Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van lid Omtzigt over eHerkenning

Antwoord van Minister Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
17 december 2019).

Vraag 1

Klopt het dat het per 1 januari 2020 alleen nog mogelijk is om middels het commercieel
verkrijgbare eHerkennning te communiceren met de Belastingdienst, indien je een bedrijf
hebt? Kunt u aangeven voor welke aangiftes de Belastingdienst nu communiceert dat
het verplicht gesteld wordt?1

Antwoord 1

Ja, dit klopt voor de loonaangifte en de vennootschapsbelastingen. Niet voor alle
communicatie met de Belastingdienst is eHerkenning nodig. De Belastingdienst communiceert
per brief dat ondernemers die hun aangifte loonheffingen over 2020 of vennootschapsbelastingen
over 2019 willen indienen via de website van de Belastingdienst, vanaf 2020 gebruik
moeten maken van eHerkenning om in te loggen op het portaal van de Belastingdienst.
Dit geldt niet voor ondernemers die hun aangifte uitbesteden of gebruik maken van
professionele administratiesoftware. Eenmanszaken kunnen bij de Belastingdienst bovendien
inloggen met DigiD. De Belastingdienst sluit met het gebruik van eHerkenning aan bij
de ontwikkeling van het overheidsbrede authenticatiestelsel voor bedrijven en anticipeert
op de inwerkingtreding van de Wet digitale overheid, die voorheen was voorzien op
1 januari 2020.

Vraag 2

Wat is de wettelijke grondslag om ondernemingen te verplichten aangifte te doen met
eHerkenning (dat in tegenstelling tot DigiD niet gratis is en alleen commercieel verkrijgbaar
is)?

Antwoord 2

Uit artikel 2:15, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht volgt dat een bestuursorgaan
bevoegd is om nadere eisen te stellen aan het gebruik van de elektronische weg. Van
deze bevoegdheid wordt gebruik gemaakt door de Belastingdienst. Dit soort eisen zijn
over het algemeen technisch van aard en hebben betrekking op het borgen van de betrouwbaarheid
en vertrouwelijkheid van de gegevensuitwisseling. Daarnaast behoren informatiesystemen,
die persoonsgegevens verwerken, ingevolge de Algemene verordening gegevensbescherming
(AVG) aan bepaalde eisen te voldoen ten aanzien van toegangsbeveiliging. Via de EU
verordening nr. 910/2014 (eIDAS-verordening) en de bij uw Kamer in behandeling zijnde
Wet digitale overheid wordt de norm betreffende de adequate beveiliging van de toegang
tot digitale dienstverlening nader gespecificeerd. Ongeacht of de nadere invulling
van de norm door inwerkingtreding van de Wet digitale overheid van kracht is, is de
Belastingdienst bevoegd en verplicht om de persoonsgegevens op haar portaal adequaat
te beveiligen. De Belastingdienst is gelet op artikel 5, eerste lid, letter f, AVG
verplicht passende technische beveiligingsmaatregelen te nemen. In het begrip «passend»
ligt besloten dat de beveiliging in overeenstemming is met de stand van de techniek
en dat het niveau van beveiliging correspondeert met de aard van de te verwerken persoonsgegevens.
De stand van de techniek is sterk tijdgebonden. Zowel de stand van de techniek als
de hoeveelheid privacygevoelige gegevens, die worden getoond in het portaal voor ondernemers,
schrijdt voort. eHerkenning is op dit moment het enige beschikbare inlogmiddel voor
organisaties dat een passend beveiligingsniveau biedt voor de aangifte loonheffingen
en de aangifte vennootschapsbelasting in 2020.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) houdt toezicht op de toepassing van de AVG en
is al langere tijd van mening dat het betrouwbaarheidsniveau van de inlogmiddelen
van de overheid omhoog zou moeten. Dit blijkt onder andere uit de voorwaardelijke
dwangsom die de AP in 2018 aan het UWV heeft opgelegd.2 Om die reden stapt ook het UWV al vooruitlopend op de wet Digitale overheid over
op het verplichte gebruik van eHerkenning, niveau 3.

Vraag 3

Indien er geen wettelijke grondslag bestaat, bijvoorbeeld omdat de wet Digitale Overheid
nog niet is aangenomen door de Tweede Kamer voor 31 december 2019 (en dus ook niet
door de Eerste Kamer), is er dan een wettelijke grondslag om bedrijven een boete geven,
indien zij er niet in slagen om met eHerkenning aangifte te doen en het anders wel
zouden doen?3

Antwoord 3

Er is een wettelijke grondslag, zoals bij vraag 2 toegelicht. Organisaties die verwachten
dat ze niet op tijd eHerkenning kunnen krijgen om aan de aangifteplicht te kunnen
voldoen, zullen op aanvraag uitstel krijgen voor de aangifte loonheffingen en de aangifte
vennootschapsbelasting waarmee deze organisaties geen boete opgelegd zullen krijgen.

Vraag 4

Indien er geen wettelijke grondslag is, hoe zorgt u er dan voor iedereen gewoon zonder
eHerkenning alle aangiftes kan doen en hoe zorgt u ervoor dat u dat eerlijk communiceert?

Antwoord 4

Er is een wettelijke grondslag, zoals bij vraag 2 toegelicht. De Belastingdienst heeft
per brief zorggedragen voor de communicatie dat per 1 januari 2020 eHerkenning nodig
is voor het regelen van de aangifte loonheffingen of vennootschapsbelasting via het
portaal van de Belastingdienst. Daarnaast zal het verzoek om uitstel van aangifteplichtige
bedrijven en organisaties, die verwachten niet tijdig te kunnen inloggen met eHerkenning,
door de Belastingdienst worden gehonoreerd.

Vraag 5

Indien eHerkenning op enig moment verplicht gesteld wordt, kunt u dan aangeven hoe
u zult omgaan met de volgende gevallen:

a. een pensioen-bv;

b. een onderneming die geen KvK-nummer heeft en dus geen eHerkenning kan aanvragen;

c. een kerkgenootschap?

Antwoord 5

Ik zal uw Kamer nog voor de plenaire behandeling van de Wet digitale overheid met
een separate brief nader informeren over de stand van zaken rondom de groepen die
geen eHerkenning kunnen krijgen omdat ze niet staan geregistreerd in het Handelsregister.
De Belastingdienst zal op korte termijn met de genoemde partijen het gesprek aangaan;
de Staatssecretaris van Financiën zal hierover zo snel mogelijk aan uw Kamer rapporteren,
doch uiterlijk voor 1 maart 2020.

Vraag 6

Hoeveel ondernemingen hebben eHerkenning aangeschaft en hoeveel ondernemingen hebben
eHerkenning nog niet aangeschaft? Wat moet een onderneming doen die door overmacht
geen eHerkenning heeft op 1 januari 2020?

Antwoord 6

Ongeveer 100.000 ondernemingen hebben een eHerkenningsmiddel van betrouwbaarheidsniveau
3 aangeschaft. De Belastingdienst geeft aan dat er geen exact beeld is te geven van
het aantal ondernemingen dat straks een eHerkenningsmiddel nodig heeft, maar dit nog
niet heeft aangeschaft. Ongeveer 24.000 ondernemingen moeten voor 1 maart bij de Belastingdienst
aangifte loonheffingen doen; ongeveer 100.000 ondernemingen moeten voor 1 juni aangifte
vennootschapsbelasting doen. Eenmanszaken kunnen met DigiD bij de Belastingdienst
blijven inloggen. Ondernemingen die wel een eHerkenningsmiddel nodig hebben, maar
dat niet voor 1 maart kunnen aanschaffen, kunnen uitstel van het doen van aangifte
aanvragen.

Vraag 7

Heeft u contact met de leveranciers van eHerkenning? Zijn daar wachttijden met toekenning
op dit moment?

Antwoord 7

Met de leveranciers van eHerkenning is de invoering van het gebruik van eHerkenning
door de Belastingdienst uitvoerig besproken in de daarvoor door mij ingerichte taskforce
eHerkenning. Aantallen uitgegeven middelen en betrouwbaarheidsniveaus worden gemonitord.
Heel 2019 is campagne4 gevoerd naar aanleiding van de overstap van het UWV en Belastingdienst. De meeste
ondernemers schaffen eind 2019 de middelen aan. Daarom zijn er op dit moment wachttijden
ontstaan. In sommige gevallen tot enkele weken. Bijvoorbeeld omdat een aanvraag niet
juist of volledig is ingediend. Voor uitgifte van het betrouwbaarheidsniveau 3 is
het nodig dat er een grondige check op identiteit en bevoegdheden van de aanvrager
plaatsvindt. Hier kunnen geen concessies aan gedaan worden. Leveranciers hebben al
extra capaciteit ingezet en zullen deze nog verder opschalen om zo de wachttijden
weer terug te brengen tot enkele dagen (bij een complete aanvraag).

Vraag 8

Hoe zorgt u ervoor dat het aangifte doen voor ondernemingen in het nieuwe jaar geen
chaos wordt?

Antwoord 8

De Belastingdienst heeft per brief zorggedragen voor de communicatie richting organisaties
dat per 1 januari 2020 eHerkenning nodig is voor het indienen van de aangifte loonheffingen
en vennootschapsbelasting via het portaal van de Belastingdienst. Eenmanszaken kunnen
inloggen met DigiD bij de Belastingdienst. Aangezien ook burgers met DigiD kunnen
inloggen, staat de campagne voor de aangifte inkomstenbelasting hierbuiten. De Belastingdienst
zal coulant omgaan met verzoeken om uitstel door belastingplichtigen en inhoudingsplichtigen
die niet in staat zijn tijdig eHerkenningsmiddelen aan te schaffen. Waar noodzakelijk
zullen aanvullende maatregelen door de Belastingdienst worden genomen om boetes te
voorkomen.

Vraag 9

Kunt u deze vragen een voor een en voor woensdag 18 december 2019 beantwoorden, zodat
de vaste Kamercommissie voor Financiën er nog iets van kan vinden, indien noodzakelijk?

Antwoord 9

Ja.