Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Ojik over het bericht dat natuurorganisaties en inheemse volken Jair Bolsonaro een grote bedreiging vinden voor het Amazoneregenwoud

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister voor Buitenlandse
Handel en Ontwikkelingssamenwerking (ontvangen 14 juni 2019).

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht dat natuurorganisaties en inheemse volken de
Braziliaanse president Jair Bolsonaro een grote bedreiging vinden voor het Amazoneregenwoud?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de zorgen dat na jaren van afname van de ontbossing in het Amazonegebied een
forse toename van ontbossing in het Amazonegebied door satellietbeelden is gemeld?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Ja, de recente toename van ontbossing in het Amazonegebied is zorgwekkend, gezien
de vitale rol die dat gebied speelt bij het tegengaan van klimaatverandering en behoud
van biodiversiteit. Onafhankelijke waarnemingen tonen de afgelopen paar jaar weer
een toename van ontbossing, na een dalende trend in de jaren daarvoor.

Vraag 3

Deelt u de analyse dat uitspraken van president Bolsonaro en burgemeesters van Braziliaanse
gemeenten die ontbossing en landonteigening aanmoedigen in strijd met internationale
afspraken (zoals The Bonn Challenge en The New York Declaration on Forests), mondiale
CO2-uitstoot bevorderen en daarom de grootst mogelijke afkeuring verdienen? Bent u bereid
deze zorgen te adresseren bij uw Braziliaanse ambtgenoten? Welke consequenties heeft
dit beleid voor de Nederlandse betrekkingen met Brazilië?

Antwoord 3

Iedere uitspraak die ontbossing aanmoedigt in strijd met internationale afspraken
verdient afkeuring. De Nederlandse regering brengt haar zorgen over ontbossing geregeld
over bij Braziliaanse gesprekspartners, op diverse niveaus, in zowel bilateraal als
multilateraal verband. Juist omdat de betrekkingen tussen Nederland en Brazilië goed
en intensief zijn, is het mogelijk een dialoog hierover te voeren. Deze dialoog over
landbouw, klimaat en ontbossing is recentelijk geïntensiveerd.

Vraag 4

Worden er vanuit het Mensenrechtenfonds en/of de International Land Coalition landrechtenactivisten
en natuurbeschermers in het Braziliaanse Amazonegebied ondersteund? Zo ja, op welke
wijze? Zo nee, bent u bereid hen alsnog te steunen via middelen uit het Mensenrechtenfonds
of de International Land Coalition?

Antwoord 4

Het subsidiekader voor het centrale mensenrechtenfonds 2019–2021 is per 1 april jl.
opengesteld voor nieuwe projectaanvragen. Onder het thema «mensenrechtenverdedigers»
worden projectvoorstellen gevraagd die zich richten op zowel burger- en politieke
als ook sociaaleconomische mensenrechten. Bovendien wordt gevraagd naar projectvoorstellen
voor de bevordering van veiligheid en ondersteuning van mensenrechtenverdedigers,
met specifieke aandacht voor milieuactivisten en landrechtenverdedigers, conform de
motie-Van Ojik (Kamerstuk 35 000-V, nr. 24). De binnengekomen projectvoorstellen worden momenteel beoordeeld volgens de vastgestelde
regels van het subsidiekader. Thans is het nog niet duidelijk voor welke projecten
een subsidie zal worden verstrekt.

Vanuit het decentrale mensenrechtenbudget van de Nederlandse ambassade in Brasilia
worden op dit moment geen landrechtenactivisten en natuurbeschermers ondersteund in
het Braziliaanse Amazonegebied. Wel financiert de ambassade een project waarmee de
rechten van inheemse vrouwen en meisjes (o.a. landrechten) worden ondersteund in een
ander deel van Brazilië. In de tweede helft van 2019 selecteert de ambassade projecten
voor besteding van het mensenrechtenbudget voor 2020.

Met de International Land Coalition wordt nauw samengewerkt in het kader van de uitvoering
van het nieuwe Nederlandse ondersteuningsprogramma voor land governance, LAND-at-scale (www.rvo.nl/land-at-scale). Bescherming van landrechtenverdedigers kan in principe middels dit programma ondersteund
worden.

Vraag 5

Bent u in contact met de Nederlandse ambassade in Brazilië over deze situatie? Zijn
zij in staat ondersteuning te bieden aan bewoners van het Amazonegebied, landrechtenactivisten
en natuurbeschermers, die in gevaar zijn door de dreigende vergaande ontbossing van
het Amazonegebied? Zo ja, hoe gebeurt dit? Zo nee, waarom kan de ambassade hier geen
rol in spelen?

Antwoord 5

Er is nauw contact met de Nederlandse ambassade in Brasilia over de situatie in het
Amazonegebied. De ambassade houdt de ontwikkelingen omtrent de inheemse bevolking,
ontbossing, landrechtenactivisten en natuurbeschermers scherp in de gaten, zowel door
gesprekken te voeren met betrokken organisaties als door bezoeken ter plaatse.

Vraag 6

Kan u aangeven of er Nederlandse bedrijven zijn betrokken bij de ontbossingsactiviteiten
van het Amazonegebied? Zoja, bent u bereid om met hen in gesprek te gaan zodat eventuele
betrokkenheid stop wordt gezet?

Antwoord 6

Het is de Nederlandse regering niet bekend dat er Nederlandse bedrijven betrokken
zouden zijn bij ontbossingsactiviteiten in het Amazonegebied. Mocht dit zo zijn, dan
zal daarover de dialoog gezocht worden.