Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over een Zwartboek naar aanleiding van erbarmelijke omstandigheden voor arbeidsmigranten

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 25 november
2019).

Vraag 1

Wat is uw oordeel over het zwartboek «Wonen achter een hek» dat onlangs door de Federatie
Nederlandse Vakbeweging (FNV) aan de burgemeester van Nieuwkoop is aangeboden?1

Antwoord 1

Arbeidsmigranten vervullen een belangrijke rol binnen onze economie en zijn essentieel
voor de continuïteit in specifieke sectoren. Het is van belang dat deze mensen op
een goede en kwalitatieve manier worden gehuisvest. Situaties zoals geschetst in het
Zwartboek vind ik dan ook onwenselijk.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de erbarmelijke woonomstandigheden voor arbeidsmigranten (geen
verwarming, geen privacy, schimmel, vies keukengerei, omheind zijn door hekken, ratten
onder het chalet, geen ruimte voor spullen, geen tv of wasmachine) zo snel mogelijk
moeten worden aangepakt?2

Antwoord 2

Ik deel de mening dat de verhuurder in samenspraak met het betrokken uitzendbureau
als huurder en de gemeente de klachten over de woonomstandigheden dient op te lossen.

Vraag 3

Hoe denkt u de grip op woonlocaties zoals deze aan de Oostkanaalweg in Ter Aar te
kunnen vergroten, zodat bewoners over fatsoenlijke woonomstandigheden kunnen beschikken
in plaats van te moeten leven als dieren?

Antwoord 3

Door de economische groei is het aantal arbeidsmigranten toegenomen. Tegelijkertijd
is er krapte op de woningmarkt, waardoor het lastig is om geschikte woonruimte te
vinden. Hoe de huisvesting van arbeidsmigranten binnen een regio het beste past qua
verdeling en in welke woonvormen deze kan worden gerealiseerd, moet op regionaal en
lokaal niveau worden bepaald. Gemeenten, werkgevers en huisvesters moeten daarbij
samen zoeken naar passende en goede oplossingen voor de huisvesting van arbeidsmigranten.

Vraag 4

Heeft uitzendbureau en tevens verhuurder Axidus het Stichting Normering Flexwonen
(SNF)-keurmerk voor het bungalowpark aan de Oostkanaalweg?

Antwoord 4

De verhuurder van het vakantiepark is SNF-gecertificeerd. In dit kader vinden dan
ook controles plaats. SNF neemt dit soort signalen ook mee in hun (extra) controles
in het kader van een keurmerk.

Vraag 5

Exploiteert uitzendbureau Axidus nog andere woonlocaties? Zo ja, welke? Hoeveel bewoners
verblijven op deze locaties?

Antwoord 5

Dit is mij niet bekend. Axidus huurt in dit geval woonruimte. Of Axidus ook nog andere
woonlocaties huurt is mij niet bekend.

Vraag 6

Deelt u de mening dat een huurprijs van € 400 per persoon absoluut onaanvaardbaar
is? Wat kunnen bewoners hiertegen ondernemen? Wat onderneemt u hiertegen?

Antwoord 6

Iedereen heeft recht op degelijke huisvesting tegen een redelijke prijs, ook als zij
slechts tijdelijk in Nederland verblijven. Om tegen te gaan dat huisvesting een verdienmodel
wordt is sinds 1 januari 2017 het verbod op inhoudingen en verrekeningen op het Wettelijk
minimumloon van kracht. Huisvesting vormt daar één van de uitzonderingen op. Er mag
voor huisvesting maximaal 25% ingehouden worden op het wettelijk minimumloon onder
strikte voorwaarden, waaronder dat voldaan moet worden aan de kwaliteitseisen die
zijn overeengekomen in de cao. Het minimumloon is het minimumloon dat voor de werknemer
geldt. Bij een werknemer die parttime werkt, mag slechts 25% van het minimumloon dat
bij die parttimefunctie geldt worden ingehouden.

Bij een geschil over de huur, kan de huurder naar de huurcommissie stappen als de
huurprijs naar zijn mening niet voldoet aan de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte
en onderliggende regelgeving. Een geschil kan anders worden voorgelegd aan de burgerlijk
rechter. Hierbij kunnen organisaties als de NGO FairWork ondersteuning bieden. Mijn
collega voor Milieu en Wonen zet in op goed verhuurderschap3. Praktijken waarbij de huur niet in verhouding is tot de kwaliteit, oppervlakte en
voorzieningen van de woonruimte passen hier niet in. Voldoende en kwalitatief goede
huisvesting vormt ook onderdeel van de integrale aanpak misstanden arbeidsmigranten
waarover ik u voor het einde van het jaar zal informeren.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het onwenselijk is dat het uitzendbureau een dubbele pet op
heeft, omdat het zowel huisbaas als werkgever is? Wat onderneemt u om deze afhankelijkheidsrelatie
te doorbreken?

Antwoord 7

Werkgevers helpen werknemers in veel gevallen bij het vinden van kwalitatieve huisvesting
wanneer zij hen naar Nederland halen om hier te werken. Dat kan gaan om een bemiddelende
rol, maar ook door het realiseren van huisvesting of hier met gemeenten en andere
partijen afspraken over te maken. Dit heeft voordelen voor werknemers die hier voor
korte tijd verblijven. De afhankelijkheidsrelatie kan er echter ook toe leiden dat
bij het verlies van werk direct ook de huisvesting kan wegvallen. Dit is onwenselijk.
Het is dan ook één van de punten die ik bespreek met onder meer werkgevers en werknemersorganisaties
en gemeenten en provincies in het kader van de integrale aanpak misstanden arbeidsmigratie
waar ik u voor het einde van het jaar over informeer.

Vraag 8, 9

Hoe oordeelt u over de houding van de burgemeester in dit filmpje van de FNV? Deelt
u de mening dat een burgemeester veel meer actie zou moeten ondernemen tegen de middeleeuwse
toestanden in zijn gemeente?4

Bent u bereid om de misstanden in het zwartboek (schimmel, onverwachte controles,
overbewoning, problemen met de verwarming, kapotte wasmachines en afwezigheid van
kluisjes) daadkrachtig op te pakken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8, 9

Ik vind het goed dat de burgemeester zelf kennis heeft genomen van de woonsituatie
van de betreffende arbeidsmigranten. De gemeente is hier immers aan zet om samen met
werkgevers en huisvesters te zoeken naar passende en goede oplossingen voor de huisvesting
van arbeidsmigranten. Het is in eerste instantie ook aan de gemeente om controles
op de huisvesting van arbeidsmigranten uit te voeren. Dit gaat om controles in het
kader van bouw- en woningtoezicht en op voorwaarden in afgegeven vergunningen. Als
er sprake is van SNF-certificering voor de betreffende huisvesting, kan ook bij SNF
een klacht worden ingediend. SNF kan de klachten en signalen meenemen in hun (extra)
controles in het kader van het keurmerk. Een klacht bij SNF kan ook in het Pools worden
ingediend.

Er vinden nu gesprekken plaats met de betrokken ministeries, gemeenten, sociale partners
en andere belanghebbenden over onder meer goede huisvesting voor arbeidsmigranten.
Voor het einde van het jaar zal uw Kamer worden geïnformeerd over de integrale aanpak
van de misstanden rondom arbeidsmigranten.