Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Helvert en Omtzigt over het uitvoeren van de motie Van Helvert c.s. inzake het bijeen roepen van de NAVO-raad

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 17 oktober 2019).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de overweging in de motie-Van Helvert c.s. inzake het bijeenroepen
van de NAVO-raad, waarin staat dat een, door de ontstane chaos, massale vrijlating
van ISIS-strijders in Noord-Syrië een bedreiging is voor de Europese landen?1

Antwoord 1

Ja, daarvan heb ik kennisgenomen.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het feit dat de Verenigde Staten ervoor zorgen dat ISIS-gevangenen
naar Irak vervoerd worden?

Antwoord 2

Zover mij bekend hebben de Verenigde Staten inderdaad een beperkt aantal ISIS-strijders
overgebracht van Syrië naar beveiligde locaties elders.

Vraag 3

Wat doet u om ervoor te zorgen dat de Nederlandse ISIS-strijders niet ontsnappen?

Antwoord 3

De beveiliging van de opvang- en detentiekampen in Noordoost Syrië is in handen van
de Syrian Democratic Forces (SDF). Het is niet aan Nederland, maar aan de SDF om zeker
te stellen dat beveiliging van de kampen op orde is. Mede in dat licht maak ik mij
zorgen over de Turkse invasie, omdat dit ten koste gaat van de bezettingsgraad van
het aantal SDF-bewakers en daarmee van de beveiliging van de kampen. De berichten
over ontsnappingen van ISIS-aanhangers op zondag 13 oktober uit het kamp Ain Issa
vormen daarvan een bevestiging en verontrusten zeer. Ik zal Turkije dan ook blijven
oproepen, ook in de RBZ en in de NAVO, zijn verantwoordelijkheid te nemen en zorg
te dragen voor adequate beveiliging van de detentiekampen en om alles in het werk
te stellen om de ontsnapte misdadigers weer achter de tralies te krijgen. Dat is niet
alleen in Europees, maar ook in Turks belang.

Vraag 4

In hoeverre is het vrijkomen van grote aantallen ISIS-strijders een bedreiging voor
de veiligheid van NAVO-lidstaten in Europa?

Antwoord 4

Ondanks de berichten dat er afgelopen zondag een groot aantal ISIS-aanhangers uit
het kamp Ain Issa heeft kunnen ontsnappen lijkt er op dit moment nog geen reële dreiging
voor de NAVO-lidstaten in Europa te zijn. Echter, er is sprake van een uiterst fluïde,
volatiele veiligheidssituatie en de ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Het is dan
ook in ons aller belang, ook dat van Turkije, dat de beveiliging van de detentiekampen
door Turkije snel wordt gegarandeerd om toekomstige ontsnappingen te voorkomen.

Vraag 5 en 6

Wanneer gaat u onder Artikel 4 van het NAVO-verdrag (de lidstaten zullen bijeenkomen
wanneer, naar de mening van één van hen, de territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid
of de veiligheid van één van de lidstaten wordt bedreigd) de NAVO-raad bijeenroepen,
omdat ISIS-terroristen en -genocidaires uit Nederland (en andere Schengenlanden) een
bedreiging vormen voor de veiligheid hier?

In hoeverre bent u van plan om onmiddellijk en nog voordat de ISIS-strijders vrijkomen
en naar Europa reizen samen met de NAVO actie te ondernemen?

Antwoord 5 en 6

De Turkse militaire interventie en de instabiliteit die dit met zich meebrengt zijn
een continu punt van aandacht en worden door het kabinet in verschillende internationale
fora geadresseerd. Inroeping van artikel 4 van het NAVO-verdrag is pas opportuun indien
de territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of de veiligheid van een
van de NAVO-lidstaten direct wordt bedreigd. Een reële zorg betreft de beveiliging
van de detentiekampen in Noordoost Syrië; de ontsnapping van een groot aantal ISIS-aanhangers
uit het kamp Ain Issa op zondag 13 oktober is daar een verontrustend voorbeeld van.
Ik zal dit vraagstuk dan ook aan de orde stellen in de RBZ van 14 oktober. En ik zal
hiervoor aandacht vragen in de Noord-Atlantische Raad die op 15 oktober bijeenkomt.
Ook heeft Nederland, net als Frankrijk, verzocht om een spoedbijeenkomst van de anti-ISIS
coalitie.

Vraag 7, 8 en 9

Deelt u de mening dat daarom geen dag te verliezen is met het bijeenroepen van de
NAVO-raad?

Bent u bereid om, indien dit nog steeds niet gebeurd is, de NAVO-raad per direct bijeen
te roepen voor een bijeenkomst nog vandaag?

Kunt u in uw beantwoording van deze vragen, aangezien er in uw Kamerbrief van 10 oktober
2019 geen enkel gewag van wordt gemaakt, ook meenemen op welke wijze u in de NAVO-raad
gaat bespreken hoe de bedreiging van vrijgekomen ISIS-strijders wordt ingeperkt en
tegengehouden samen met de NAVO-lidstaten?2

Antwoord 7, 8 en 9

De Noord Atlantische Raad komt op 15 oktober bijeen. Nederland zal de Turkse inval
in Noordoost Syrië aan de orde stellen. Nederland zal het Turkse optreden in Noordoost
Syrië daarbij veroordelen en Turkije oproepen de inval te staken. Nederland zal ook
aandacht vragen voor de humanitaire gevolgen van deze inval en de negatieve gevolgen
van het Turkse optreden voor de regionale stabiliteit. Ook zal Nederland aandacht
vragen voor de zorgen over de beveiliging van de detentiekampen in Noordoost Syrië
en daarbij verwijzen naar de uitbraak afgelopen zondag van grote aantallen ISIS-aanhangers
uit het kamp Ain Issa.

Zo nodig zal Nederland dit ook in aankomende (ministeriële) NAVO-bijeenkomsten blijven
aankaarten.

Ik wil deze vraagstukken ook aan de orde stellen in de anti-ISIS coalitie, juist omdat
in dat gremium ook de landen in de regio participeren en het vraagstuk van ISIS-strijders
daar hoger op de agenda staat dan in de NAVO. Daarom heb ik, net als Frankrijk, op
11 oktober verzocht om een spoedbijeenkomst op ministerieel niveau van de anti-ISIS
coalitie.

Vraag 10

Kunt u deze vragen voor maandag 14 oktober 2019 beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.