur per definitie tot het hebben van inzicht in
alle communicatie die via een bepaalde dienst of software gedeeld wordt, of is het
mogelijk om de toegang te beperken tot specifiek berichtenverkeer tussen specifieke
deelnemers?

Antwoord 5

Zoals aangegeven in het antwoord op de vragen 2 en 3 streef ik naar oplossingen binnen
de kaders van het kabinetsstandpunt over encryptie uit 2016. Dergelijke oplossingen
zouden toegang moeten bieden tot communicatie tussen specifieke deelnemers of van
een specifieke deelnemer.

Vraag 6

Welke mogelijkheden bestaan er om buiten platforms of diensten zicht te krijgen op
de communicatie die via software en diensten tot stand komt, bijvoorbeeld door zicht
te krijgen op toetsenbordaanslagen? Is er aanvullende wetgeving nodig om langs die
weg rechtmatig bewijs te verzamelen of mag dat nu al?

Antwoord 6

De Wet computercriminaliteit III bevat de bevoegdheid tot binnendringen in een geautomatiseerd
werk. Daarnaast is het mogelijk een technisch hulpmiddel te plaatsen op een geautomatiseerd
werk zodra de politie daar de fysieke toegang toe heeft, bijvoorbeeld na het betreden
van de plaats waar het geautomatiseerd werk aanwezig is. Elke mogelijkheid brengt
bepaalde kosten, risico’s en privacy-inbreuken met zich mee en voor elke mogelijkheid
gelden specifieke wettelijke voorwaarden en waarborgen. Zoals gemeld in het antwoord
op vraag 2 en 3 worden de mogelijkheden om rechtmatige toegang tot communicatie te
verkrijgen en de voor- en nadelen daarvan bezien.